برای پرداخت خمس به سید فقیر، اجازه واجب است؟

یک نفر ور شکست کرده و سید است و طوری است که مبتلا به مریضی خاصی شده پدر و مادر جورش را می کشن و آبرومنداست نظر علما و مراجع را درباره تعلق گرفتن مبلغ خمس به این سید فقیربرای کمک به ایشان در مطلب زیر مشاهده میکنیم .

فرآوری: حجت الاسلام تیموری - بخش احکام اسلامی تبیان 

آیت الله مکارم شیرازی (حفظه الله تعالی):

به طور کلی خمس را باید دو قسمت کرد: یک قسمت آن سهم مبارک امام علیه السلام است و نیم دیگر سهم سادات. سهم سادات را باید بنابراحتیاط واجب به مجتهد داد، یا با اجازه مجتهدی که از او تقلید می کند به سادات فقیر یا یتیم نیازمند، یا ساداتى که در سفر وامانده اند و نیازمند هستند، بدهد (هرچند در محلّ خود فقیر نباشند) ولى سهم امام علیه السلام را در زمان ما باید به مجتهد عادل که از او تقلید می کند یا نماینده ی او تحویل داد، تا در مصارفى که مورد رضاى امام علیه السلام است از مصالح مسلمین مخصوصاً اداره ی حوزه هاى علمیّه و مانند آن مصرف کند.

شایان دکر است؛ سهم سادات را بدون اجازه مجتهد نمى توان به سادات فقیر یا یتیم نیازمند یا سادات نیازمند وامانده در سفر (هرچند درمحل خود فقیر نباشند) پرداخت (بنابر احتیاط واجب)، و سهم امام علیه السلام را نیز اگر بدون اجازه مجتهدی که از او تقلید می کند بپردازد قبول نیست، مگر این که مجتهد بعداً بپذیرد و اجازه دهد. توضیح المسائل، ص 290، مصرف خمس، م1566 و 1569   سایت رسمی معظم له ، احکام خمس، عنوان محل خمس، با موضوع محل های مصرف خمس

آیا خمس و سهم سادات را می توان بدون اجازه مرجع تقلید پرداخت کرد؟

1. آیا سهم سادات را می توان به سادات واقعا نیازمند قرض الحسنه داد تا افراد بیشتری مشکلاتشان رفع شود؟ 2. آیا انسان می تواند خمس را بدون اجازه مرجع تقلیدش به نیازمند واقعی از اقارب و غیرهم بدهد؟

خمس در لغت به معنای یک پنجم است و در اصطلاح فقه عبارت است از: پرداخت یک پنجم در آمدی که از راه زراعت، صنعت، تجارت، پژوهش و یا از راه های کارگری و کارمندی به دست می آید.
خمس یکی از فریضه های اسلامی است و قرآن کریم آن را در کنار جهاد (قرار داده) است، و دارای حکمت ها و اسرار گوناگونی است که به بعضی از آنها اشاره می شود:
1. خمس به منظور تأمین هزینه های امام علیه السلام  به عنوان رئیس حکومت ،برای پیشبرد نظام اسلامی و اداره جامعه، واجب گردیده است. از این رو در روایت از خمس به عنوان "وجه الاماره" یاد شده است.
2. خداوند متعال برای حفظ کرامت و عزت پیامبر اسلام، محل تأمین بودجه فقیران بنی هاشم و منسوبان به آن حضرت را از خمس قرار داد و سهم آنان را قرین سهم خود و رسول کرد تا زمینه تحقیر نسبت به آنان از بین برود.
3. خمس برای تأمین بودجه هر کار خیری است که امام بخواهد انجام دهد و برای هر موردی که صلاح بداند، مصرف کند.
4. خمس وسیله ای برای رشد و کمال انسان محسوب می شود که ادای آن، باعث جلب روزی و وسیله آمرزش گناهان می گردد.
5. خمس برای احیای دین خدا و تحقق حکومت اسلامی واجب گردیده است.
محل پرداخت خمس
خمس به امام و سادات اختصاص می یابد و آن را در عصر غیبت باید به فقیه جامع الشرایط پرداخت نمود.
در پاسخ به دو پرسش فوق، فتاوای مراجع عظام تقلید به ترتیب زیر بیان می شود:

امام خمینی (ره):

باید به مرجع تقلید خود یا مجتهدی که مانند او از نظر کمیت و کیفیت به مصرف می رساند، بپردازد و نیز می تواند در جایی مصرف کند که مرجع تقلیدش اجازه می دهد.[ توضیح المسائل مراجع، ج2، م 1834.

آیت الله العظمی خامنه ای:

باید خمس را به ولی امر مسلمانان یا وکیل او بدهد و اگر به فتوای مرجع تقلید خود نیز عمل کند، موجب برائت ذمه می شود.خامنه ای، اجوبة المسائل، س 1004 و 1002.

آیات عظام فاضل (ره)، نوری، مکارم، بهجت و وحید:

باید سهم امام را به مرجع تقلید خود یا مجتهدی که مانند او از نظر کمیت و کیفیت به مصرف می رساند، بدهد و نیز می تواند در جایی مصرف کند، که مرجع تقلیدش اجازه می دهد و سهم سادات را بنابر احتیاط واجب، باید به مرجع تقلید خود و یا با اجازه او به سادات بدهد.[توضیح المسائل مراجع، ج2، م 1834؛ نوری، توضیح المسائل، م 1830؛ وحید، توضیح المسائل، م 1843.

آیت الله العظمی تبریزی:

باید سهم امام را به مرجع تقلید خود یا به مصرفی که او اجازه می دهد، برساند و چنانچه بخواهد به مجتهد دیگری بدهد، بنابر احتیاط واجب باید از مرجع تقلید خود اجازه بگیرد و سهم سادات را می توان به خود آنان داد.توضیح المسائل مراجع، ج2، م 1834.

آیت الله العظمی سیستانی:

باید سهم امام را به مرجع تقلید خود یا به مصرفی که او اجازه می دهد، برسانند و احتیاط واجب آن است که او مرجع اعلم و آگاه بر جهات عامه باشد و سهم سادات را می توان به خود آنان داد.
آیت الله العظمی صافی: باید سهم امام را به مرجع تقلید خود یا مجتهدی که مانند او از نظر کمیت و کیفیت به مصرف می رساند، بدهد و نیز می تواند در جایی مصرف کند که مرجع تقلیدش اجازه می دهد و سهم سادات را نیز می توان به خود آنان داد.
تبصره: خمس به دو قسمت تقسیم می شود: نصف آن سهم امام و نصف دیگر سهم سادات است. آیات عظام سیستانی، تبریزی (ره) و صافی در پرداخت سهم سادات اجازه مجتهد را لازم نمی دانند.

منابع:
سراج سایت رسمی احکام جامع
اسلام کوئست