غافلگیری سینما با فروش پایین

مرور فیلم هایی كه قرار بود بمب گیشه باشند اما میزان فروش شان غافلگیرمان كرد؛ آن ها یا شكست مطلق خوردند یا از رقبا عقب افتادند. این گزارش به بهانه توزیع «دراکولا» در شبکه خانگی تدوین شده که در اکران تجربه ای موفق برای رضا عطاران نبود.

فهرستی كه در پایین ملاحظه می كنید هشت فیلم از سینمای ایران در چند سال اخیر هستند كه ظن غالب این بود كه گیشه پررونقی خواهند داشت. پیش بینی درباره شان اما درست از آب درنیامد و به رقمی كه باید در اكران برسند، نرسیدند. بله ؛ قبول داریم كه فروش «دراكولا» و «رسوایی 2» قابل اعتنا است اما وقتی رقم گیشه شان را با دیگر فیلم های سال و نیز كارنامه پیشین سازندگان شان قیاس می كنیم حكم به شكست شان می دهیم. فیلم های دیگر این فهرست اما به طور مطلق شكست خورده اند و فروشش شان بر خلاف پیش بینی اولیه بوده است.

دراكولا /حدود سه میلیارد و هشتصد میلیون تومان

رضا عطاران مرد طلایی سینمای ایران است كه حضورش در فیلم ضعیفی چون «من سالوادور هستم» یك تنه فروش 14 میلیاردی آن را سبب شده. نام عطاران در چند سال اخیر متضمن موفقیت گیشه فیلم ها بوده تا جایی كه حتی فیلم تلخ «كلاشینكف» با حضور این بازیگر به فروش بالایی رسید. پس انتظار عجیبی نبود كه گمان كردیم فروش «دراكولا» به بالای 10 میلیارد خواهد رسید. عطاران این بار كارگردان هم هست و سوژه ای كنجكاو برانگیز برای روایت قصه اش انتخاب كرده ؛ شعار «كمدی وحشت» عنوان وسوسه برانگیزی است كه خیلی ها را به ضیافت عطاران دعوت كند. گریم ویشكا آسایش و این كه او در نقش دراكولا بازی كرده فاكتور دیگری است كه بیش از پیش مخاطب فیلم را تضمین می كرد. سوای همه این ها «دراكولا» زمانی روی پرده رفت كه سینمای ایران خوب می فروشد اما این بار آقا عطا عقب ماند!

رسوایی 2 / حدود دو میلیارد و ششصد میلیون تومان

نام مسعود ده نمكی جادوی اسم رضا عطاران را دارد! فیلم هایی كه ده نمكی ساخته همه در گیشه یكه تازی كرده اند و حتی فیلمی چون «معراجی ها» بدون داشتن ستاره جزو آثار پرفروش لقب گرفت. از آن طرف «رسوایی 1» برغم برخورداری از سوژه ای جدی در گیشه موفق بود ؛ یعنی این فیلم شوخی های سه گانه «اخراجی ها» را نداشت اما مردم باز هم بواسطه نام سازنده اش به سینما رفتند. در چنین شرایطی طبیعی است كه بخشی از كارشناسان به توفیق «رسوایی 2» امید داشته باشند. بخشی دیگر اما پس از تماشای نسخه ای از فیلم در جشنواره فجر سال پیش ، با اكراه درباره موفقیت فیلم جدید ده نمكی در گیشه حرف زدند. استناد این دسته این بود كه توقع مخاطب از «رسوایی1» برآورده نشده و درون مایه جدی فیلم به همراه كیفیت پایین، شكست «رسوایی 2» را به همراه خواهد داشت.

به رنگ ارغوان / نزدیك به 600 میلیون تومان

«به رنگ ارغوان» در جدول فروش سال 1389 در رتبه سیزدهم ایستاد آن هم در حالی كه بعد از شش سال توقیف فرصت اكران بدست آورده بود. در این سال ها آن چه از فیلم ابراهیم حاتمی كیا به رسانه ها راه می یافت سوژه داغش بود ؛ این كه فیلم تمرد مامور وزارت اطلاعات و ماجرای عشقش به دختر یكی از عناصر ضد انقلاب را سوژه قرار داده آن قدر جذابیت دارد كه مخاطبان برای دیدنش ترغیب شوند. منع این وزارتخانه برای نمایش «به رنگ ارغوان» بر این اشتیاق دامن زده بود. فیلم بعد از این كه در جشنواره فیلم فجر رونمایی شد جوایز اصلی را بدست آورد و در بهترین فصل اكران یعنی نوروز روی پرده سینماها رفت اما در نهایت مورد استقبال قرار نگرفت. «به رنگ ارغوان» در كنار سوژه داغ و سیمرغ هایی كه بدست آورد ، خط داستانی جذابی هم دارد. چرا مردم برای تماشای آن بر روی پرده بزرگ ترغیب نشدند از اتفاقات عجیب اكران است.

از رئیس جمهور پاداش نگیرید /حدود سیصد میلیون تومان

«از رئیس جمهور پاداش نگیرید» كه ابتدا «پاداش» نام داشت ، از فیلم های توقیفی سینمای ایران است كه بعد از حدود هفت سال رنگ پرده دید. می گفتند برای نخستین بار یك فیلم سینمایی ایرانی دوربینش را به خانه خدا برده ، می گفتند فیلم برخی خطوط قرمز را رد كرده، می گفتند كمال تبریزی برای اولین بار با مناسك حج شوخی كرده و ... . شاخك ها وقتی حساس تر می شد كه فیلم را جسورانه تر از «مارمولك» می دانستند. « از رئیس جمهور پاداش نگیرید» بالاخره روی پرده رفت اما هیچ كدام از پیش بینی هایی كه درباره اش می شد را نداشت. كمال تبریزی مدعی بود فیلمش ابتر مانده و تیغ تیز ممیزی اجازه نداده منظورش به درستی منتقل شود. با این حال مخاطبان هم پیش از رسانه های شدن ادعای جناب تبریزی رغبتی برای تماشای «از رئیس جمهور پاداش نگیرید» از خود نشان ندادند و فیلم جزو آثار شكست خورده سال 94 لقب گرفت.

استرداد / حدود 750 میلیون تومان

تهیه كننده می گفت برای «استرداد» پنج میلیارد هزینه شده ؛ البته رقمی بیش از این هم رسانه ای شد ولی با استناد به حرف محسن علی اكبری باز هم هزینه صرف شده برای فیلم نامتعارف است ؛ آن هم در سال 90 كه هزینه تولید نصف الان بود. فیلم «استرداد» جزو آثار موسوم به فاخر رده بندی می شد برای همین بودجه ای ویژه برایش تعریف كردند. در جشنواره سی و یكم فیلم فجر سیمرغ بهترین فیلم را بدست آورد و حمید فرخ نژاد بهترین بازیگر شد اما در گیشه نتوانست خودی نشاند دهد. «استرداد» در نهایت پایین تر از «گذشته ،«رسوایی»، «دربند»، «هیس دخترها فریاد نمی زنند» ،«چه خوبه كه برگشتی» ،« دهلیز» ، « تهران 1500 » و حتی «جابجا» و « حوض نقاشی» ایستاد. هزینه تولید این فیلم ها به مراتب پایین تر از «استرداد» بودند .

من دیه گو مارادونا هستم /حدود سیصد میلیون

بهرام توكلی از كارگردان های محبوب منتقدان و مخاطبان سخت پسند سینما است. ساخته های او در این جمع معدود مورد استقبال و تحسین قرار می گیرد و مجلات سینمایی برای این فیلم ها ویژه نامه هایی متنوع تدارك می بینند. بعد از «بیگانه» این سنت شكسته شد و غالب نقد و نظرها علیه توكلی و فیلمش بود. خودش هم دل و دماغ دفاع از فیلم را نداشت تا در نهایت بی سر و صدا اكران شود و برود. سال بعد این كارگردان با انگیزه ای مضاعف پشت دوربین ایستاد و یك فیلم شلوغ و كمدی ساخت ؛ در جشنواره فجر این تغییر رویه به مذاق منتقدان و اصحاب رسانه خوش آمد و متفق القول بر این نظر بودند كه «من دیه گو مارادونا هستم» گیشه داغی خواهد داشت. سینماروها اما عكس این نظر را داشتند و غالبا با نارضایتی از سالن خارج شدند.

در امتداد شهر / حدود 400 میلیون تومان

راستش به طور صد در صد و قطعی توقع فروش بالا از فیلم «در امتداد شهر» نمی رفت منتهی با داشتن محمد رضا گلزار و كلی تبلیغات و سر و صدا انتظار فروش پایین چهارصد میلیونی هم نمی رفت. اوضاع وقتی بدتر می شود كه فیلم «شیش و بش» گلزار چند ماه قبل از «در امتداد شهر» اكران شد و گیشه موفقی داشت(این فیلم با 2 میلیارد و 200 میلیون تومان در رتبه چهارم پرفروش های سال قرار گرفت). اتفاقی كه یك سال بعد با «تو و من» برای گلزار شد و جالب آن كه همگی از آثار ضعیف سینمای ما هستند. «در امتداد شهر» همان سالی در گیشه ناكام بود كه «اخراجی ها3» 5 میلیارد و 900 میلیون تومان، «ورود آقایان ممنوع» 5 میلیارد و 100 میلیون تومان) و «جدایی نادر از سیمین» 3 میلیارد و 100 میلیون تومان فروش داشتند.

خواب زده ها / حدود نهصد میلیون تومان

اولین عاملی كه توقع فروش بالا از «خواب زده ها» را بالا برده بود، زن پوشی اكبر عبدی است. او در فیلم فریدون جیرانی برای نخستین بار دو بار زن پوشی كرد و اتفاقا موفق هم بود. وانگهی هنوز هیاهوی «من مادر هستم» اطراف فریدون جیرانی بود و این سوال پیش آمد كه حالا در یك فیلم كمدی چه كرده. نمایش نخست فیلم در جشنواره فجر مشخص كرد كه «خواب زده ها» هرگز باب طبع سخت پسندها نیست ولی پتانسیل جذب مخاطبان به سینما را دارد. فروش فیلم اما به یك میلیارد هم نرسید تا ایده زن پوشی عبدی تلف شود. در این سال «شهر موش ها» 12 میلیاردتومان، «طبقه حساس » 6 میلیارد و 300 میلیون تومان و «معراجی ها» 5 میلیارد و 500 میلیون تومان فروش داشتند. با این عدد و ارقام نیاز به یادآوری نیست كه بگوییم فروش 900 میلیونی «خواب زده ها» یعنی شكست در گیشه!