تبیان، دستیار زندگی
برای این که از شی مورد عکسبرداری تصویر واضحی به دست آوریم عدسی شیئیی را کمی نسبت به دیواره عقبی دوربین تغییر مکان می دهیم. برای این منظور، دیواره های کناری دوربین های اولیه به شکل فانوس هایی ساخته می شد و دوربین در کل می توانست کشیده یا متراکم ...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دوربین (عدسی ها)

برای ایجاد تصویر شی روی پرده به دستگاه نوری نیاز می باشد.


دوربین (عدسی ها)

در مطالب قبل با فن عکاسی آشنا شده اید، حال با دوربین عکاسی و عدسی های شیئی بیشتر آشنا می شوید. 
همان طور که می دانید در ابتدا ابن هیثم در قرن پنجم هجری (یازدهم میلادی) از وسیله‌ای به نام (جعبه تاریک) در مشاهدات خورشید گرفتگی خود استفاده کرده بود.
پیدایش عکاسی به اتاق تاریک بر می‌گردد. در حقیقت اتاق تاریک منجر به پیدایش عکاسی و دوربین عکاسی شد. اتاق تاریک عبارت از اتاقی است بی هیچ پنجره. هیچ نوری به آن راه ندارد مگر از طریق روزنه‌ای که بر یکی از دیوارهای اتاق تعبیه شده. تصاویر یا چشم‌اندازهای روبروی روزنه به صورت وارونه بر دیوار روبرویش بازتاب می‌یافت.

بعدها این اتاق تاریک در ابعاد کوچک‌تر تبدیل شد به دوربین عکاسی. یعنی در برابر روزنه‌ای که وجود داشت ماده حساس به نور قرار می‌دادند تا تصاویر بازتابش یافته ثبت و ضبط شوند.

نمودار طرحواری از دوربین عکاسی در شکل 1 نشان داده شده است. دوربین شامل عدسی شیئی 1 و جعبه 2 با دیواره های کدر می باشد. عدسی شیئی در دیواره جلویی دوربین قرار دارد، در حالی که صفحه عکاسی حساس به نور 3 در دیواره عقبی واقع است. صفحه در یک جعبه بدون منفذ نور است (نگهدارنده صفحه) با یک سرپوش قابل حرکت که فقط موقع تصویر برداری باز می شود. 
موقع عکسبرداری، شی قاعدتا در فاصله ای خیلی بزرگ تر از فاصله کانونی عدسی شیئی قرار دارد. در نتیجه تصویر وارونه و کوچک شده S'1 S'2  از شی بر S1S2  بر صفحه عکاسی تشکیل می شود. 

دوربین (عدسی ها)

نمودار طرحوار دوربین عکاسی: 1- عدسی شیئی، 2- دوربین، 3- صفحه عکاسی

برای این که از شی مورد عکسبرداری تصویر واضحی به دست آوریم عدسی شیئیی را کمی نسبت به دیواره عقبی دوربین تغییر مکان می دهیم. برای این منظور، دیواره های کناری دوربین های اولیه به شکل فانوس هایی ساخته می شد و دوربین در کل می توانست کشیده یا متراکم شود. در دوربین های امروزی، تنظیم (کانونی کردن) با حرکت دادن عدسی شیئی در لوله اش صورت می گیرد.
فاصله زمانی لازم برای روشن کردن صفحه (زمان نوردهی) به حساسیت صفحه و شرایط نوردهی شی مورد عکسبرداری بستگی دارد. برای عکس گرفتن با زمان نوردهی خیلی کوتاه (چند صدم و چند هزارم ثانیه) از شاترهای (بندان های) مکانیکی خاصی استفاده می شود. وقتی که زمان نوردهی به قدر کافی طولانی باشد، سر پوش عدسی شیئی دوربین معمولا برای مدت زمان لازم برداشته می شود.
با تاثیر نور، تصویر پنهان نامرئی در لایه حساس به نور صفحه عکاسی تشکیل می شود. برای ظهور این تصویر، صفحه عکاسی دارای تصویر در معرض اعمال خاصی قرار می گیرد.
دوربین ها بسته به وظیفه ای که باید انجام دهند ساختمان های گوناگونی دارند. قسمت مرکزی یک دوربین عدسی شیئی آن می باشد، که عمدتا کیفیت عکس و قابلیت های عکسبرداری از شی در شرایط معین را مشخص می کند. در ساده ترین حالت، عدسی شیئی دوربین یک عدسی همگرا است. ولی فقط در نسبت دهانه کوچک و زاویه دید کوچک است که تصویری با کیفیت رضایت بخش به دست می دهد. عدسی شیئی دوربین هایی که نسبت دهانه بالا و زاویه دید بزرگ و کیفیت بالای تصویر را با هم داشته باشند معمولا شامل چند عدسی اند و ساختمان نسبتا پیچیده ای دارند. (شکل 2 ) این روزها طراحی عدسی های شیئی اتوماتیک و کامپیوتری شده است. 

دوربین (عدسی ها)

شکل2: عدسی های شیئی دوربین (روی عکس کلیک کنید.)
مشخصه های عدسی شیئی، یعنی فاصله کانونی آن f و نسبت دهانه d/f معمولا روی دوره عدسی حک شده است. 
نسبت دهانه به شکل کسر a: 1 نشان داده می شود که در آن کمیت a=f/d نسبت فاصله کانونی عدسی به قطر آن است. مثلا یک عدسی شیئی به قطر 20 میلی متر و فاصله کانونی 50 میلی متر دارای عدد f1:2/5 است. 
لنز (عدسی)
عدسی، یا لنز، از ابزارهای نوری است که تقارن محوری دارد و نور را عبور می‌دهد و می‌شکند. عدسی‌ها از ماده‌های شفاف مانند شیشه و پلاستیک ساخته می‌شوند. عدسی از نظر شیوه شکست نور در آن به دو دسته عدسی همگرا و عدسی واگرا تقسیم می‌شود.
بیشتر دستگاه‌های نوری شامل دو گونه عدسی می‌باشند که یکی را که نور، نخست بر آن می‌تابد و در ورودی دستگاه کار گذاشته می‌شود عدسی شیئی و دومی را که در خروجی دستگاه قرار دارد و نور از آن خارج می‌شود عدسی چشمی گویند.
لنزها در عکاسی به انواع مختلف نظیر:
نرمال، لنزی که زاویه دید آن تقریباً با زاویه دید چشم انسان برابر است.
واید، لنزی که فاصله کانونی آن کمتر از فاصله کانونی لنز نرمال و زاویه دید آن بازتر است.
تله فوتو، لنزی که فاصله کانونی آن بزرگتر از لنز نرمال است. لنز تله فوتو اجسام دورتر را نزدیک‌تر نشان می‌دهد.
بازتاب نور در سطوح عدسی ها نه فقط نسبت دهانه را تقلیل می دهد بلکه اثر زیان آور دیگری را نیز فراهم می آورد: نور بازتاب زمینه ایجاد می کند که تفاوت نواحی روشن و تاریک را پنهان می کند، یعنی تمایز عکس کم می شود.
روش خاصی که به کاربرد پوشش ضد بازتاب معروف است برای کاهش اتلاف های تابشی از بازتاب توسعه یافته است. این روش عبارت است از به کار بردن لایه نازک شفافی از یک ماده مناسب روی سطح عدسی.
دستگاه های نوری ای که در آنها چنین سطوحی به کار رفته باشد به نورشناسی (آبی) معروفند. چنین دستگاه هایی از دستگاه های نوری مشابه که پوشش ضد بازتاب ندارند عملا نسبت دهانه و تمایز تصویر خیلی بیشتری دارند.

منبع: http://peechpeech.blogfa.com
مرکز یادگیری سایت تبیان، مرجان سلیمانیان