از واشنگتن به بغداد

25 آذرماه سالروز ایجاد خط مستقیم بین واشنگتن - بغداد و کمک های اطلاعاتی سازمان سیا به عراق در سال 1365 است.

پس از گسترش جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و به موازات افزایش پیشروی نیروهای اسلام در مواضع دشمن بعث، اقدامات آمریکا علیه ایران باهدف جلوگیری از پیروزی جمهوری اسلامی و شکست عراق تشدید شده و وسیع تر می شد، زیرا پیروزی ایران بر عراق برای آمریکا غیرقابل قبول بود. از این رو، علاوه بر ارسال تسلیحات پیشرفته نظامی به عراق، کمک های اطلاعاتی آمریکا به عراق از سال 1359 ش آغاز شد و در سال های پایانی جنگ نیز بیش از هر چیز دیگر موردنیاز و درخواست حزب بعث بود. در این زمان، عراق از سازمان سیا اطلاعات فوق العاده محرمانه ای از مراکز استراتژیک ایران دریافت کند. همچنین سازمان جاسوسی آمریکا، سیا، بارها عراق را در حمله به تأسیسات اقتصادی و حیاتی ایران تشویق کرد و در حمله هواپیماهای عراقی به تأسیسات و مناطق مهم کشور، با آنان هماهنگی کرد.

چراغ سبز واشنگتن

تردیدی وجود ندارد که صدام حسین بدون جلب نظر دولت آمریکا، جنگ علیه ایران را آغاز نمی کرد. درواقع عراق گزینه حمله نظامی غیرمستقیم آمریکا به ایران بود.

از همان آغاز جنگ عراق علیه ایران که با چراغ سبز آمریکا انجام شده بود، حمایت های دولت ایالات متحده آمریکا از عراق نیز شروع شد. در این رابطه و درحالی که عراق در اقدامی آشکار تمامی تعهدات بین المللی را نقض کرده و سرزمین های ایران را به تصرف درآورده بود، آمریکا رژیم عراق را به عنوان آغازگر جنگ محکوم نکرد. همچنین در برابر اقدامات غیرقانونی عراق در نقض معاهده الجزایر سکوت کرد. پیش بینی کیسینجر، وزیر اسبق امور خارجه و استراتژیست آمریکایی، این بود که جنگ حداکثر ظرف 10 روز با پیروزی عراق به پایان خواهد رسید و ایران تسلیم خواسته های رژیم بعثی عراق خواهد شد.
آمریکا ده روز پس از آغاز جنگ، چهار فروند هواپیمای تجسسی آواکس را در پایگاه هوایی ظهران عربستان سعودی و به درخواست دولت عربستان مستقر کرد تا شبانه روز وضعیت منطقه را کنترل کنند. پایگاه ظهران در طول جنگ عراق علیه ایران، به هسته اصلی امکانات تجسسی و دیده بانی هوایی و نیز کنترل وضعیت جبهه های جنگ تبدیل شد. این واحد هوایی امکان دریافت اطلاعات از تحرکات ایران در خلیج فارس را برای آمریکا فراهم آورد و آمریکا بنا بر شرایء این اطلاعات را در اختیار رژیم بعثی عراق قرار می داد.

پس از شکست عراق در عملیات فتح المبین، آمریکا تصمیم گرفت از طریق یک کشور عربی، کار ارائه اطلاعات به ارتش عراق را از نیمه فروردین 1361 (اواخر مارس 1982) آغاز کند.

پس از عملیات بیت المقدس و آزادسازی خرمشهر و تغییر موازنه قوا به نفع ایران، سیاست آمریکا از اوایل تابستان سال 1361 به نفع عراق تغییر آشکاری کرد. بنا بر گفته وفیق السامرایی، در جریان عملیات رمضان، وی با سه نفر از اعضای سرویس اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) در بغداد ملاقات کرد و اطلاعات خوبی درباره نیروهای ایرانی از آن ها دریافت کرد:

«یکی از این سه نفر درجه بالایی داشت و هر سه در ارتش آمریکا دارای درجه ژنرالی بودند. نفر دوم پایش را در جنگ ویتنام از دست داده بود و نفر سوم مدتی در تونس و یمن کارکرده بود و زبان عربی را می دانست. آنان آمده بودند تا مستقیماً آمادگی خود را برای دادن اطلاعات لازم راجع به ایران اعلام کند. آمریکایی ها نقشه ها و طرح های بسیار دقیقی راجع به یگان های ایرانی و همچنین کروکی های توضیحی را که از تصاویر ماهواره ای اقتباس شده بود، با خود آورده بودند. در آن مرحله از جنگ، ما به این گونه نقشه ها و طرح ها نیاز مبرم داشتیم.»

آمریکا پس از دیدار ریگان و طارق عزیز، ارتباط مستقیمی را میان مقر سازمان جاسوسی سیا در لانگلی در ایالت ویرجینیا و سفارت آمریکا در بغداد برقرار کرد و به طور منظم، اطلاعات لازم را در خصوص منطقه خلیج فارس در اختیار عراق قرار می داد. بر اساس اعلام منابع اطلاعاتی اروپا، هواپیماهای آمریکایی آواکس در عملیات نظارتی خود اطلاعات هشداردهنده را ظرف چند دقیقه پس از برخاستن هواپیماهای ایران به قصد حمله به مواضع دشمن، به عراق ارسال می کردند. این اطلاعات با گزارش هایی که هر دوازده ساعت یک بار در خصوص فعالیت های نظامی ایران در جبهه های زمینی، از طریق ریاض به بغداد ارسال می شد و گزیده ای از مجموع اطلاعات جمع آوری شده از ماهواره های نظامی آمریکا در مدار خلیج فارس، تکمیل می شد.