تهران، شهر خودروهای تک سرنشین

وقتی به فصل سرما می رسیم و معضل آلودگی هوا، دوباره در برابر شهرمان قد علم می کند، بحث و گفتگو درباره حل این معضل به وفور دیده و شنیده می شود. اما این فراوانی بحث و سخن، کارساز واقع نخواهد شد تا زمانیکه، علت اصلی این معضل شناخته شود و عزم عمومی مردم در کنار نهادهای اثربخش دولتی، برای حل این معضل حرکت کند.

فراوری: فاطمه ناظم زاده- بخش اجتماعی تبیان

بیشترین الوده کننده ها کدامند؟

اگر دقت کنید طبق آمارها و گزارش هایی که سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران می دهد دائما این نتیجه به دست می آید که 90 درصد خودروهای در حال تردد شهری، تک سرنشین حرکت می کنند و 10 درصد به غلظت ترافیک می افزاید و طول و عرض این بلایی که یقه شهر را چسبیده است، عریض تر می کند.
بنابراین در چنین شرایطی نمی شود توقع داشت که وقت و انرژی و حوصله تک تک ما، لابه لای ترافیک، دود نشود و به هوا نرود و در آخر گناه دیررسیدمان را به پای ترافیک ننویسیم.
تا وقتی از یک گوشمان بشنویم دلیل اصلی آلودگی هوای تهران آمد و شهر خودروهای تک سرنشین

است و از آن گوشمان این هشدار را بیرون کنیم، هم ترافیک بیخ ریشمان بسته است و هم آلودگی هوا و از همه مهمتر زحمت عذرخواهی بابت گیر افتادن در ترافیک را هم به خودمان باید بدهیم.
هرچند ممکن است عوامل دیگری هم در آلودگی هوای تهران نقش بسزایی داشته باشند اما این واقعیت غیرقابل انکار است که استفاده از خودروهای تک سرنشین هم در ایجاد آلودگی مضاعف اثر دارد و معضل دیگری به نام ترافیک را هم ایجاد می کند. این موضوع مدت زیادی است که همواره مطرح شده است اما اقدامی عملی در این زمینه رخ نداده و فرهنگ سازی اساسی در این زمینه لازم است. البته که افزایش سامانه حمل و نقل عمومی به لحاظ کمی و کیفی، در این زمینه بسیار مهم است.
این که هر فرد مالک وسیله نقلیه ای باشد، به عنوان مصداقی از مالکیت خصوصی در جامعه مورد قبول است با این حال نحوه استفاده از وسیله نقلیه اما و اگرهایی دارد و استفاده از آن در هر شرایطی مجاز نیست. شرایط استفاده از وسیله نقلیه باید به گونه ای باشد که به دیگر شهروندان آسیب نزند. این موضوعی است که هر یک از ما به عنوان یک شهروند، باید باور داشته باشیم.

در حالی که هم اکنون در ترافیک های سنگین، راننده هایی را در خودروهای تک سرنشین می بینیم که نه تنها با حضورشان در خیابان ها، بار ترافیک را افزون می کنند بلکه نقشی مهم در افزایش آلودگی هوا دارند و این یعنی تضییع حق شهروندان دیگر.

حل بحران خودروهای تک سرنشین

برای حل بحران فراوانی خودروهای تک سرنشین، نخستین گام، همانطور که گفته شد، توسعه حمل ونقل عمومی است، وقتی شهروندی مطمئن باشد که در فاصله ای کوتاه از محل کارخویش، می تواند به سرعت، با آرامش و بدون تنش و بحران، از وسیله نقلیه ای عمومی استفاده کند، طبیعتا به سوی استفاده از این نوع وسایل به جای استفاده از خودروی شخصی و ماندن در ترافیک ترغیب می شود.
گام دیگر، مساله تغییر نگرش مردم نسبت به استفاده از وسیله نقلیه شخصی است. اگر مردم به این

باور برسند که استفاده نادرست از وسیله نقلیه شخصی، تضییع حقوق انسان های دیگر است و در این زمینه هم، فرهنگ سازی صورت گیرد، آنگاه مسلما به فکر استفاده بیشتر از وسایل نقلیه عمومی، می افتند یا راه هایی خلاقانه برای کاهش شمار خودروهای شخصی پیدا می کنند.(1)
برای نمونه در برخی از کشورها، شماری از هم محله ای ها،  همسایه ها، هم مسیر ها یا همکارها، گروه هایی کوچک تشکیل می دهند و با یکدیگر قرار می گذارند تا هر روز از هفته، فقط یک نفرشان خودروی شخصی اش را به خیابان ببرد و مسئولیت رساندن دیگران را به محل کار یا منزل عهده دار شود البته از این نوع طرح ها فراوان است؛ طرح هایی هوشمندانه که نشان می دهد هر یک از شهروندان به خودی خود می تواند نقشی در کاهش بار ترافیکی و آلودگی هوای شهرشان داشته باشد.
آنچه مهم است اینکه شهروندان باور داشته باشند که معضل ترافیک و آلودگی هوا به نفع خودشان و خانواده هایشان نیست و این موضوع، تبعات زیانباری بر زندگی دارد. اگر به درکی عمیق از این معضل برسیم، گام های موثری در این زمینه خواهیم برداشت.