تبیان، دستیار زندگی
با قرار گرفتن در شب یلدا و گرامی داشتن آن این چنین برداشت می شود که به خوبی قدر حیات را می دانیم، چرا یک دقیقه هم برای ما یک دقیقه است
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

پنج دقیقه ی طلایی و سرنوشت ساز در شب یلدا

یکی از زیباترین و با ارزش ترین نعمت هایی که خدای متعال در اختیار انسانها قرار داده نعمت حیات و زندگی است. هر چند که خیلی اوقات از این نعمت ارزشمند غافل هستیم و ارزش واقعی آن را نمی دانیم، ولی گاهی اوقات برای طولانی شدن چند دقیقه یا ثانیه ی آن جشن می گیریم. و شادی می کنیم، بهترین مصداق این سخن را می توان در شب یلدا مشاهده کرد، سنتی ایرانی و باستانی که ایرانیان از دیرباز برای قرار گرفتن در طولانی ترین شب زمستان جشن و سرور به پا می کنند.

علی بیرانوند- کارشناس حوزه/ بخش قرآن تبیان

شب یلدا، ارزش وقت، زمان

ارزش یک دقیقه زندگی بیشتر

با قرار گرفتن در شب یلدا و گرامی داشتن آن این چنین برداشت می شود که به خوبی قدر حیات را می دانیم، چرا یک دقیقه هم برای ما یک دقیقه است، ولی وقتی خوب به زندگی هایمان دقت می کنیم، متوجه می شویم که نه تنها قدر زندگی و عمر را نمی دانیم، بلکه تبحر خاصی در ضایع کردن آن نیز داریم، همین امر موجب شده است بعضی از ما انسانها در حسرت دقایقی از آن باشیم: «وَ هُمْ یَصْطَرِخُونَ فیها رَبَّنا أَخْرِجْنا نَعْمَلْ صالِحاً غَیْرَ الَّذی كُنَّا نَعْمَلُ أَ وَ لَمْ نُعَمِّرْكُمْ ما یَتَذَكَّرُ فیهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَ جاءَكُمُ النَّذیرُ فَذُوقُوا فَما لِلظَّالِمینَ مِنْ نَصیرٍ؛ [سوره فاطر، آیه 37] آنها در دوزخ فریاد مى زنند: «پروردگارا! ما را خارج كن تا عمل صالحى انجام دهیم غیر از آنچه انجام مى دادیم!» (در پاسخ به آنان گفته مى شود:) آیا شما را به اندازه اى كه هر كس اهل تذكّر است در آن متذكّر مى شود عمر ندادیم، و انذاركننده (الهى) به سراغ شما نیامد؟! اكنون بچشید كه براى ظالمان هیچ یاورى نیست!»

عدم ارتباط و همنشینی با خدای متعال یکی از عوامل خطرناک شقاوت و نگون بختی افراد به شمار می آید، چرا که سستی و کاهلی در این خصوص می تواند زمینه را برای ورود وسوسه های شیطان و گرفتار شدن در امور نامناسب فراهم کند، اگر انسان به خوبی زمان و روزگار خود را مدیریت می کرد و در زندگی وقت مناسبی برای ارتباط با خدا قرار می داد، یقیناً بهترین نتیجه و عواید را قسمت خود می کرد.

پنج دقیقه ی طلایی و سرنوشت ساز در شب یلدا

برای اینکه روز قیامت گرفتار آن عذاب های ویرانگر نباشیم، اضافه کردن چند دقیقه طلایی به زندگی لازم و ضروری است.
1-یک دقیقه تعقل و تفکر بیشتر: بسیاری از ما انسانها اگر پیش از انجام هر کاری یک دقیقه تفکر و تعقل را چاشنی کارهایمان می کردیم، دچار افسوس و پشیمانی قیامت نمی شدیم، عجله و شتاب در امور ناشایست و تفکر نکردن در سرانجام کارها موجب شده است، روز قیامت به بدترین عذابها گرفتار شویم. خدای متعال از زبان گنهکاران می فرماید. «وَ قالُوا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما كُنَّا فی  أَصْحابِ السَّعیرِ [ملک/ 10] و می گویند: «اگر ما گوش شنوا داشتیم یا تعقّل می كردیم، در میان دوزخیان نبودیم!»
2-یک دقیقه ارتباط و مناجات با خدا: عدم ارتباط و همنشینی با خدای متعال یکی از عوامل خطرناک شقاوت و نگون بختی افراد به شمار می آید، چرا که سستی و کاهلی در این خصوص می تواند زمینه را برای ورود وسوسه های شیطان و گرفتار شدن در امور نامناسب فراهم کند، اگر انسان به خوبی زمان و روزگار خود را مدیریت می کرد و در زندگی وقت مناسبی برای ارتباط با خدا قرار می داد، یقیناً بهترین نتیجه و عواید را قسمت خود می کرد.

در فرهنگ اهل بیت علیهم السلام این مدیریت زمان و اختصاص دادن وقت مناسب برای ارتباط با خدای متعال مورد اشاره قرار داشته است. «حضرت امیرالمومنین علی (علیه السلام) این چنین نقل شده است: وقت هر انسان مومن سه قسمت است: 1- یک وقت و ساعتی که برای مناجات و دعا و عبادت است. 2- یک وقت و ساعتی که برای کسب معاش و در آمد است. 3- یک وقت و ساعتی که برای تفریح و استفاده از لذتهای حلال است و انسان عاقل جز در این سه مورد، وقت نمی گذراند یا کسب معاش یا قدم نهادن برای معاد و آخرت و یا لذت بردن در غیر حرام.» [1]
3-یک دقیقه محاسبه نفس: چه خوب بود اگر پیش از خواب یک دقیقه دیرتر می خوابیدیم و تنها یک دقیقه را به محاسبه و حسابرسی از رفتارهای روز مره خود اختصاص می دادیم، در روایتی اهمیت حسابرسی از خود این چنین مورد تأکید و سفارش قرار گرفته است. از امام كاظم (علیه السلام) نقل شده است: «لَیْسَ مِنّا مَنْ لَمْ یُحاسِبْ نَفْسَهُ فى كُلِّ یَوْمٍ فَاِنْ عَمِلَ خَیْرا اسْتَزادَ اللّهَ مِنْهُ وَ حَمِدَ اللّهَ عَلَیْهِ وَ اِنْ عَمِلَ شَیْئا شَرّا اسْتَغْفَرَ اللّهَ وَ تابَ اِلَیْهِ؛[2] از ما نیست كسى كه هر روز اعمال خود را محاسبه نكند تا اگر نیكى كرده از خدا بخواهد بیشتر نیكى كند و خدا را بر آن سپاس گوید و اگر بدى كرده از خدا آمرزش بخواهد و توبه نماید.»
4-یک دقیقه استغفار و بازگشت: چه بسیار افرادی که روز قیامت تنها محتاج یک دقیقه استغفار و توبه به درگاه الهی هستند، ولی زندگی و حیات مادی آنها را مشغول خود ساخت به طوری که از این امر غافل شدند. ابن أبی الحدید روایتی را از امام علی (علیه السلام) این چنین نقل می کند: «نحن نرید ألا نموت حتى نتوب و نحن لانتوب حتى نموت؛[3] قصد ما این است که نمیریم تا توبه کنیم، ولی توبه نمی کنیم تا اینکه می میریم.»
5-یک دقیقه شنیدن صدای خدا: قرآن بهترین حدیثی است که خدای متعال برای انسان فرستاده است، ولی نیاز به گوش شنوا از جانب انسانها دارد که پای اندرزهای بیدار کننده اش بنشیند، اندرز هایی که لرزه بر اندام دلهای بیدار می اندازد، «اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدیثِ كِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلینُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى ذِكْرِ اللَّهِ ذلِكَ هُدَى اللَّهِ یَهْدی بِهِ مَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُضْلِلِ اللَّهُ فَما لَهُ مِنْ هاد؛ [سوره زمر، آیه 23] خداوند بهترین سخن را نازل كرده، كتابى كه آیاتش (در لطف و زیبایى و عمق و محتوا) همانند یكدیگر است آیاتى مكرّر دارد (با تكرارى شوق انگیز) كه از شنیدن آیاتش لرزه بر اندام كسانى كه از پروردگارشان مى ترسند مى افتد سپس برون و درونشان نرم و متوجّه ذكر خدا مى شود این هدایت الهى است كه هر كس را بخواهد با آن راهنمایى مى كند و هر كس را خداوند گمراه سازد، راهنمایى براى او نخواهد بود!»
سخن پایانی: ما شب یلدا را به خاطر چند دقیقه طولانی شدنش پاس می داریم ولی، از دقایق طلایی بی شماری که خدای متعال در طول زندگی در اختیار ما قرار داده غافل هستیم، دقایقی که می شد، صرف ارتباط و نزدیک با خدای متعال شود ولی صرف گناه و رفتارهای بیهوده شد.

پی نوشت ها:
[1]. نهج البلاغة (للصبحی صالح)، ص545.
[2]. بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج 67، ص72، ح24.
[3]. شرح نهج البلاغه(ابن ابی الحدید) ج 20 ، ص329 ، ح 777.