متن و حاشیه فیلم محمد (ص)

فیلم محمد صلی الله علیه بعد از پشت سرگذاشتن پیش تولیدی طولانی شهریور سال پیش به اکران عمومی درآمد و با فروش بالایی که داشت پر فروش ترین فیلم سال شد؛ فیلم مجیدی در کشورهای مختلف اکران محدود داشت اما در آبان ماه امسال در سینماهای ترکیه روی پرده رفت و با استقبال خوبی مواجه شد. حالا به بهانه میلاد پیامبر اکرم صلی الله قرار است این فیلم به مدت یک هفته در پردیس سینمایی کوروش و سینما هویزه مشهد اکران مجدد داشته باشد. به این بهانه مروری داریم بر روند اتفاقات فیلم از پیش تولید تا امروز.

بعد از به ثمر رسیدن آخرین ساخته مجید مجیدی درباره زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله خبرها از رسیدن فیلم به سی و سومین جشنواره فیلم فجر برای پخش در افتتاحیه خبر می داد اما اعلام شد به دلیل انجام برخی امور فنی این فیلم سینمایی در مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر نمایش داده نمی شود. وعده نمایش فیلم چند مرتبه در طول جشنواره اعلام شد اما اتفاق نیفتاد تا سرانجام در تاریخ ۲۳ بهمن ماه سال ۹۳ در چند سانس محدود برای سینماگران، اهالی رسانه و جمعی از مسئولان نمایش داده شد. اولین اکران فیلم برای اهالی رسانه بازتاب های مختلفی داشت.

بعد از گذشت حدود هفت ماه سرانجام فیلم به اکران عمومی درآمد و همزمان در جشنواره مونترال کانادا به نمایش درآمد که در رسانه های خارجی بازتاب های جالب توجهی داشت:

بازتاب فیلم در رسانه های خارجی

خبرگزاری فرانسه این تیتر را برای اکران و نمایش جهانی این اثر فاخر برگزید: «حماسه ایرانی «محمد» با هدف تغییر تصویر اسلام»

سایت آی ام دی بی نیز امتیاز بالای 8.6 را برای فیلم مجیدی در نظر گرفت و در توضیحاتش فیلمبرداری آن را خیره کننده توصیف کرد، همچنین یورونیوز هم مانند خبرگزاری فرانسه از معرفی سیمای پیامبر اسلام توسط این فیلم نوشت و این تیتر را برگزید: «فیلم ایرانی محمد با هدف معرفی پیامبر(ص) به جهان».

بی.بی.سی: در این فیلم چهره پیامبر اصلا نشان داده نمی شود زیرا طبق تعالیم اسلامی تصویر سازی از پیامبر در آثار هنری ممنوع است. اما به گفته این شبکه همین امر نیز نتوانسته است رضایت شیوخ الازهر را که جایگاه بلندی در جهان اسلام دارند جلب کند و به همین دلیل برخی علمای الازهر خواستار به نمایش در نیامدن فیلم شده اند.

شبکه المنار لبنان: این فیلم با این هدف ساخته شده تا به نمایش «چهره ای خوب از اسلام کمک کند، چهره ای که گروه های تروریستی امثال داعش آن را منحرف ساخته اند».

روزنامه انگلیسی زبان گاردین پس از اکران فیلم «محمد رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم» در جشنواره فیلم مونترال نوشت: احتمال زیادی می رفت که فیلم «محمد رسو ل الله صلی الله علیه وآله وسلم» به یکی از جنجالی ترین پروژه های سینمایی سال های اخیر تبدیل شود، تاکنون نه تنها افتتاحیه این فیلم با هیچ حادثه ای روبرو نبوده است بلکه حتی با جوی دوستانه روبرو بوده است_در کمال تعجب فضایی دوستانه میان شیعه و سنی به وجود آورده است.

اکران موفق در ترکیه

بعد از اکران عمومی در داخل، سال پیش قرار بود فیلم در ترکیه اکران شود اما شرایط فراهم نشد تا اینکه هفته نخست آبان با عنوان «حضرت محمد: سفیر خداوند» در سینماهای ترکیه به روی پرده رفت؛ در طول اکران رسانه های ترکیه و مردم واکنش های متفاوتی به این فیلم نشان دادند.

تعدادی از منتقدین و هنرمندان ترکیه اثر مجیدی را تحسین کردند؛ روزنامه «ترکیه» روایت مجیدی از زندگی پیامبر را کاملا استادانه عنوان کرد که توانسته اوصاف اخلاقی پیامبر را به زیبایی به تصویر بکشد؛ نویسنده روزنامه «صباح» در یادداشتی با تیتر «فیلم حضرت محمد در سینماها» نوشت: در طول 3 ساعت زمان مشاهده فیلم نتوانستم اشکهای خود را نگه دارم.

اما روزنامه «ملی» وابسته به حزب سعادت به نقد این اثر پرداخت. جواد آکشیت استاد بازنشسته دانشکده الاهیات دانشگاه ساکاریا پیش از تماشای فیلم به مصاحبه با این روزنامه پرداخت و گفت: «نیازی به بحث درباره به تصویرکشیدن بدن پیامبر نیست. دین بازیچه نیست و حضرت محمد (ص) نباید به بخشی از فرهنگ عامه تبدیل شود. مسیحیان تصاویر حضرت عیسی را می کشند و آن را عبادت می کنند. اگر در این فیلم نیز تصویر پیامبر نشان داده شود، کار شبیه مسیحیت می شود. حال آنکه ما اجازه نداریم نه تنها پیامبر بلکه تصاویر خلفا و صحابه را نیز به تصویر بکشیم.»

اَرَم شَنتورک سردبیر روزنامه «دیریلش پُستاسی» در توئیتر خود نسبت به این فیلم واکنش تندی نشان داد؛ شنتورک از مخاطبان خود درخواست کرد که از دیدن این فیلم اجتناب کنند وگرنه مانند او برای سالیان سال از این کار پشیمان خواهند شد و مجبورند که توبه کنند. شنتورک هشدار داد که فرزندانتان را به دیدن این فیلم نبرید چرا که باعث تخریب اخلاق و اعتقاداتشان خواهد شد.

عمر توران از نیروهای سیاسی-رسانه ای نزدیک به اردوغان نیز با حمله به شبکه تلویزیونی ATV به خاطر پخش آگهی های فیلم محمد رسول الله، در توئیتر خود نوشت که ایران با استفاده از صنعت سینمای خود به دنبال گرفتن انتقام نبرد قادسیه است. توران سینمای ایران را از سینمای هالیوود خطرناکتر دانسته و نوشته که علاوه بر گناه، این فیلم باعث تخریب عقاید مسلمانان می شود.او در واکنشی عجیب فیلم محمد رسول الله را از فیلمهای پورنو خطرناکتر خوانده است.

اما انتقادات این دو نفر با مخالفت قابل توجه مردم ترکیه مواجه شد و کاربران زیادی به این ادعاها واکنش نشان دادند.

شبکه معروف ATV در گزارش خود از اکران اختصاصی این فیلم برای جمعی از اهالی سینما، این فیلم را پس از فیلم مصطفی عقاد، دیدنی ترین اثر سینمایی دنیای اسلام معرفی کرد.

هاکان اورال بازیگر سینما و تلویزیون نیز گفت «به این گونه فیلم ها بسیار نیاز داریم چرا که هم اکنون جنگی در پشت پرده بین مسلمانان وجود دارد و این گونه فیلم ها می تواند فضا را تلطیف کرده و با اسلام هراسی موجود در غرب مبارزه کند.»

ویلما الس بازیگر معروف نیز این فیلم را بسیار مهم و جهانی دانست و گفت که اهمیت آن تا 50 سال آینده حفظ خواهد شد. او اظهار نظرهای خود را تحت تیتر «اسلام دین مرحمت است»، بیان کرده است.

نیهات خطیب اوغلو از معروف ترین سخنرانان مذهبی ترکیه نیز با استقبال از این فیلم گفت که «خوشبختانه در این فیلم چهره پیامبر به تصویر کشیده نشد و معتقدم که فیلم محمد رسول الله، فیلم مصطفی عقاد را پشت سر خواهد گذاشت.»

حاشیه های فیلم

* از همان روزهای اول که خبر ساخت فیلمی درباره صدر اسلام و حضرت محمد (ص) مطرح شد برخی از منتقدان در جهان عرب ایرادهایی درباره ساخته شدن این فیلم سینمایی مطرح می کردند. یکی از انتقادهای مطرح در این حوزه، ایرادهایی بود که الازهر به حضور یک بازیگر در نقش کودکی های پیامبر(ص) وارد می کرد. مجیدی در تمام این سال ها درباره این ایرادها سکوت کرد ولی در نهایت در نخستین نشست رسانه ای خود که در تاریخ ۱۷ دی ماه سال ۹۳ برگزار شد به تمام انتقادها پاسخ داد.

* ویتوریو استورارو مدیر فیلمبرداری فیلم «محمد رسول الله» درباره تجربه حضورش در این کار به رسانه ها گفت: « در الجزایر روی پروژه ای کار می کردم و به همین دلیل به شناخت فرهنگ آن منطقه نیاز داشتم؛ تعدادی کتاب درباره اسلام خواندم و آخرین کتاب که به پایان رسید یک ایمیل دریافت کردم که از من برای حضور در پروژه ای با نام حضرت محمد(ص) دعوت می کرد. همزمانی پایان مطالعه درباره دین اسلام و دعوت شدن به این پروژه اتفاقی نبوده و این دعوتی الهی بوده است.»

* پس از دیده شدن اثر، غلامعلی حدادعادل رییس فرهنگستان زبان در معرفی چهره فرهنگی سال ۹۳ مجید مجیدی را پیشنهاد کرد و گفت که ارائه پیشنهاد کمی سخت است اما مجید مجیدی کارگردان فیلم «محمد رسول الله» گزینه خوبی برای چهره سال ۱۳۹۳ است.

* پیش بینی عده ای از کارشناسان این بود که فیلم «محمد رسول الله (ص)» از به دلیل حضور چند چهره ی سرشناس بین المللی اسکاری از جمله مدیر فیلمبرداری (استرارو) و آهنگساز (ای. آر. رحمان)، شانس رقابت در بخش پایانی را داشته باشد. «محمد رسول الله (ص)» مجیدی به عنوان نماینده ی ایران برای حضور در هشتادوهشتمین دوره جایزه آکادمی اسکار معرفی شد، اما در نهایت موفق به حضور در دور پایانی این رقابت نشد.

نگاهی بر روند تولید فیلم از پیش تولید تا اکران: