تبیان، دستیار زندگی
ویژگی اصلی جنگ سایبری که در این قسمت مورد توحه جدی قرار می گیرد یک تغییر بنیادین ماهوی است که مفهوم جنگ سایبری در طرفین درگیر در جنگ ایجاد می کند. هر جنگ یا عملیات جنگی یک «مهاجم» دارد و یک «مدافع» که جزء اولین مشخصه های قابل شناسایی جنگ است؛ اما جنگ سایب
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اکنون و آینده جنگ سایبری

ویژگی اصلی جنگ سایبری که در این قسمت مورد توحه جدی قرار می گیرد یک تغییر بنیادین ماهوی است که مفهوم جنگ سایبری در طرفین درگیر در جنگ ایجاد می کند. هر جنگ یا عملیات جنگی یک «مهاجم» دارد و یک «مدافع» که جزء اولین مشخصه های قابل شناسایی جنگ است؛ اما جنگ سایبری، این پیش فرض پذیرفته شده را به نحوی دچار تغییر کرده که در بسیاری از جنگ ها نه تنها مهاجم جنگ سایبری قانون پنهان سازی است بلکه مدافع و قربانی جنگ نیز متوجه هجوم علیه خودش نمی شود. به زبانی ساده تر، علاوه بر مهاجم و مدافع خود جنگ نیز قابلیت پنهان سازی دارد.

بخش ارتباطات تبیان
جنگ سایبری

- هزینه جنگ سایبری

یکی از مهم ترین ویژگی های اصلی فضای مجازی، امکان مقیاس پذیری گسترده ی آن بدون تغییر جدی در هزینه ها است. به طور مثال، برای گسترش یک سرویس خدمات عمومی (مانند احداث شعبه دوم یک فروشگاه در فضای واقعی) هزینه تقریباً به همان مقداری است که برای راه اندازی آن سرویس در گام اول داشته است؛ اما فضای مجازی به همه سرویس ها و فعالیت ها این امکان را می دهد که با یک هزینه کرد اولیه و افزایش اندک در هزینه های پشتیبانی، مقیاس فعالیت خود را تا چند برابر مقیاس اولیه گسترش دهند.
سه نوع تغییر را می توان در رابطه ی مرحله شناسایی و جمع آوری اطلاعات و جنگ های سایبری متصور بود:
1- به جای این که شناسایی و جمع آوری اطلاعات، بخشی از یک جنگ باشد، بخشی از جنگ ها و حمله های سایبری با هدف شناسایی صورت خواهد گرفت. دست یابی به اطلاعات حیاتی کشورها به صورت وسیع و کاهش اعمال حاکمیت کشورها از طریق افزایش قدرت شناختی دشمن، عامل مهمی برای طراحی و شکل دهی به جنگ های حال و آینده خواهد بود.

ایجاد اختلال در سامانه های پولی و بانکی، سامانه های ثبت مالکیت ها، اختلال در سامانه های کنترلی نظیر ترافیک و بیماری های عمومی و هم چنین پهن شدن تورهای جمع آوری اطلاعات در حوزه های مذکور از جدی ترین حوزه هایی است که به نظر می رسد در آینده سطوح تخریب جنگ های سایبری باشد

2- دومین حالت متأثر از ویژگی انعطاف پذیری جنگ های سایبری است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت: مرحله شناسایی و اقدام آن چنان در هم تنیده به وسیله ابزارهای هوشمند و قابل کنترل رخ می دهد که به وضوح نمی توان مرزی میان آن ها کشید.
3- سومین حالت، از بین رفتن مرحله شناسایی است. اگر کمی فلسفی به موضوع بنگریم فلسفه ی مرحله شناسایی در جنگ های سنتی، کاهش هزینه های جنگ از طریق تدقین حمله ها و نشانه گیری ها است؛ اما از آن جا که در بسیاری از حمله ها و جنگ های سایبری، مرحله اقدام بسیار کم هزینه تر از مرحله شناسایی است بنابراین پذیرش ریسک حمله و جنگ در مقابل هزینه شناسایی، مقرون به صرفه تر است.

- سطح تخریب

با توجه به روندی که به واسطه رقومی شدن اطلاعات در حوزه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نظیر اشتغال، حمل ونقل شهری، بیماری های عمومی، تحصیلات، مصرف فرهنگی، درآمد، مالکیت ها و درآمدها، شاخص های سلامت فردی، حوزه های مصرف غذایی و دارویی، حوزه های علاقه مندی سیاسی و دیگر حوزه های مشابه در حال وقوع است به نظر می رسد دامنه و سطح تخریب احتمالی در آینده به سرعت به این حوزه ها نیز کشیده خواهد شد.
ایجاد اختلال در سامانه های پولی و بانکی، سامانه های ثبت مالکیت ها، اختلال در سامانه های کنترلی نظیر ترافیک و بیماری های عمومی و هم چنین پهن شدن تورهای جمع آوری اطلاعات در حوزه های مذکور از جدی ترین حوزه هایی است که به نظر می رسد در آینده سطوح تخریب جنگ های سایبری باشد.

- هدف گیری دقیق

از دیگر ویژگی های جنگ های آینده کاهش تخریب ناخواسته به واسطه ی هدف گیری دقیق در عملیات جنگی است. به میان دیگر، به واسطه ای این که روند رقومی شدن داده ها در جهان به سمتی است که هر روز حجم گسترده تری از داده های حول افراد و حتی اشیاء در حال رقومی شدن است امکان شناسایی دقیق هدف های خاص و موردی، در درگیری های سایبری وجود دارد.
این موضوع از این منظر مهم است که کشورهای مهاجم می توانند بدون درگیر کردن عموم مردم در آسیب پذیری و فرآیند جنگ، تنها نقاطی را مورد هدف گیری قرار دهند که دارای ارزش کیفی بالایی است.

- انعطاف پذیری در جنگ سایبری

جدی ترین سطح از انعطاف به واسطه ی افزایش قدرت شناختی حاصل می شود. به این معنی که در فرآیند انجام عملیات روبات ها و دیگر جنگ افزارهای سایبر به واسطه ی افزایش شناختی که از موقعیت طرف مقابل کسب می کنند می توانند در سطوح مختلف تکنیک تا استراتژی، تغییر و بهسازی را اعمال کنند.
باید توجه داشت افزایش قدرت شناختی که در جنگ سایبری مورد نظر است به واسطه ی ویژگی قابل مدیریت از راه دور که در قسمت قبلی به آن اشاره شد دارای تفاوت اساسی با افزایش قدرت شناختی در خلال انجام عملیات در جنگ های سنتی است.

- تغییر معنای روانی جنگ در جامعه هدف

نکته ظریفی که باید به آن دقت کرد معنی ای است که جامعه هدف و قربانی به جنگ سایبری داده و چگونگی تفسیر عمومی از آن است. جنگ حقیقی در اکثر جوامع، به خصوص جامعه ایران به عنوان عامل وحدت بخش و نیز بسیج کننده ی سیاسی عمل کرده و تا حدود زیاید شکاف های سیاسی را در صورتی که جنگ دارای منشأ خارجی باشد ترمیم می کند.

- تغییر از جنگ افزار هوشمند به جنگ هوشمند

اکنون کم و بیش جنگ افزارهایی وجود دارد که امکان کاشت و عمل در آینده را دارد و طراحی عملیات با ابزارهای هوشمند، خود هدایت شونده و دیالکتیک، حوزه مفصلی از مباحث حوزه های نظامی است. اما در جنگ سایبری، کلیت جنگ ها قابلیت طراحی وقوع در آینده را دارد. به عبارتی دیگر، بسیاری از ابزارها، سرویس ها، ویروس ها و کرم ها به عنوان جنگ افزار در حال حاضر هیچ علامتی نداشته و قابل شناسایی نیستند یا این که اساساً در پوشش کارایی و خدمات دهی دیگری فعالیت می کنند اما دارای عملکرد جنگی در موقع لزوم و فرمان هستند.

- مفهوم بازدارندگی در جنگ سایبری

با مرور آن چه تاکنون در خصوص جنگ سایبری در این قسمت بیان شد می توان نتیجه گرفت که دست برتر در جنگ های سایبری با مهاجم و آغاز کننده است؛ اما واقعیت این است که همان طور که آغاز و به ثمر نشاندن یک حمله و جنگ سایبری دارای ویژگی های تسهیل گر مذکور است پاسخ به جنگ سایبری نیز دارای همان ویژگی هاست.
بنابراین آن چه موجب حفظ امنیت سایبری جهان در حال و آینده است قدرت بازدارندگی ناشی از قدرت کشورها است.


منبع : ماهنامه نامه اینده پژوهی/ سیّد محمّدرضا اصنافی