درباره قرار کفالت و قرار وثیقه چه می دانید؟
کفالت یک عقد مثل اجاره و بیع است که مقررات آن در قانون مدنی بیان شده؛ اما این عقد ارتباط زیادی با رسیدگی به جرائم پیدا می کند و در دادگاه های کیفری بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.
بخش حقوق تبیان
به طور کلی یکی از کسانی که نیاز به ضامن پیدا می کنند، متهمانی هستند که پرونده آنها در دادگاه کیفری بررسی می شود. مقامات قضایی برای اینکه بتوانند هر زمان که لازم بود به متهم دسترسی داشته باشند، قرار کفالت صادر می کنند و از متهم می خواهند که شخصی را به عنوان کفیل معرفی کند. گاهی در عرف عموم جامعه، به اشتباه به جای کفیل لفظ ضامن را برای چنین شخصی به کار می برند.
مشخصات کفیل
کفالت هر کسی در دادگاه ها پذیرفته نمی شود. اعتبار کفیل باید به تشخیص مقام قضایی صادرکننده قرار برسد و پرداخت مبلغ کفالت محل تردید نباشد. در پرونده ای که مثال زده شد، مقام قضایی برای اطمینان از اعتبار کفیل فیش حقوقی او را تقاضا کرده است. بنابراین معمولا با كارت شناسایی و فیش حقوقی اشخاصی كه كارمند یا مستخدم اداره های دولتی و شرکت های خصوصی هستند یا با پروانه كسب، سند مالكیت اتومبیل یا خانه، كارت بازرگانی و امثال آن اعتبار کفیل احراز می شود. حتی قاضی می تواند اعتبار كفیل را از طریق پاسگاه انتظامی و تحقیق از مطلعان به دست آورد.
مبلغ کفالت
تعیین مبلغ وجه الکفاله بستگی به شرایط پرونده دارد. در پرونده مطروحه که مربوط به آسیب بدنی غیرعمدی است قاضی با توجه به میزان مجازات قانونی عمل ارتکابی و خسارات وارده به شاکی و سایر علل و عوامل موثر مانند شخصیت متهم سابقه و وضعیت جسمی او در مورد میزان مبلغ ریالی وجه الکفاله تصمیم می گیرد. در هر صورت مبلغ ریالی قرار تامین کفالت از خسارت هایی که به مدعی خصوصی یا شاکی وارد شده است، کمتر نخواهد بود.
تکالیف کفیل
اگر برای کفالت از شخصی در دادگاه حاضر شدید، اطلاع داشته باشید که تکالیف سختی را پذیرفته اید که اگر در انجام آن ناتوان باشید، پیامدهای مالی برای شما خواهد داشت. پس از صدور قرار قبولی توسط قاضی و امضای آن توسط كفیل و قاضی، با درخواست كفیل رونوشت این تفاهم نامه به كفیل داده می شود.
اگر متهم در مواقعی كه حضورش نزد قاضی ضروری است، برای مثال بازپرس او را برای تفهیم مفاد گزارش پلیس یا تحقیقات محلی یا نظریه كارشناس یا مواجهه حضوری احضار كند باید به موقع حاضر شود. البته باید توجه داشت كه ممكن است در جریان رسیدگی به پرونده، چه در دادسرا و چه در دادگاه، بارها متهم احضار شود و هر بار حضورش ضروری باشد، كفیل نمی تواند با استناد به اینكه متهم یك مرتبه نزد قاضی حاضر شده از خودش رفع مسئولیت كند. اگر کفیل در میانه راه از ادامه این تکلیف پشیمان شد، پرونده در هر مرحله ای که باشد، می تواند با معرفی و تحویل متهم از قاضی رسیدگی کننده به پرونده درخواست رفع مسئولیت کند؛ در غیر این صورت کفالت تا زمانی ادامه پیدا خواهد کرد که متهم از اتهام وارده تبرئه یا پرونده مختومه یا اینکه متهم محکوم و اجرای حکم محکومیت وی آغاز شود.
بنابراین موارد برائت كفیل به این شرح است:
_ معرفی به موقع كفیل: در زمان و مكان خاصی كه قرار بوده مكفول را معرفی کند.
_ حضور به موقع مكفول: اگر مكفول شخصا حاضر شود كفیل نیز بری می شود.
_ برائت ذمه مكفول: اگر ذمه مكفول كه موجب كفالت شده است به نحوی بری شود، كفیل نیز بری می شود.
_ انصراف مكفول له از تعهد كفیل: به هر دلیلی اگر مكفول له تعهد كفیل را نخواهد، كفیل بری می شود.
_ انتقال حق مكفول له: اگر دین و طلب مكفول له به دیگری منتقل شود؛ مثلا كسی دین مدیون را ضمانت كند و در نتیجه دین منتقل شود، جایی برای كفالت باقی نمی ماند.
_ فوت مكفول: كفیل متعهد به حاضر كردن مكفول است و اگرمکفول بمیرد دیگر امكانی برای اجرای تعهد باقی نمی ماند و چنانچه دین مكفول له بدون پرداخت بماند، كفیل مسئولیتی ندارد.
زمان پرداخت وجه الكفاله
در صورت فرار متهم یا دسترسی نداشتن به او در مواردی كه حضور متهم ضروری تشخیص داده شود، كفیل ملزم به پرداخت وجه الكفاله خواهد بود. با این توضیح كه به كفیل اخطار می شود ظرف مدت 20 روز متهم را تسلیم کند. در صورت ابلاغ واقعی اخطاریه و عدم تسلیم، به دستور رئیس حوزه قضایی وجه الكفاله اخذ می شود. خواستن متهم از كفیل جز موردی كه حضور او برای تحقیقات یا محاكمه یا اجرای حكم ضرورت دارد، ممنوع است. در صورت صدور دستور اخذ وجه الكفاله، كفیل می تواند مثل متهم و وثیقه گذار در مهلت مقرر به دادگاه تجدید نظر شكایت کند كه این مهلت 10 روز از تاریخ ابلاغ دستور رییس حوزه قضایی است.
بنابراین،کفیل با کفالت از مکفول مسئولیت های سنگینی را قبول می کند که انجام ندادن آن ممکن است به ضبط وجه الکفاله منتهی شود. البته باید این را هم گفت که اگر متهم با عذر موجه نزد قاضی حاضر نشود برای مثال همسر متهم فوت کرده یا در توقیف بوده یا اینکه به واسطه حوادث قهری نتوانسته نزد قاضی حاضر شود، کفیل مسئولیتی ندارد .
وثیقه یا قرار وثیقه مبلغ مالی یا دارایی غیرمنقولی است که در ازای شرطی نزد طرف قرارداد یا دادگاه می گذارند. معنای لغوی وثیقه «استوار»، «آنچه بدان اعتماد شود» و «محکم کاری» است.
به عبارت دیگر آزادی فرد بازداشتی با تامین قرار وثیقه به این معناست که متهم تا زمان تشکیل دادگاه در خارج از زندان خواهد بود، اما در زمان تشکیل دادگاه باید پاسخگوی اتهامات باشد و در صورت مجرم شناخته شدن و محکومیت به زندان، دوباره به زندان برگردد. معمولاً برای آزادسازی مشروط فرد زندانی مبلغی متناسب به میزان جرم و اهمیت پرونده وی صادر می گردد که این مبلغ و محدودیت های آزادی فرد را قاضی پرونده مشخص می کند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان