احکام و تأثیرات لقمه حرام

بر اساس روایات غذای حرام، یکی از موثّرترین عواملی است که مانع قبولی عبادات و استجابت دعا می شود. اکنون به سخنانی از بزرگان دین و رهروان کوی شریعت می پردازیم که ریشه در آن روایات دارند. این سخنان از آن جهت اهمیت دارند که هم شرح و توضیحی هستند بر آن روایات و هم با بیانی مصداقی، مفهوم آنها را برای ما روشن تر می کنند.

فرآوری: حجت الاسلام تیموری - بخش احکام اسلامی تبیان

تجمل گرایی از پیامدهای حرام خواری

آیت الله العظمی مظاهری ضمن اشاره به این مطلب مهم می نویسد: کسی که غذای حرام می خورد، نه تنها توفیق سیر و سلوک و عروج به مقامات عرفانی پیدا نمی کند، بلکه ممکن است در اعتقادات خود سست و بی دین شود. لقمه حرام، اثرات سوء فراوانی دارد و آفات بی شماری به همراه خواهد داشت، که از آن جمله می توان به تجمّل گرایی اشاره کرد. بسیاری از مردم به زندگی تجملّی مبتلا شده اند و با این استکبار و خودخواهی که می ورزند، انتظار استجابت دعا هم دارند. دعای آنان در اثر مال اندوزی حرام و خودگرایی مستجاب نمی شود و بدبختی بدتر این است که خداوند متعال را در گرفتاری ها و مستجاب نشدن دعای خود، مقصر می دانند. (1)
از اخبار ظاهر می شود كه كسب حرام بدترین چیز است و وارد شده كه كسب حرام ظاهر می شود در ذرّیه و نسل؛ یعنى لقمه هاى حرام خورده می شود و فرزندها از لقمه حرام به هم می رسد كه این یك قسم از حرامزاده گی است

رستگاری و سعادت بسیار مشکل می شود

بی شک کسی که عبادتش برگشت بخورد و دعایش شنیده نشود، وصول به سعادت برایش بسی مشکل و شاید غیر ممکن باشد.

آیت الله مظاهری می فرماید:

اگر شکم کسی از حرام پر شود، رستگاری و سعادت او بسیار مشکل است.(2)

مرحوم کراجکی از علمای به نام شیعه در قرن پنجم در بحث اجتناب از حرام می نویسد: از مال حرام اجتناب كن كه آن اشدّ انواع مهلكات و اعظم موانع وصول به سعادات است و اكثر مردمى كه از فیوضات محروم ماندند به واسطه آن شد. رى؛ دلى كه از لقمه حرام روئیده شد كجا و قابلیّت او از عالم قدس كجا؟(3)

تاثیر لقمه حرام در ذریه و نسل

آیت الله وحید بهبهانی(ره): ضمن نکوهش کسبهای حرام به تاثیر آن در نسل آدمی اشاره می کند و آن را ریشه بسیاری از فتنه ها در جوامع بشری می داند. ایشان در رساله متاجر خود می نویسد:

از اخبار ظاهر می شود كه كسب حرام بدترین چیز است و وارد شده كه كسب حرام ظاهر می شود در ذرّیه و نسل؛ یعنى لقمه هاى حرام خورده می شود و فرزندها از لقمه حرام به هم می رسد كه این یك قسم از حرامزاده گی است. دیگر آن كه گوشت بدن؛ بلكه كل جثه كه از حرام و لقمه حرام به هم رسیده، غیر جهنم جاى دیگر جاى او نمی تواند بود و بهشت طیب است و داخل نمی شود او را مگر طیب و غالب فتنه ها و فسادها كه در زمین به هم می رسد از قتل نفس و نهب و غارت شدن اموال و بى سیرت شدن عرضها و ناموسها و اسیر شدن عیال و اطفال و خراب شدن شهرها همه از حقوق ناس و تحصیل اموال ایشان به غیر وجه حلال است.(4)

حرام خور نمی تواند صاحب مقامات معنوی شود

مرحوم آیت الله مشکینی فرمودند: طلبه اى که لقمه حرام در معده او وارد شود و یا بفهمد مشتبه است و بگیرد و بخورد، هیچ گاه نمى تواند مقامى را حیازت کند.(5)

نماز را سنگین و روزه را ملال آور می کند

آیت الله مظاهری اظهار داشت: نماز، معراج مومن است و انسان با دو رکعت نماز می تواند به مقامات والای عرفانی دست یابد. ولی اگر مال حرام در زندگی کسی باشد، نماز او هیچ ارزشی ندارد. برای چنین کسی نماز سنگین و روزه ملال آور است.
كسی كه به حلال و حرام خداوند اهمیت نمی دهد باید به یقین بداند كه دارای سیری بسوی خداوند است. لیكن این سیر نزولی و هر لحظه در تنزل می باشد یعنی هر لحظه به قهر و غضب خدا نزدیك می شود.

خوردن از مال کسی که پول حرام دارد، چه حکمی دارد؟

آیه الله خامنه ای:

اگر یقین به حرام بودن مال دارید، خوردن مال آن حرام است. اگر مالش هم حلال بود و هم حرام و شما نمی دانید این غذا از مال حرام است یا حلال، خوردن آن مشکلی ندارد.

آیه الله مکارم شیرازی:

اگر مطمئن نباشید که مالش را از راه حلال به دست آورده یا حرام، خوردن از مالش مشکلی ندارد.

آیه الله وحید خراسانی:

اگر یقین دارید که مالش حرام است و هیچ درآمد حلالی ندارد، خوردن مال ایشان حرام است اما اگر هم مال حلال داشته باشد و هم حرام، خوردنش اشکالی ندارد.

آیه الله فاضل لنکرانی(ره):

اگر هرچه او دارد حرام باشد، نمی توانید از مالش بخورید، اما اگر هم مال حلال دارد و هم حرام، چون نمی دانید که غذا از مال حلالش است یا حرام خوردنش اشکالی ندارد.

آیه الله بهجت(ره):

اگر شک دارید که مال حرام است، خوردن آن غذا مشکل ندارد اما اگر یقین دارید که مال حرام است پول غذایی که در آن خانه خوردید به صورت رد مظالم به یک فقیر بدهید.

آیه الله سیستانی:

اگر شک دارید مال حرام است اشکال ندارد اما اگر مطمئن هستید که مال فرد حرام است جایز نیست در خانه اش چیزی بخورید.

آیه الله صافی گلپایگانی:

اگر کارش حرام است مثلاَ مشروب فروش است و یا فقط نزول می گیرد به هیچ وجه نباید از مالش چیزی بخورید. اگر کار حلال و مال حلال دارد و در این بین گاهی مال حرام هم به دست می آورد به منزلش بروید و از مالش بخورید . بنا را بگذارید بر اینکه مالش حلال است.


پی نوشت ها:
(1) سیر و سلوک، آیت الله مظاهری، ص 132-133
(2) پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مظاهری
(3) نزهة النواظر فی ترجمة معدن الجواهر ص122 با ترجمه مرحوم شیخ عباس قمی(ره)
(4) رساله عملیه متاجر وحید بهبهانى(با تعلیقات میرزاى شیرازى)؛ ص5
(5) افق حوزه، 19/4/87، ش 195

منبع:

احکام روز
مستور