تبیان، دستیار زندگی
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در ایجاد وحدت و اخوت در بین مومنین و توصیف اختلافات قومی و قبیله ای و عقیدتی دوران جاهلیت چه نقشی داشتند و از چه روشی استفاده می کردند
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تفرقه جاهلیت و جایگاه اسلام در تبدیل آن به وحدت

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در ایجاد وحدت و اخوت در بین مومنین و توصیف اختلافات قومی و قبیله ای و عقیدتی دوران جاهلیت چه نقشی داشتند و از چه روشی استفاده می کردند. همچنین امام علی (علیه السلام) چه خطر بزرگی را برای آینده اسلام احساس و یا پیش بینی می کردند و چاره را منحصر در چه چیزی می دیدند تا بتوانند این مشکل را حل کنند؟

مجید بابایی - بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
م

نقش رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در ایجاد الفت و وحدت و اخوت در بین مومنین و توصیف اختلافات قومی و قبیله ای و عقیدتی دوران جاهلیت که مسلما از شیوه ی قرآن درباره ی وحدت و اختلاف تبعیت فرموده است؛ بسیار مهم و اساسی بوده است. حضرت علی (علیه السلام) درباره ی جاهلیت و تفرقه ی در آن دوران و تاثیر اسلام در تبدیل آن تفرقه به وحدت ، بسیار سخن گفته است که بخشی از آنها نقل می شود:
1. قد صرفت محوه افئده الابرار و ثنیت الیه ازمه الاپصار. دفن الله به الضغائن و اطفا به النوائر. الف به اخوانا و فرق به اقرانا...(1) یعنی دل های نیکوکاران شیفته ی او گشت و نگاه چشم ها خیره به او دوخته شد، خداوند به وسیله ی او کینه های دیرینه را دفن کرد، شعله های فروزان دشمنی و عداوت ار خاموش نمود، دل ها را با هم الفت داد و مردم را با هم برادر ساخت و دوستان (در کفر و جهالت) را از هم جدا کرد، ذلت ها را به عزت و عزت ها را به ذلت تبدیل کرد.
2. ... فلم الله به الصدع، ورتق به الفتق و الف به الشمل بین ذوی الارحام بعد العداوه الواغره فی الصدور و...(2) خداوند به وسیله ی پیغمبر (صلی الله علیه و آله) جدایی ها را وصل و فاصله ها را پیوسته کرد، میان خویشان الفت داد و یگانگی بر قرار ساخت، پس از آنکه دشمنی ریشه دار در سینه ها و کینه های برافروخته، در دل ها جای داشت.
در این جمله ها باز هم، امیرالمومنین علی (علیه السلام) مانند جمله های پیش از این، بر الفت دل ها و آشتی بین خویشان و تبدیل کینه ها و تبدیل دشمنی ها به دوستی ها، به برکت بعثت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) تاکید می کند.
3. و اهل الارض یومئذ ملل متفرقه و اهواء منتشره و طرائق متشتته، بین مشبه لله بخلقه، او ملحد فی اسمه، او مشیر الی غیره...(3) مردم روی زمین هنگام بعثت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله)، دارای ادیان گوناگون و گرایش های متفاوت و مختلف  و دسته های متفرق بودند. دسته ای خدا را به مخلوقاتش تشبیه می نمودند یا خدا را انکار می کردند، یا به خدایان دیگری جز او توجه داشتند. پس خداوند به برکت پیغمبر (صلی الله علیه و آله)، آنها را از اختلاف و ضلالت رهانید و از جهالت نجات داد و به سوی حق و حقیقت رهنمون کرد.

تحلیل گفتار امام علی علیه السلام

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) در ایجاد وحدت و اخوت در بین مومنین و توصیف اختلافات قومی و قبیله ای و عقیدتی دوران جاهلیت چه نقشی داشتند و از چه روشی استفاده می کردند. همچنین امام علی (علیه السلام) چه خطر بزرگی را برای آینده اسلام احساس و یا پیش بینی می کردند و چاره را منحصر در چه چیزی می دیدند تا بتوانند این مشکل را حل کنند؟

در این خطبه، امام علی (علیه السلام) به اختلاف و تشتت دینی مردم، بیش از بعثت، اشاره و بر هدایت و نجات آنان از ضلالت و نیز بر الفت دلهای آنان به وسیله ی پیغمبرش تاکید فرموده است.
به طور کلی حضرت علی (علیه السلام) درباره ی بعثت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) و برکات آن بسیار سخن گفته است تا مسلمانان از دوران جاهلیت و آثار بعثت و برکات رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) غفلت نکنند.
گویا امام علی (علیه السلام)، اوضاع و احوال مسلمانان و گرایش هایشان را به دنیا و مظاهر آن و سرگرم شدن مردم را به مسائل اختلاف برانگیز و دسته بندی های سیاسی و مذهبی که ناشی از حوادث پیش از او بود خطری جدی برای اسلام و مسلمین می دانست و راه رفع و دفع این خطر را بازگشت به عصر رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) و به خاطر آوردن برکات وجود آن حضرت، با مقایسه ی اوضاع قبل وبعد از بعثت می دانست، که احتمال می رفت تا از خاطره ها محو گردد و نسل های پس از آن دوران که شاهد و ناظر آن تحولات زود گذر نبوده اند، از برکات بعثت محروم شوند و به کلی از آنها فاصله گیرند. به خصوص که دست های پنهانی از منافقان و یا نو پیدا در صدد بودند تا جوان ها را از گذشته ی اسلام دورنگه دارند. ما وقتی بررسی می کنیم  می فهمیم که امام علی (علیه السلام) چه خطر بزرگی را برای آینده اسلام احساس و یا پیش بینی می کردند و چاره را منحصر به آگاهی دادن به نسل جوان و نیز تذکر و یاد آوری و هشدار به نسل دوران رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) که هنوز باقی هستند اما در شرف انقراض بودند و دنیا پرستی و چالش های سیاسی و دسته بندی های فرقه ای و مسلکی، آنان را ازگذشته ی اسلام باز داشته بود می دید. زیرا امروزه همین مشکلات راجع به نسل های پس از انقلاب داریم و خطر بیگانگی و جدایی این نسل ها را از جاذبه های دوران انقلاب، احساس می کنیم. بخشی از این نا آگاهی نسل جدید طبیعی است، اما بخش دیگر عمدی است و دشمنان انقلاب و اسلام باتوطئه و نیرنگ های گوناگون و جوسازی های مختلف، در صدد جدا کردن این نسل از انقلاب با نسل گذشته خود هستند و می خواهند جوانان، چیزی از جاذبه ها و آثار انقلاب ندانند و به جای آن به جاذبه های غربی ما جلب شوند که با توجه به فرمایش حضرت علی (علیه السلام) با آگاهی دادن به جوانان و این نسل می توان از این مساله جلوگیری کرد.


پی نوشت ها
(1) صبحی صالح، ص 141، خطبه ی 96.
(2) نهج البلاغه، ص 353، خطبه ی 231.
(3)همان، ص 44، خطبه ی 1.

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.