تمدید قانون ایسا

مهمترین استدلال طرف آمریکایی این است که تعهد منطق برجام این نبوده است که قانون جدیدی وضع نشود بلکه تعهد منطق برجام این بوده که هر قانونی که وضع شد، تحریم های مرتبط با برجام را شناسایی کرده و طبق اختیاراتی که رئیس جمهور آمریکا دارد آن ها را متوقف سازند.

فرآوری: ع. امانی- بخش سیاست تبیان

اخیرا تمدید قانون تحریم ها علیه ایران (ISA) توسط کنگره امریکا چالش هایی جدی در روند اجرای برجام به وجود آورده است. این قانون قدیمی که در ابتدا در سال 1996 تصویب و در سال 2006 تمدید شد، تحریم صنایع نفت و گاز ایران را هدف قرار داده است. این در حالی است که ایران و کشورهای گروه 1+5 در روند مذاکرات هسته ای و دستیابی به برجام، درخصوص تحریم های مربوط به ایران تعیین تکلیف کردند. چنان که سه بند 1، 2 و 4 ضمیمه دو متن برجام به صراحت مقرر کرده است که تحریم های امریکا باید پس از اجرایی شدن در حوزه نفتی متوقف شود؛ تحریم هایی که مشمول فرامین اجرایی رئیس جمهوری امریکا برای توقف و یا لغو تحریم ها قرار گرفت و با اجرایی شدن برجام عملاً متوقف شد.

حال اگر تمدید قانون ایسا (ISA) در صورتی که همه بخش های آن از جمله تحریم های مربوط به حوزه نفت که به موجب برجام باید متوقف شود را دوباره فعال کند، نقض برجام اتفاق افتاده است. این در حالی است که مسئولان کاخ سفید تصمیم گرفته اند که آن بخش از تحریم های هسته ای را که با تحریم های ایسا تداخل پیدا می کند، مستثنی کرده و معلق کنند.

اگرچه هنوز حوزه این تحریم ها به طور دقیق مشخص نشده است اما اگر این استثنای کاخ سفید دقیقاً به حوزه های تحریم های نفت و گاز قانون ایسا مربوط شود که در برجام هم قرار بر توقف آن بوده است، می تواند در مرحله کنونی از نقض برجام جلوگیری کند. چه آنکه اکنون نیز این تحریم ها بر اساس فرامین اجرایی رئیس جمهوری امریکا متوقف است. اوباما در چنین شرایطی از منظر اداری تحریم های مربوط به برجام را معلق می کند یعنی به اجرا نمی گذارد ولی این قانون برای 10 سال دیگر تمدید و اجرایی می شود.

قانون "ایسا" چیست؟

قانون تحریم ایران (Iran Sanction Act) یا ISA نام طرح پیشنهادی سناتور آلفونسو داماتو در مجلس سنای آمریکا است که در سال 1996 با هدف تحریم بخش انرژی و صنعت نفت ایران به تصویب و به امضای رییس جمهور وقت بیل کلینتون رسیده است و به قانون داماتو مشهور است.

در این راستا مهمترین استدلال طرف آمریکایی این است که تعهد منطق برجام این نبوده است که قانون جدیدی وضع نشود بلکه تعهد منطق برجام این بوده که هر قانونی که وضع شد، تحریم های مرتبط با برجام را شناسایی کرده و طبق اختیاراتی که رئیس جمهور آمریکا دارد آن ها را متوقف سازند.

محمدی ادامه داد: لذا استدلال اصلی آنها این است که این قانون دوباره تمدید می شود و ما بخش های مرتبط با برجام را در آن معلق می کنیم، بنابراین ما نقض عهدی انجام ندادیم و تحریم جدیدی اعمال نکرده ایم.

اوباما، ترامپ و برجام

نکته ای که نباید نادیده گرفت، آن است که اگر اوباما دستورالعمل مستثنی کردن تحریم های هسته ای از قانون ایسا را با وجود تمدید آن همچنان حفظ کند، گام بزرگی به حساب می آید زیرا اروپایی ها و شرکت های غربی که علاقه مند به حضور در ایران هستند، می توانند بدون اینکه ریسکی را متحمل شوند وارد عرصه سرمایه گذاری در ایران شوند. زیرا اگر رئیس جمهوری جدید امریکا به هر دلیلی این دستورالعمل اوباما را لغو کند، نمی تواند شرکت های اروپایی را جریمه کند زیرا آنها می گویند که بر اساس دستورالعمل رئیس جمهوری قبلی وارد عرصه سرمایه گذاری در ایران شده اند و از منظر حقوقی پیامدی برای آنها نخواهد داشت.

گاهی به روند دستیابی به برجام توسط ایران و 6 کشور 1+5 نشان می دهد که دولت جدید واشنگتن اگرچه می تواند هر توافق خارجی و قانون داخلی را نقض کرده و زیرپا بگذارد اما باید هزینه های سیاسی چنین تصمیمی را هم بپردازد. هزینه هایی که به نظر می رسد با همسویی اروپایی ها با ایران در روند اجرای توافق هسته ای، برای دونالد ترامپ بسیار سنگین خواهد بود.