دکتر سید حسین نصر : به رغم محافظه کاری پاپ جدید ، گفت وگو

دکتر سید حسین نصر استاد برجسته فلسفه اسلامی گفت : به رغم محافظه کاری پاپ جدید ، چون نیاز به گفت وگوی میان مسیحیت و اسلام بسیار عمیق است و برخی دیگر از کاردینال ها نیز طرفدار این گفت وگو هستند این گفت وگوها ادامه می یابد .

به گزارش خبرنگار گروه دین واندیشه "مهر" وی افزود : انتخاب کاردینال راتزینگر سابق که حالا پاپ بندیکت شانزدهم است، از دو جهت حائز اهمیت فوق العاده است : یکی این که وی اصولا مدافع عقاید سنتی کلیسای کاتولیک است و تا حد زیادی در مقابل تهاجم بسیاری از "ایسم ها" و " دگمها" و افکار جدید فلسفی مقاومت می کند ، و دیگر این که بسیاری از مطالبی که وی درباره حملات افکار متجددانه که علیه عقاید سنتی مسیحیت شده بود گفته است از دید اسلام قابل قبول است، چون مسلمانان نیز با همین چالش ها رو به رو هستند  از این لحاظ انتخاب وی  به طور مطلق در مقابل تحولات بیشتر به سوی سکولاریسم  و لا ادری گری که اکنون به طور خاص و تاحدی در آمریکا بسیار قوی است به مثابه یک سد عمل می کند.

دکتر نصر گفت  : اما رابطه وی با اسلام مسئله دشواری است . در کلیسای کاتولیک کسانی که لیبرال و آزاد اندیش اند، حاضرند که عقاید دینی را تا حدی ضعیف کنند تا با ادیان دیگر مخصوصا اسلام نزدیکی بیشتری حاصل کنند . اما کسانی که در کلیسای کاتولیک محافظه کار هستند و می خواهند اصالت دینی کلیسای کاتولیک را حفظ کنند بر تفکر قدیمی قرون وسطا که خارج از کلیسا نجات دینی وجود ندارد تأکید می کنند .

استاد اسلام شناسی دانشگاه جورج واشنگتن اضافه کرد :  اکنون مشکلی که پاپ جدید با آن رو به رو می شود همانطور که پاپ گذشته نیز با آن رو به رو بود، حفظ اصالت دینی و گشایش در به سوی ادیان دیگر است. این امر نیازمند دیدی متافیزیکی و عرفانی است که در دین اسلام وجود دارد، مسلمان به یکتایی حق و تعدد وحی و پیامبران معتقدند، اما دین مسیحیت در این زمینه با گرفتاری رو به رو است.

دکتر نصر گفت : وی از لحاظ دیپلماسی و سیاسی سعی می کند  رابطه عادی بیشتری با مسلمانان به وجود آورد ولی به نظر من این امر کافی نیست و مسئله اصلی مسئله کلامی و دینی است که آیا کلیسای کاتولیک حاضر است که اسلام را به عنوان وحی از جانب خداوند قبول کند با یا خیر.  تا کنون افرادی که مثل پاپ فعلی در کلیسای کاتولیک محافظه کارتر بوده اند این امر را قبول نکرده اند. اکنون درمورد تحقق این امر جای سوال باقی است، اما به نظر من، این امر از لحاظ کلامی ، فلسفی و دینی محقق نمی شود، اما از این نظر که وی روند ملایم تری را نسبت به دیگر ادیان به ویژه اسلام در پیش گیرد باید گفت این کار در سطح روابط عمومی و بین المللی صورت خواهد گرفت.

وی افزود : در حدود سه سال پییش وی همراه کاردینال دیفی اعلامیه ای  ارائه کرد که موجبات ناراحتی شدید در میان ادیان از جمله اسلام بود و این مسئله باعث شد تا مسلمانان ایتالیا پاسخ عمیقی به وی بدهند. به نظر من وی این موضوع  را به دلیل روابط دیپلماتیک تعدیل خواهد کرد، اما در روابط بین ادیان که از جانب خداوند آمده است مسئله دیپلماسی مطرح نیست، بلکه مسئله حقیقت مطرح است و تفکر مسیحی باید با آن رو به رو شود که آیا رستگاری خارج از مسیحیت وجود دارد یا خیر. با پنهان شدن پشت پرده و حرفهای خوب زدن این مسئله حل نمی شود.

دکتر نصر اضافه کرد : ما مسلمانان معتقدیم که نجات اصولا خارج از وحی قرآنی امکان پذیر است و آنها هم اهل کتاب هستند و ما وظیفه داریم که از زندگی ، حیات و دین آنها حمایت کنیم. در مسیحیت  چنین نبوده است، تنها مسیحیان لیبرال که مسیحیت را سست کرده اند  به این امر علاقمند هستند، ما امیدواریم که پاپ جدید بتواند هم ارکان مسیحیت را استوار نگه دارد وهم درهای آن را به معنای حقیقی به روی اسلام باز کند.

وی  نظر خود را درباره این که راتزینگر در زمان کاردینالی نظرش بر این بود که کاتولیک ها باید در پذیرش این که همه ادیان مساوی هستند مقاومت کنند و حتی در گفت وگو بین ادیان از موضع برتر برخورد کنند نه از موضع مساوی و همچنین مخالفت و موضع گیری وی درباره حضور ترکیه در اتحادیه اروپا گفت : من درباره مخالفت وی با ترکیه اطلاع داشتم . بسیاری از اروپائیان نیز با این نظر موافق هستند چرا که آنها اعتقاد دارند اروپا یک قلعه مسیحی با اقلیت یهودی است و در عین حال در حال ضعیف تر شدن است.  این نظر تنها مختص به پاپ فعلی نیست . "والری ژیسکاردستن" رئیس جمهور اسبق فرانسه که روحانی کلیسا نبوده این امر را از دید دیگری به صورت قوی بیان کرده است و بسیاری از فرانسوی ها مخالف ورود ترکیه به اروپا هستند. اگر ترکیه وارد اروپا شود تغییر بنیادی در ساختار جامعه اروپایی ایجاد می شود. 70 میلیون مسلمان به اروپا اضافه می شود، افرادی که از لحاظ فرهنگی و نژادی متفاوت هستند و اگر هم این امر صورت نگیرد در قرن بیست و یکم با کم شدن جمعیت اروپا راهی به جز مهاجرت مسلمانان به اروپا باقی نمی ماند و این امر محقق می شود و در نتیجه بافت اجتماعی تغییر می کند.

وی ادامه داد : از لحاظ گفت و گوی ادیان من کاملاً با ایشان مخالفم که ادیان باید از دید برتر با یکدیگرگفت وگو کنند، اگر چنین باشد این فرایند را نمی توان گفت وگو خواند. این امر تضاد در هدف گفت وگو است .

دکتر نصر اضافه کرد :  50 سال است که کلیسای کاتولیک و پروتستان در حال گفت وگو با اسلام هستند. اگر وی موفق شود، اقدامات 50 سال پیش تا حدی ضعیف خواهد شد و از بین می رود، اما در حواشی کلیسای کاتولیک افراد بسیاری از "هانس کونگ" که به هیچ وجه مورد عنایت پاپ فعلی نیست گرفته تا دانشمندان کاتولیک فرانسه از جمله "کلما" علاقه بسیاری به ایجاد روابط خوب با اسلام دارند. فکر نمی کنم مقام پاپی بتواند تمام این روند ها را تحت سلطه خود قرار دهد.

استاد دانشگاه جورج واشنگتن در پاسخ به این سوال که آیا نظرات پاپ می تواند موجبت تغییرات جدید در گفتمان بین اسلام و مسیحیت شود گفت : این بستگی به او دارد که بتواند چگونه به تمام روند های فکر کلیسای کاتولیک تسلط پیدا کند. حتی پاپ قبلی که از محبوبیت بسیاری برخوردار بود نتوانست به تمام جریان های مختلف فکری تسلط پیدا کند. اگر وی بتواند، یقیناً اثر بسیار مهمی در پی خواهد داشت. در غیر این صورت چون احتیاج به این گفت وگو بسیار عمیق است و برخی دیگر از کاردینال ها نیز طرفدار این گفت وگو هستند به رغم مخالفت وی این گفت وگوها دراروپا ادامه می یابد .