من و همسایه یهویی

در كنار همین اسامی به ظاهر ساده، اسامی دیگری هم از همسایه ها به خاطر می آید كه كسب و كارشان در محل نبوده اما هر روز با خودشان و خانواده هایشان مواجه می شدیم و انگار در آن كوچه های باریك، غم و شادیمان یكی شده بود؛ همسایگی همین بود.

در كنار همین اسامی به ظاهر ساده، اسامی دیگری هم از همسایه ها به خاطر می آید كه كسب و كارشان در محل نبوده اما هر روز با خودشان و خانواده هایشان مواجه می شدیم و انگار در آن كوچه های باریك، غم و شادیمان یكی شده بود؛ همسایگی همین بود. همین با هم خندیدن ها و با هم گریستن ها. همین سلام و علیك های متعدد از ابتدا تا انتهای كوچه. همین دست به دست هم دادن برای برپا كردن یك هیئت، یك عروسی، یك مراسم تشییع جنازه و یك جشن نیمه شعبان. ریسه چراغ بستن به دیوار ها و پنجره ها برای شادمانی یك خانواده، سیاهپوش كردن محل برای فوت یك همسایه، اذان گفتن در گوش كودكی كه تازه به دنیا آمده، خواستگاری رفتن برای جوان های دم بخت و هزار اتفاق دیگر كه عین زندگی بود. زندگی همه ما در كنار هم، اینها همان راه و رسم های همسایه داری بودند كه حالا بسیار كمرنگ شده است. واقعا چند نفر از ما جویای احوال همسایه دیوار به دیوارمان هستیم؟ چند نفرمان حتی نام خانوادگی همسایه 3-2خانه یا آپارتمان آن طرف تر را می دانیم؟ فرهنگ همسایه داری نیاز به احیا دارد، خودمان باید آستین ها را بالا بزنیم، چطوری؟ اینجا برایتان گفته ایم.

چرا همسایه داری مهم است؟

قبل از اینكه سراغ راه های همسایه داری برویم باید بگوییم كه اساسا چرا همسایه ها مهم هستند؟ دین ما آنقدر بر همسایه داری تأكید كرده كه با یك جست وجوی ساده می توان كلی روایات متعدد درباره این موضوع پیدا كرد. حتی در خود قرآن كریم و در آیه 36 سوره نساء هم در كنار دستور به پرستش الهی و احسان به پدر و مادر و بستگان و خویشاوندان، توصیه به نیكی و احسان در حق همسایگان شده است. خب مسلما قرار گرفتن مراعات حق همسایه در كنار حق بندگی و نیكی به والدین، نشان از اهمیت همسایه داری است. امیرالمومنین(ع) در مورد همسایه ها به سفارشی از پیامبر (ص) اشاره كرده و فرموده اند: «خدا را! خدا را! درباره همسایگان كه حقوقشان را رعایت كنید. این وصیت پیامبر شماست و همواره به خوش رفتاری با همسایگان سفارش می كرد تا آنجا كه گمان بردیم برای آنان ارثی معین خواهد كرد». حتی پیامبر(ص)، همسایه خوب را یكی از نشانه های سعادت دنیوی معرفی كرده اند.

سلام و احوالپرسی فراموش نشود

هم محلی ها را كه اصلا نمی شناسیم، با همسایه های آپارتمان هم حداكثر ماهی یك بار در جلسات دوره ای آپارتمان دیدار می كنیم. در روزهای دیگر هم اگر در آسانسور یا راه پله همدیگر را دیدیم، سلامی به رسم ادب نثار هم می كنیم و می گذریم كه خیلی وقت هم را نگیریم. خب، حداقل رسم همسایه داری همین سلام و احوالپرسی مستمر است. حتما لازم نیست كه كار یا نیازی داشته باشیم كه سراغ همسایه مان برویم. رفت وآمد با همسایه ها می تواند به بهانه همین احوالپرسی ساده باشد. این احوالپرسی اگر حضوری باشد كه بسیار بهتر است اما حتی در همین فضای شبكه های اجتماعی هم می توان این كار را انجام داد. در ضمن همسایه فقط ساكنان یك آپارتمان نیستند، خانه ها و آپارتمان های كناری هم جزو همسایگان به حساب می آیند. شخصی از امام صادق(ع) پرسید «فدایت شوم، حد همسایگی تا كجاست؟» حضرت فرمودند: «چهل خانه از هر طرف». قدیم ها واقعا هم همینطور بود. همه اهالی یك كوچه و محل جویای احوال هم بودند.

رازدار همسایه تان باشید

گاهی وقت ها پیش می آید كه دوست دارید رازی را با كسی در میان بگذارید، اما میان اقوام و دوستان هیچ كسی را پیدا نمی كنید. این جور مواقع همسایه ها می توانند رازدار همدیگر باشند. از طرفی اگر افراد یك محل به مدت طولانی با یكدیگر همسایه باشند، كم كم بر اسرار زندگی همدیگر آگاه خواهند شد. از آنجا كه آشكار ساختن اسرار زندگی مردم و فاش كردن عیب های آنان بسیار نكوهیده است، مؤمن نباید در كار دیگران كنجكاوی كند و به دنبال عیب جویی باشد. اگر هم بر حسب اتفاق بر رازی آگاه شد، باید آن را پنهان كند. به هر حال مصداق این مثل كه «خدا می بیند و می پوشد، همسایه ندیده می خروشد» نباشد. از این رو، امام سجاد(ع) رازداری را یكی از حقوق همسایگان بر یكدیگر معرفی می كند و می فرمایند: «چنانچه بر عیب همسایه ات آگاه شدی، باید آن را پنهان سازی...» این خصوصیت باعث می شود كه كم كم همسایه ها روی رازداری یكدیگر حساب كنند و حرف هایی كه به دیگران نمی توانند بگویند را با یكدیگر در میان بگذارند.

كمك دست همدیگر باشید

همسایه ها باید در غم و شادی هم شریك باشند. این یك شعار نیست؛ این یعنی وقتی مشكلی برای یك همسایه پیش می آید بقیه برای حلش كمك می كنند و وقتی یك همسایه از نعمتی برخوردار می شود بقیه همسایه ها را هم در این نعمت سهیم می كند. الان كه مشكلات شهری بیشتر شده، همسایه ها با در كنار هم بودن و با حضور ریش سفیدان محله می توانند بسیاری از مشكلات خود را حل كنند. هنوز هم در بعضی محله های قدیمی، زنان و اهالی یك كوچه به بهانه های مختلف مثل پاك كردن سبزی، دور هم جمع می شوند و در امورات زندگی به یكدیگر كمك می كنند. شب نشینی های همسایگی هم می تواند جزو جدانشدنی زندگی این روزهای ما شود. همدلی و همكاری در مشكلات و همراهی در شادی و روابط محكم همسایگی از خوبی های شب نشینی همسایگان به شمار می رود. می توان دوباره به جایی رسید كه همسایه ها در مشكلات روی كمك هم حساب كنند.

در حق هم احسان كنید

وقتی می گوییم احسان و نیكی كردن به همسایگان، برخی ها فكر می كنند كه كارهای بزرگی باید در حق همسایه انجام دهند كه در زندگی امروز فرصت این كارها پیش نمی آید. اما واقعیت چیز دیگری است، خیلی كارهای كوچكی هستند كه قدیم ها مرسوم بوده و یك نوع احسان و نیكی كردن به همسایگان به حساب می آمد. مثلا اینكه شما وقتی نان بربری تازه می خرید، یك نان هم برای همسایه تان بگیرید، وقتی جلوی در خانه خودتان را آب و جارو می كنید، این كار را برای چند همسایه این طرف تر و آن طرف تر هم انجام دهید، وقتی در سحرهای ماه رمضان بیدار می شوید، همسایه تان را هم خبر كنید كه خواب نماند و...؛ اینها همه نیكی كردن به حساب می آید كه كلی در دین ما نسبت به آن سفارش شده است. پیامبر(ص) فرموده اند «اگر می خواهید خدا و پیامبرش شما را دوست بدارند، 3كار انجام دهید؛ چون امانت به شما می سپارند، وفا كنید و چون سخن می گویید، راست گویید و به همسایگان نیكی كنید».

منبع:همشهری انلاین