تاریخ نگاشت های عجیب!

در قرن سوم و چهارم هجری قمری نگارش کتاب های تاریخ اسلام فزونی یافت. کتاب هایی که به موضوع واقعه کربلا اشاره کرده، برخی گذرا و برخی دیگر نیز به صورت مفصل اشاره کرده اند.

قرون سوم و چهارم هجری دارای اتفاقات بسیار زیادی را در بستر خود حمل کرده است. تاریخ نگاران نیز به نو به خود، به وقایع صدر اسلام و وقایع پس از آن به خصوص واقعه مهم کربلا پرداخته اند.
در کتاب تاریخ الیعقوبی که بنا به شیعه بودن وی انتظار می رفت اطلاعات بیشتری درباره ی کربلا در اختیار ما بگذارد، تنها اندکی در این باره سخن گفته شده است. همین طور که در کتاب الامامه و السیاسه نیز که اثری از قرن سوم یا اوائل جهارم هجری است، چند صفحه ای بیشتر در این باره نیامده است. در این اخبار وی درباره ی ورود اسرا به شام و برخورد با یزید قابل توجه است. صفحاتی چند هم در کتاب المحن محمد بن احمد بن تمیم التمیمی درباره ی خبر شهادت امام حسین علیه السلام آمده است. در این متن غلط های آشکاری وجود دارد که از آن جمله بکار بردن نام «شهر بن حوش» به جای شمر بن ذی الجوشن است  با این حال، جسته گریخته آگاهی هایی در آن یافت می شود؛ به ویژه اخباری که درباره ی آثار غیر طبیعی حادثه ی کربلا آمده، بسان آنچه در طبقات ابن سعد یا منابع دیگر آمده، فراوان است. نمونه ی آن پیدایش «حمره» در آسمان و برآمدن خون از زیر سنگهاست. در البدء و التاریخ از مظهر بن طاهر مقدسی که در حدود سال 355 هجری تألیف شده، صفحاتی به رویداد کربلا اختصاص یافته است. وی بیعت یزید، سفر مسلم به کوفه و سپس واقعه ی کربلا را با کوتاهی نقل کرده و اشعار یزید را همزمان با زدن چوب بر لبان آن حضرت بوده، گزارش کرده است.

چاپ کتاب بدون مولف!

کتابی با عنوان تاریخ الخلفاء (نسخه ی قرن پنجم هجری) بدون نام مؤلف برجای مانده که به صورت عکسی در سال 1968 در مسکو به چاپ رسیده است. در این کتاب به تفصیل تمام واقعه ی کربلا گزارش شده است. مع الاسف مؤلف این اثر روشن نیست، چنان که اسناد اخبار نیز در آن یاد نشده است؛ با این حال آشکار است که از منابع کهن بوده و گزارش آن موافق دیگر متون اصیل است. در یک مورد نامی از حمید بن مسلم به میان آمده  که به طور معمول یکی از منابع ابومخنف است. در پایان شرح مقتل حسین علیه السلام می نویسد: ما درباره ی ایام حسین و مقتل او سخن را بط دادیم گرچه در مقابل آنچه راویان در این باره نوشته اند، اندک است. دلیل تفصیل ما آن بود که مانند چنین حادثه ای پیش و پس از اسلام رخ نداد؛ و گمان ما بر آن است که در سایر ادیان هم تا زمان ما چنین چیزی رخ نداده؛ حتی نزدیک به آن هم انجام نشده. و سپس می گوید: اللهم جدد اللعن علیهم و علی من یبخل علیهم باللعن و کن المنتقم لاهل بیت نبیک بفضلک و رحمتک