تقویم تاریخ

بیستم رمضان سال هشتم هجری
شهر مكه توسط سپاهیان پیروزمند اسلام فتح شد. زمینه ساز این واقعه مهم كه در تاریخ صدراسلام از اهمیت خاصی برخوردار است , پیمان صلحی بود كه حضرت رسول اكرم در سال ششم هجری با اهل مكه در حدیبیه بسته بودند. به موجب پیمان حدیبیه , مقرر شده بود كه هر قبیله میتواند با هر یك از دو گروه قریش یا مسلمانان , پیمان ببندد. در نتیجه , قبیله خزاعه هم پیمان حضرت رسول (ص ) و قبیله بنوبكر نیز هم پیمان قریش شدند. در سال هشتم هجری , درگیری بین بنوبكر و خزاعه پدید آمد و قریش بنوبكر را در جنگ با خزاعه یاری نمودند. بدین ترتیب پیمان حدیبیه از طرف قریش نقض شد. زیرا قریش علیه هم پیمانان رسول خدا وارد جنگ شده بود. ابوسفیان سركرده كفار قریش كه متوجه عواقب این پیمان شكنی شده بود , شتابزده خود را به مدینه رساند تا پیمان را تجدید كند. ابوسفیان در ابتدا نزد رسول خدا رفت و درباره تمدید عهدنامه سخن گفت ولی حضرت رسول پاسخی نداد. آنگاه نزد بعضی از صحابه رفت تا در این باره با حضرت رسول صحبت كند. اما آنها نیز نپذیرفتند , سپس نزد حضرت علی علیه السلام رفت و درخواست شفاعت نزد رسول خدا نمود. حضرت علی (ع ) فرمود در تصمیمی كه رسول خدا گرفته اند ما چون و چرا نمی كنیم . ابوسفیان كه به نهایت درماندگی رسیده بود , از حضرت فاطمه علیهاالسلام درخواست نمود كه بفرماید فرزندش حسن كه در آن زمان كودك بود , قریش را پناه دهد و در نزد رسول خدا شفاعت نماید. حضرت فاطمه در جواب ابوسفیان فرمودند : پسرم حسن هنوز كودك است و به آن حد نرسیده است كه این گونه كارها را انجام دهد. سرانجام ابوسفیان موفق به تمدید صلحنامه نشد و مایوسانه به مكه باز گشت .
پس از آنكه ابوسفیان به مكه بازگشت , حضرت رسول دستور بسیج عمومی برای حركت به سوی مكه را صادر فرمود و در دهم رمضان سال هشتم هجری مسلمانان مدینه به سوی مكه حركت نمودند و سپاه ده هزار نفری اسلام راه مكه را در پیش گرفت . حركت مسلمانان به گونه ای ترتیب داده شد كه هیچكس از حركت سپاه اسلام به سوی مكه مطلع نگردد. لشكر رسول خدا در منطقه ای به نام « مرالظهران » فرود آمد و شب را در آنجا منزل كرد. در این شب , عموی پیامبر , عباس بن عبدالمطلب از خیمه بیرون شد و در اطراف به جستجو پرداخت تا كسی از اهل مكه را ببیند و به وسیله او به قریش پیغام دهد كه پیش از آنكه هلاك شوند كسی را نزد رسول خدا بفرستند و از پیامبر برای قریش امان بگیرند. در جریان همین جستجو , عباس به ابوسفیان و افرادی از سران قریش كه به جاسوسی به آن منطقه آمده بودند , برخورد كرد و آنها را برای امان گرفتن از حضرت رسول به نزذ پیامبر خدا برد. ابوسفیان كه دیگر چاره ای برای نجات خود و كفار قریش نمی دید , مسلمان شد و تسلیم رسول خدا گردید. پس از مسلمان شدن ابوسفیان , حضرت رسول تحت شرایطی اهل مكه را امان داد و ابوسفیان مامور شد كه به مكه باز گردد و بشارت امان رسول خدا و شرایط مربوطه را به اهل مكه ابلاغ نماید.
سرانجام در روز بیستم ماه رمضان سپاه اسلام پیروزمندانه وارد مكه شد و خانه كعبه و مسجدالحرام را از لوث شرك و بت پرستی پاك نمود. وقتی حضرت رسول وارد مكه شد , تمام مظاهر كفر و شرك را از میان برداشت . از جمله آنكه 360 بت را كه در پیرامون كعبه بود در هم شكست , صورتها و تصاویر شرك آلود را كه بر در و دیوار كعبه بود محو نمود و سرانجام به « بلال بن رباح » دستور داد كه به بام كعبه برود و با صدای بلند اذان بگوید.
20 رمضان 626 هـ . ق
شهاب الدین عبدالله یاقوت بن عبدالله رومی , مشهور به « یاقوت حموی » وفات یافت .
یاقوت حموی یكی از مشهورترین جغرافیدانان اسلامی است كه در سال 575 ه' . ق در یكی از شهرهای روم به دنیا آمد. در كودكی اسیر تركان سلجوقی گردید و سپس به یكی از بازرگانان عرب فروخته شد. این بازرگان عرب كه عسكربن ابی نصیر حموی نام داشت , یاقوت حموی را به سبب خدمات شایانی كه در امور دفترداری به او كرده بود , آزاد نمود , یاقوت حموی پس از آزادی , برای تامین معاش خویش مسافرت كرد و از شهری به شهر دیگر رهسپار شد. او از كتابهای مختلف نسخه برداری می كرد و آنها را به طالبانش می فروخت تا امرار معاش نماید. اثر بزرگ جغرافیایی یاقوت حموی , « معجم البلدان » است كه مجموعه ای از اطلاعات تاریخی , جغرافیایی , اقتصادی , مباحث نژادی و مطالب متنوع دیگر را دربردارد. معجم البلدان توسط صفی الدین بن عبدالحق مختصر شده است و این مختصر « مراصدالاطلاع » نام دارد.
هر چند یاقوت حموی جغرافی نویس مشهوری است ولی دیدگاههای خاص مذهبی او كه متعصبانه و كژاندیشانه می باشد , موجب نقص در شخصیت او شده است .