با استاد محمد رضا حکیمی در قرآن و شب قدر
متن زیر جستاری از استاد محمد رضا حکیمی درباره قرآن و شب قدر ، و علی و شب قدر است که طی آن از یک سو به رابطه علم امام با "شب قدر" و از سوی دیگر ، به رابطه شب قدر با "قرآن کریم" پرداخته می شود . |
قرآن و شب قدر در پایان این بحث، مطلب عظیم دیگری قابل اشاره است و آن مطلب، رابطه علم امام است با "شب قدر" از سویی، و با "قرآن کریم" از سویی دیگر. آیا آن چه از امور و مقدرات، در شب قدر، بر امام عرضه می گردد، و در مرحله تحقق و اجرا، به دست امام اجرا می شود، در چه ارتباطی با قرآن کریم، و آیات، و علوم و کلمات، و اسرار قرآن قرار دارد؟ این مسئله، از نظر شناخت ابعاد گوناگون قرآن کریم، و بواطن آیات، و قدرتهای نهفته در آنها، اهمیت بسیار دارد. خواص واقعی آیات، که گاه در جاهایی ذکر شده است – به این شناخت بستگی دارد، و تحقق آن خواص نیز، بیشتر، در گرو پیدا کردن علمی از این رشته است. در تایید این موضوع، یادآوری این امر نیز مفید است، که می بینیم نزول قرآن در شب قدر بوده است، بلکه در سوره "قدر" و سوره "دخان" نخست سخن از نزول قرآن، در این شب رفته است، و سپس خود شب قدر و محتوی و حقایق آن بیان گشته است. علی و شب قدر امام علی (ع) در حدیثی که برخی از مقامات خویش را برای حارث همدانی یاد می کند می گوید: "مرا در شب قدر، همه ساله، نیرویی افزون رسد و این در فرزندانم که نگهبانان دینند، چنان آمدن شب و روز، تا قیامت باقی است ". لیله مبارکه شب قدر، در قرآن کریم، علاوه بر سوره "قدر"، در سوره "دخان" نیز مطرح گشته است. در آیات آغاز این سوره، از نزول قرآن در شب قدر، و تعیین امور بر طبق حکمت، سخن رفته است : انا انزلناه فی لیله مبارکه، انا کنا منذرین. فیها یفرق کل امر حکیم. امرا" من عندنا، انا کنا مرسلین.4 در این آیات نیز، سخن از شب قدر و شب تقدیر و برکت است، و سخن از نزول قرآن است، و فرود آمدن فرشتگان به امر خدا: در این لیله مبارکه، قرآن را فرستادیم. در این شب، هر امری، بر طبق حکمت، فیصله می یابد، و جدا جدا تقدیر و تعیین می شود. در این آیه نیز، فعل به صورت مستقبل (یفرق) ادا شده است، و دلالت بر استمرار دارد، می فهماند که این تفریق و تحکیم امور، همواره در چنین شبی انجام می پذیرد. تنظیم امور، در طول زمانی، مستلزم اجمال و تفصیل است، یعنی : نخست همه امور را بطور کلی تعیین کنند، و سپس جزئیات آن را در جریان تحقق قرار دهند. فرض کنید : شما برنامه و مخارج یک ساله خود را، همراه کارها و وظایفی که دارید، ابتدا در نظر می گیرید و تعیین می نمایید. سپس در طول سال، بر طبق آن برنامه تعیین شده، بطور دقیق و منظم، عمل می کنید. این حقیقت که لازمه طبیعی نظم و تنظیم است، و مربوط است به "تفریق" امور، یعنی: فیصله دهی وجدانهی یک یک امور و مسائل، در حدیثی یاد شده است. در این حدیث، امام صادق "ع" می فرماید: "فیها یفرق کل امر حکیم" فکیف یکون حکیما، الا ما فرق … . بنابراین، جریان یافتن استوار و منظم امور گوناگون در عالم، با این همه ژرفی و پهناوری، با میلیاردها میلیارد اجزا و افراد، و با میلیاردها میلیارد قانون و ناموس چنین است که نخست در برنامه ای دقیق، و تقدیر حکیمانه مقرر می گردد، و سپس در ارتباط با خلیفه خدا در زمین (یعنی: مجری وناظر اجرا)، به مرحله تحقق می رسد. و بدین گونه، این آیات همه دلالت دارد بر استمرار وجود "حجت خدا" در زمین و اکنون، حجت خدا در زمین، و واسطه فیض، و ولی مطلق، و به تعبیر شیخ بهاء الدین عاملی : "صاحب اسرار خدایی در این جهان"، امام موعود، قطب دوران، روح جهان، حقیقت زمان، و عدل قرآن، حضرت حجت بن الحسن المهدی است، صلوات الله و سلامه علیه. و او خود، صاحب شب قدر است، و آستان اعلای او، محل فرود آمدن روح و فرشتگان است در شب قدر. در حدیث است که مردمان، در شب قدر، در حال نمازند و دعا و مسئلت کردن از درگاه خدا و صاحب این امر، سرگرم است به کار فرشتگانی که نزد او فرود می آیند و مقدرات و امور و پرونده حوادث سال را پیش او می آورند . |