تبیان، دستیار زندگی
زمانی که ارزش ها با همدیگر یکسان است اما حوزه رفتاری آنها متفاوت است تفاوت نسل ظاهر می شود و زمانی که نه درحوزه هنجارها و نه در حوزه رفتاری توافقی وجود نداشته باشد ما دچار گسست و یا انقطاع نسل می شویم.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تعامل مناسب میان دو نسل، ضروری است

زمانی که ارزش ها با همدیگر یکسان است اما حوزه رفتاری آنها متفاوت است تفاوت نسل ظاهر می شود و زمانی که نه درحوزه هنجارها و نه در حوزه رفتاری توافقی وجود نداشته باشد ما دچار گسست و یا انقطاع نسل می شویم.

فرآوری: فاطمه ناظم زاده- بخش اجتماعی تبیان
تعامل مناسب میان دو نسل،

در مطالعات نسلی موضوعی که مورد توافق می باشد این است که همواره میان نسل های مختلف تجارب متفاوتی وجود دارد و این تفاوت طبیعی و اجتناب ناپذیر است. در این میان مفاهیمی چون توافق نسلی، تفاهم نسلی حاوی رویکرد مثبت هستند و بیانگر وفاق اعضای جامعه از نسل های مختلف است اما در مقابل آن مفاهیمی چون شکاف نسلی، انقطاع نسلی و گسست نسلی به ایجاد فاصله میان نسل ها و بروز مشکلات در جامعه اشاره دارد. 
در حال حاضر میان اندیشمندان و صاحب نظران اجتماعی حوزه های مرتبط با موضوع نسل ها اختلاف نظر وجود دارد. به طوری که برخی ارتباط بین نسلی را تفاوت در تجارب نسل های مختلف می دانند و برخی از بروز شکاف نگران کننده که منجر به یک بحران اجتماعی می شود، خبر می دهند.

برقراری مناسب تعامل بین دو نسل

برقراری ارتباط میان نسلها باعث می شود جوانان احساس تعلق بیشتری داشته باشند در این شرایط سالمندان نیز احساس بی هویتی نخواهند کرد و جایگاه و منزلت اجتماعی آنان نیز حفظ می شود

جعفرزاده پور(  مدیر گروه جوانان و مناسبات نسلی پژوهشگاه علوم انسانی جهاد دانشگاهی، ) ، ضمن با اهمیت خواندن موضوع شکاف بین نسل ها معتقد است: اگر بخواهیم فرهنگ و تمدن خود را منتقل کنیم باید تعامل مناسبی بین دو نسل برقرار شود.
وی با اشاره به اینکه در جوامع مدرن، تغییرات اجتماعی با سرعت بیشتری اتفاق می افتد، می افزاید: نتیجه مطالعاتی که بر روی متغیرها صورت گرفته حاکی است که نه تنها هیچ تفاوتی بین نسل ها وجود ندارد بلکه پیوند نسل نیز حاکم است این در شرایطی است که دسته دیگری از مطالعات وضعیت بین نسل ها را از حالت شکاف به سمت گسست و انقطاع سوق می دهند. در واقع انقطاع وقتی صورت می گیرد که هیچ حوزه گفتمانی بین دو نسل نه از نظر ارزش ها و هنجارها و نه رفتاری مشاهده نشود.
جعفرزاده پور در ادامه به تعریف توافق نسل، تفاوت نسل و گسست نسل می پردازد و ادامه می دهد: وقتی که حوزه ارزش ها، هنجارها و رفتارهای دو نسل با هم منطبق باشد به آن توافق نسل گویند. زمانی که ارزش ها با همدیگر یکسان است اما حوزه رفتاری آنها متفاوت است تفاوت نسل ظاهر می شود و زمانی که نه درحوزه هنجارها و نه در حوزه رفتاری توافقی وجود نداشته باشد ما دچار گسست و یا انقطاع نسل می شویم که البته حد وسط هایی نیز برای این وضعیت ها درنظر گرفته می شود.
وی ادامه می دهد: در گذشته و در جوامع سنتی، خانواده و گروه های اولیه باعث جامعه پذیری افراد می شدند اما در حال حاضر الگوهای متنوع تر و بیشتری برای جامعه پذیری نسل جدید وجود دارد و خانواده ها بدون توجه به اینکه این الگوها چه پیامدهای رفتاری برای نسل جوان خواهند داشت، آنها را رها می کنند و این اتفاق باعث می شود که جوان ها الگوهای جدیدی را کسب کنند که بر رفتار و نگرش آنها تاثیرگذار خواهد بود.
این جامعه شناس به قیاس مناسبات نسلی کشور با سطح جهانی اشاره دارد و اضافه می کند: مناسبات نسلی در جهان با تاکید بر سالمندی است و آن به این دلیل است که نسل جدید بتواند هزینه های دولت را کاهش دهد و از سالمندی مراقبت کند اما در کشور ما که کشور جوانی است مساله تعاملات بین نسلی و انتقال فرهنگی مورد توجه قرار نمی گیرد.

تعامل مناسب میان دو نسل،

مدیر گروه جوانان و مناسبات نسلی پژوهشگاه علوم انسانی جهاد دانشگاهی با متهم کردن نسل میانی جامعه به بی تفاوتی نسبت به قشر جوان جامعه می گوید: در دورانی که هویت یابی جوان ها اتفاق می افتد خانواده ها ماموریت ها و مسوولیت های خود را به نهادهای جامعه انتقال داده اند و این نهادها به خوبی از عهده وظایف برنیامده اند.
جعفرزاده پور، رسانه ها را به عنوان ابزاری که می توانند تاثیرات زیادی بر روی مخاطبان خود داشته باشند و الگوهای جدیدی معرفی کنند اضافه می کند: تغییر رسانه مخاطب محور به رسانه کاربر محور باعث شده که الگوهایی که در بین جوانان تکثیر پیدا می کند تغییر کند و در نتیجه سبک زندگی نسل های مختلف در جامعه تغییر یابد. از سویی بعد ارزشی و اعتقادی و هنجارهای جوان ها تغییر اساسی نداشته و همه جوان ها اعتقاداتی دارند که در نسل میانی نیز دیده می شود اما در بعد رفتاری آنها تغییرات محسوس است.
او در ادامه این تغییرات اظهار می دارد: نسل قدیم جمع گراتر بودند ، منافع جمع را به منافع شخصی و فردی ترجیح می دادند در حالی که نسل امروز فردگرا هستند و تمایل دارند در محیط جهانی زندگی را تجربه کنند و لذت ببرند.
وی با تاکید بر این نکته که انتخاب نوع سبک زندگی یکی از ویژگی های جامعه مدرن است، می گوید: امروزه با توجه به وضعیت اقتصادی و اجتماعی می توانیم انتخاب های متفاوتی داشته باشیم و با توجه به مصارف گوناگون برای خود هویت بسازیم این در شرایطی است که در گذشته افراد از تنوع انتخابی برخوردار نبودند.

تعریفی دیگر از شکاف نسلی

به عبارتی دیگر دو نسل پدر و مادرها و فرزندان در برخورد با مسایل دو نگاه متفاوت دارند هر کدام از یک پنجره به موضوعات و مسایل زندگی نگاه می کنند و هر کدام برداشت خودشان را دارند بنابراین وقتی با هم برخورد می کنند پر از تفاوتند که باعث می شود حس کنند که حرف یکدیگر را نمی فهمند

سید حسن موسوی چلک مدیر کل دفترآسیبهای اجتماعی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی: این عبارت اولین بار در دهه 60 میلادی و توسط جامعه شناسان غربی ابداع شد عبارتی که می خواهد بگوید بین دو نسل همزمان در یک جامعه تفاوت واضح روانی ، اجتماعی ، فرهنگی و ... وجود دارد تفاوتی که خیلی روشن خودش را در بینش و آگاهی باورها ، تصورات ، انتظارات ، جهت گیری ارزشی و الگوهای رفتاری این دو نسل نشان می دهد. به عبارتی دیگر دو نسل پدر و مادرها و فرزندان در برخورد با مسایل دو نگاه متفاوت دارند هر کدام از یک پنجره به موضوعات و مسایل زندگی نگاه می کنند و هر کدام برداشت خودشان را دارند بنابراین وقتی با هم برخورد می کنند پر از تفاوتند که باعث می شود حس کنند که حرف یکدیگر را نمی فهمند.
موسوی معتقد است که در حال حاضر در کشور ما کشمکش بین نسل ها وجود دارد و هنوز شکاف ایجاد نشده اما هر چه جلوتر می رویم احساس نگرانی در زمینه ارتباط میان نسل ها ایجاد می شود تا آنجایی که کم کم در صورت عدم مدیریت صحیح این کشمکش به شکافی عمیق تبدیل خواهد شد.

برای رفع مشکلات فاصله میان نسلی چه باید کرد؟

ــ مدیر کل دفترآسیبهای اجتماعی وزارت تعاون در رابطه با رفع مشکلات فاصله بین نسل ها میگوید: البته طبیعتا برای این گونه برنامه ریزی نیازمند ایجاد یک فرصت برای برقراری ارتباط درست میان نسل ها هستیم که باید آن را از مدرسه و مهدکودک در میان کودکانمان شروع کنیم. برقراری ارتباط میان نسلها باعث می شود جوانان احساس تعلق بیشتری داشته باشند در این شرایط سالمندان نیز احساس بی هویتی نخواهند کرد و جایگاه و منزلت اجتماعی آنان نیز حفظ می شود. تمامی مواردعنوان شده ارتباط ها در سلامت جامعه تاثیر بسیار زیادی می گذارد و همچنین در ابعاد روانی و اجتماعی می تواند کمک کننده باشد و مسئولیت پذیری و مشارکت را نیز بیشتر کند. همچنین اعتماد افراد و در نهایت سرمایه اجتماعی افزایش پیدا می کند و در صورت تعامل و همکاری احساس کارآمدی بیشتری نسبت به جامعه و مسئولیت هایی که داریم خواهیم داشت و درنهایت جامعه ای که از این مولفه ها برخوردار باشد مطمئنا آسیب های اجتماعی آن نیز کمتر خواهد بود. چنانچه در جامعه اعتماد، مشارکت و آگاهی اجتماعی افزایش پیدا کند طبیعتا برخورداری از سرمایه های اجتماعی نیز زیاد می شود و در چنین جامعه ای آسیب ها و جرایم کاهش پیدا می کند و ارتباط میان نسلها حفظ خواهد شد.



منبع: ایرنا، فردا نیوز