بررسى ترجمه قرآن مرحوم پاینده

در این نشست که دوشنبه شب (دهمین شب از ماه مبارک رمضان) در محل همایش های نمایشگاه قرآن برگزار شد، ابتدا دکتر حسن تبرائیان، محقق و قرآن پژوه ، سادگی و روانی ترجمه استاد پاینده را عمده ترین زینت اثر وی توصیف کرد و گفت : این مترجم اثر ارزشمند قرآنی خود را برای نخستین بار در سال 1336 به گونه ای منتشر کرد تا بدون افزودن توضیحی اضافه همواره معنی دشوار این کتاب آسمانی را به آسانی به خوانندگان القاء کند.
وی نقد آثار به شیوه علمی در ترجمه های قرآنی را بسیار ضروری دانست و افزود : به نقد کشیدن آثار مولفانی که در قید حیات هستند بسیار آسان تر از نقد کردن آثار درگذشتگان است.
سید علی موسوی گرمارودی، ادیب و مترجم قرآن کریم، نیز با ارزشمند توصیف کردن مقدمه کتاب پاینده، اظهار کرد: اصلی ترین ایراد نگارش مرحوم پاینده این است که برای حفظ حرمت قرآن به جای آن که مطلب خود را با نام موخره و در پایان کتاب بیاورد، از آن به عنوان مقدمه آن هم در آغاز کتاب استفاده کرده است.
وی ضمن اعلام آمادگی برای ویرایش مجدد متن مقدمه استاد پاینده گفت : ترمیم مطالب به شیوه ای که حق مرحوم ضایع نشود، آوردن منابع مورد استفاده و نامیدن "موخره" به جای "مقدمه" از جمله مسائلی است که برای حفظ شأن این کتاب آسمانی باید رعایت شود.
گرمارودی مقدمه 6 بخشی استاد را که عنوان دو بخش آن با آیه ای خاص از قرآن کریم شروع شده است مورد توجه قرار داد و افزود: در بخش دوم مقدمه که به شرح تاریخچه اسلام اختصاص دارد، مرحوم پاینده زندگی  پیامبر اسلام را به گونه ای در 7 صفحه توصیف کرده است که به حق می توان آن را جامع ترین شرح زندگی پیامبر دانست.
این مترجم قرآن، با تاکید به نقاط قوت ترجمه کتاب مرحوم پاینده توضیح داد: با وجودی که این استاد بنیانگذار فاصله گیری از ترجمه قرآن به شیوه تحت الفظی است  اما عربی گرایی در زبان ترجمه ، نداشتن اعتماد به نفس کامل در فن ترجمه و عدم تمایل به ویرایش اثر گرانبهایی مانند قرآن از نقاط ضعف اساسی پاینده محسوب می شود.
بر اساس این گزارش، بهاءالدین خرمشاهی، ادیب، قرآن پژوه و مترجم قرآن کریم نخستین ویژگی علمی پاینده را فصاحت ذاتی و نویسندگی وی عنوان کردو گفت : این مترجم به دلیل حفظ استواری کلام دومین رتبه را در تاریخ ترجمه به خود اختصاص داده است.
وی با اشاره به ترجمه صحیح و بارز برخی لغات توسط پاینده که هم اکنون نیز ترجمه آنها با اختلاف نظر علمای مترجم قرآن روبروست افزود: یکی از کم لطفی های بارز نسبت به اثر مرحوم پاینده بی توجهی به چاپ مجدد آن است ، چنانکه ترجمه قرآن این نویسنده در طول 20 سال، فقط 5 بار تجدید چاپ شده است.
محمد علی کوشا مترجم قرآن و مولف 26 کتاب دینی نیز در ادامه مراسم، آثار استاد پاینده را مورد توجه قرار داد و گفت: کتابهای "نهج البلاغه" ، ترجمه کتاب حسنین هیکل" ترجمه تاریخ طبری در 16 جلد، تاریخ تمدن اسلام ، تکامل عقل بنین، مقدمه {یا موخره} وی در قرآن کریم، علی ابر مرد تاریخ و 2 جلد کتاب دیگر - از جمله کلید گنج قرآن - که هنوز به چاپ نرسیده اند از جمله آثار قابل تامل این مترجم قرآن است.
وی ضمن بیان قوت ترجمه پاینده توضیح داد: با وجودی که ترجمه استاد مرحوم، "قلیل الفظ و کثیرالمعناست" و به لحاظ جمله بندی هم دارای استحکام است اما در بسیاری مواقع به قرائت های نادر از کلمات مقدس روی آورده است که این مسئله گاه برای خواننده ابهام ایجاد می کند.
حجت الاسلام کوشا تاکید کرد: حذف و سقط ترجمه ای و غلط های بسیار فاحش ادبی که از نظر ترکیب بندی مشکل دارد از دیگر نقاط ضعف ترجمه پاینده است.
وی در پایان افزود: رقم 182 مورد حذف و سقط کلمات و عبارات همچنین سهوالقلم شدن مترجم در کتاب آسمانی، اصلی ترین خطایی است که نمی توان به سادگی از آن گذشت.