وزیر امورخارجه ای که دوستدار جنگ بود

11 آبان 1353 هنری كیسینجر وزیر خارجه امریكا وارد تهران شد.

کیسینجر در یک خانواده ی یهودی الاصل متولد شد

هنری آلفرد کیسینجر دیپلمات معروف آمریکایی و مشاور اسبق امنیت ملی ایالات متحده آمریکا در 27 مه 1923 در خانواده ای یهودی الاصل در کشور آلمان، شهر فورت به دنیا آمد.

کیسینجر در دوره ی ریچارد نیکسون به عنوان وزیر امور خارجه آمریکا مشغول به کار شد و پس از پایان دوره نیکسون به خاطر رسوایی واترگیت در همان سمت با جرالد فورد به همکاری ادامه داد.

محمدرضا پهلوی، شاه ایران، تنها کسی است که بیش از نیکسون مورد تملق و چاپلوسی کیسینجر قرار گرفت. در آغاز دهه ی 1970 شاه که بر گنجینه ی عظیمی از نفت گران قیمت تکیه داشت، شخصیتی کلیدی در تحرکات منطقه ای نیکسون و کیسینجر محسوب می شد. شاه می خواست جدی گرفته شود، او انتظار داشت تا واشنگتن همان میزان احترامی که برای دیگر متحدان جنگ سرد همچون بریتانیای کبیر و آلمان غربی قائل می شد را برای ایران نیز داشته باشد. کیسینجر به عنوان مشاور امنیت ملی نیکسون و پس از سال 1973 به عنوان وزیر امور خارجه، وظیفه یافت تا به شاه این حس را القا کند که «شاه شاهان» است.

با مطالعه ی اسناد دیپلماتیک می توان بیزاری کیسینجر را متصور شد: زمانی که خود را برای ملاقات با پهلوی آماده می کرد، اینکه چگونه سخن بگوید و چه رفتاری مورد نیاز است تا شاه باور کند که به راستی برای واشنگتن با اهمیت است و ارزش او با هیچ  کس دیگر قابل مقایسه نیست. یکی از دستیاران کیسینجر که او را برای چنین ملاقات هایی آماده می کرد، گفت: «شاه حتماً مایل خواهد بود تا راجع به پاکستان، افغانستان، عربستان سعودی، خلیج فارس، کردها و برژنف صحبت کند.»

در یکی دیگر از این جلسات آمادگی به کیسینجر گفته شد: «شاه دوست دارد سوار اف-14 بشود.» به دنبال این حرف سکوتی حاکم شد. سپس کیسینجر با صدای بلند مشغول فکر کردن شد تا چگونه با چاپلوسی، شاه را از این تصمیم منصرف کند. اینگونه افکارش را آغاز کرد: «می توانیم به او بگوییم که اگر واقعاً دلش می خواهد، می شود این کار را انجام داد؛ اما برای رئیس جمهور آسان تر است که 1 در 10 هزار هم نگرانی نداشته باشد (که هواپیما ممکن است سقوط کند). شاه حتماً خوشش خواهد آمد.» یک بار نیکسون از کیسینجر خواست تا از دنی کِی دعوت کند تا در یک اجرای خصوصی شاه و همسرش را سرگرم کند.

کیسینجر 92 ساله ید طولایی در روابط با ایران دارد و مخالفت او با توافق هسته ای باراک اوباما و ایران، اگرچه با استانداردهای کنونی واشنگتن منکوب شد، ولی همچنان با اهمیت است. در آن به نوعی کنایه نهفته است که به سابقه ی او در منطقه باز می گردد. انتقاد اصلی کیسینجر این است که چنین توافقی باعث ایجاد یک رقابت هسته ای در منطقه می شود و حکومت های سنی به رهبری عربستان سعودی در مقابل ایران شیعه صف آرایی خواهند کرد. او در سخنرانی اش در سنای آمریکا گفت: «ما در دنیایی زندگی خواهیم کرد که سلاح های هسته ای در آن گسترش یافته اند.» کیسینجر در سرمقاله ای در واشنگتن پست که به همراه یکی دیگر از وزرای اسبق امور خارجه - جورج شولتز - نوشته شده، ابراز نگرانی می کند که منطقه به سمت «درگیری های فرقه ای» و «سقوط کشورها» پیش می رود و «عدم توازن قدرت» ممکن است به سمت تهران متمایل شود.

کیسینجر بهتر از همه می داند که بهترین نقشه ها به چه آسانی می توانند از مسیر پیش بینی شده منحرف شده و به فاجعه ختم شوند. این دیپلمات اسبق به تنهایی مسئول رخدادهای امروز خاورمیانه نیست. حمله ی جورج دبلیو بوش به عراق در سال 2003 نیز عامل دیگر آن است، حمله ای که کیسینجر از آن حمایت کرد. اما کیسینجر در عدم توازن قدرت در جهانی که سلاح های هسته ای در آن گسترش یافته اند، نقش بسیار زیادی داشته و تقصیر دارد.

منابع: سایت تاریخ ایرانی، موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی،دیپلماسی کیسینجر/ هنری آلفرد.