اصلاحات در قیام عاشورا

روش شناسی و سیره شناسی حضرت امام حسین علیه السلام در مهم ترین اتفاق تاریخی یعنی واقعه عاشورا، بصیرت و بینشی عمیق برای اهل خرد برجای خواهد گذاشت و پیام حرکت اصلاح طلبانه ایشان، اصلی در زندگی یک مسلمان قرار خواهد داد.

بر اصحاب بصیرت پوشیده نیست که گزینش روش درست، منطقی، کارآمد و فراگیر در انجام حرکت و نهضت اصلاحی و احیائی بسیار مهم می باشد و اگر شرایط، اوضاع و احوال جامعه رو به پیچیدگی بیشتر و سخت تر باشد (انتخاب روش) دشوارتر خواهد بود براستی روش چه روشی باید باشد روش فرهنگی صرف، سیاسی و اجتماعی محض، روش نظامی و مسلحانه صرف، روش ترکیبی فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و قیام مسلحانه.آیا در این روش ها هر کدام که گزینش گردد با جوهره ی عقلانی و خردگرایانه محض یا اگر عاشقانه، عارفانه و جهادی باشد نیز خود بسیار مهم و سرنوشت ساز می باشد. حال با رویکردی تاریخی و تحلیلی به قیام امام حسین علیه السلام و بررسی شواهد حدیثی و روائی در مجموعه سخنان حسین بن علی علیه السلام باید بدرستی دریافت که امام علیه السلام چه روشی را با چه جوهره ای انتخاب و اعمال کرد؟ چه تناسبی و سنخیتی بین روش و جوهره وجود داشته است؟ چه همگونی بین روش و جوهره با علل فاعلی و غائی نهضت عاشورا وجود دارد؟ آیا جوهره قیام نیز عقلانی - عاشقانه بوده است یا نه؟ هر گاه برای این پرسش ها پاسخ جامعی پیدا نماییم، می توان تصور و تصویری کلان و جامع از قیام جاودانه ی کربلا پیدا کرد.روش پدیدار شناسی در تحلیل قیام تاریخی امام حسین علیه السلام ما را به این نتیجه می رساند که امام حسین علیه السلام در نهضتش اهداف روشن و روش های شفاف و زلال را برگزید و در تمام سخنان و نامه هایش در هر مناسبتی بر روی هدف ها و روش ها تأکید و تکیه داشت و حتی شعارهایش متناسب با اهداف و روشهایش سروده می شد.

هدف امام در بیان امام

امام علیه السلام در تبیین هدف ها، هدف اصلاح جامعه نبوی، احیاء ارزش ها و معیارهای اصیل اسلامی، نفی و محو بدعت ها و از بین بردن آفات و آسیب های فرهنگی و اجتماعی که اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و اله و سلم را تهدید می کرد، زنده کردن شعائر ممتاز و برجسته ی دینی، اقامه حق و عدالت اجتماعی، نابودی استبداد و ظلم، فسق و فجور، اعتلای کلمه ی توحید، احیاء روش کارآمد و سعادت بخش پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله و سلم و علی علیه السلام در جامعه، خرافه زدائی از چهره ی اصیل دین، دیندار نمودن جامعه در عرصه های گوناگون و حوزه های مختلف فکری، عملی و در روش ها، روش جهاد و مبارزه با عنصر امر به معروف و نهی از منکر و در واقع ترکیبی فرهنگی (احیاء اصول، حقائق دینی و اصلاح امت اسلام)، سیاسی و اجتماعی (اصلاح مدیریت و حکومت، استبداد زدائی و اقامه ی عدالت) و جهاد مسلحانه، خروج علیه خلافت غصبی و خلیفه ی بدون صلاحیت برای اداره ی جامعه اسلامی، خلیفه ای که صلاحیت فکری، اخلاقی و اجتماعی در مدیریت و امارت بر جامعه نبوی نداشت و...جوهره و روح قیام فرهنگی، اجتماعی و مسلحانه امام حسین علیه السلام نیز عشق و درد بود.

مسیر حرکت

درد دین و غیرت دینی که از درک عمیق، روح بلند و ژرف الهی و اوج دینداری او سرجشمه می گرفت،درک شرایط فرهنگی و اجتماعی اسلام و اقتضاء زمان، زمان شناسی امام علیه السلام نیز عامل مهم حرکت علیه خلافت و خلیفه ی حاکم بود که عشق و خون در باطن و جانمایه ی قیام تجلی یافت. بنابراین قیام خونین ونهضت سرخ حسینی شکل گرفت و امام علیه السلام از وداع با قبر نورانی پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم از «و ان یراک قتیلا» حرف به میان آورد و در هنگام حرکت نیز از سخن گفت و در حرکت از مکه به کربلا نیز ندای استرجاع «انا لله و انا الیه راجعون» و در زمان رسیدن به کربلا نیز از عشق و شهادت «هیهنا مناخ رکاب و مصارع عشاق» (اینجا بارانداز سواران و قتلگاه عاشقان است) سخن گفت دو چهره قیام خود را از مدینه تا کربلا و از کربلا تا مدینه یعنی حرکت دورانی که دایره ی عشق، شهادت، پیام و خون بود را ترسیم کرد تا حوزه وظائف و رسالت ها مشخص باشد.

منبع:
دانشنامه عاشورا
اصلاح گرایی امام حسین علیه السلام
دانشنامه مکتب اهل بیت
دانشنامه امام حسین