تبیان، دستیار زندگی
براساس گزارش حسین پیرنظراز سفارت ایران در مصر، اگر دولت ایران براى یكى دو سال دیگر، رفتن به حج را منع مى كرد، حتماً حكومت حجاز حاضر به قبول شرایط پیشنهادى ایران مى شد و درنتیجه، هم براى زائران ایرانى رفع مزاحمت مى گردید و هم نسبت به تعمیر قبورو خرابی هاى
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تخریب بقیع و حمایت هویدا

براساس گزارش حسین پیرنظراز سفارت ایران در مصر، اگر دولت ایران براى یكى دو سال دیگر، رفتن به حج را منع مى كرد، حتماً حكومت حجاز حاضر به قبول شرایط پیشنهادى ایران مى شد و درنتیجه، هم براى زائران ایرانى رفع مزاحمت مى گردید و هم نسبت به تعمیر قبورو خرابی هاى به عمل آمده امتیازاتى به دست مى آمد.

بخش تاریخ ایران و جهان تبیان
تخریب بقیع و حمایت هویدا

در خرداد 1308 اولین مراوده رسمى دیپلماتیك میان ایران و حكومت عبدالعزیز صورت گرفت

لیكن متأسفانه این كار صورت نمى پذیرد و در خرداد 1308 اولین مراوده رسمى دیپلماتیك میان ایران و حكومت عبدالعزیز صورت گرفته و درشهریور همین سال، معاهده مودّت میان ایران و حجاز امضا و در فروردین سال 1309 حبیب الله هویدا با عنوان نماینده ایران و با سمت كارداروارد جدّه مى شود.
تأسیس سفارت ایران در عربستان، كه به نوعى تقویت حكومت عبدالعزیز را در پى داشت، به حدّى براى عبدالعزیز مهم بود كه هویدا پس از ملاقات با وى، از قول كفیل وزارت خارجه در گزارش خود مى نویسد:
«... و ذكر كرد كه هیچ وقت اعلى حضرت را تا این درجه شاد و مسرور ندیده بودیم كه امروزه از ملاقات شما و وصول ناصر همایون شاهنشاهى اظهار شادىو سرور علنى مى فرمودند... .»

مأموریت حبیب الله هویدا

حبیب الله هویدا در ایجاد این ارتباط نقش مهمّى داشته و لذا دولت حجاز نیز به مسوولان وزارت خارجه خود دستور می دهد كه همیشه او را راضى و خرسند نگاه دارند كه اسباب تكدّر خاطر و دلتنگى براى او فراهم نشود و تمام مطالب و تقاضاهاى او را به فوریت انجام دهند!
باتوجه به اینكه حبیب الله هویدا یكى از دو نماینده ایران براى بررسى وضعیت حجاز در اثر حمله وهابى ها و تخریب اماكن مقدسه بوده و از سوى دیگر، وى براساس اسناد، داراى مسلك بهائیّت و از بهائیان شناخته شده بوده است، همه گویاى آن است كه متأسفانه نماینده ایران به صورت پنهانى نقشى موثر در نادیده گرفتن این مسأله مهم داشته است. این نكته زمانى تقویت مى شود كه ملك عبدالعزیز به هویدا مى گوید:
«... ما شما را از خود مى دانیم (كه البته درست هم می گفته چون وی از سران وهابیت و عین الملك از پیروان بهائیت بوده است )، شما نیز خود را مثل سایر نمایندگان اجانب ندانید، هیچ وقت لزوم به تحصیل اجازه نیست، هروقت كه میل دارید، بدون هیچ ملاحظه، به دیدن مابیایید، چه در مكه چه در این جا، ما همیشه آماده ملاقات شما هستیم... .»
در روزنامه الوطن (چاپ بغداد)، در تاریخ 20 ربیع الاول 1348 ه   . ق. در زمینه به رسمیت شناختن دولت حجاز توسط ایران درباره نماینده ایران، حبیب الله خان عین الملك معروف به هویدا مى نویسد:
«... مشارالیه كاملاً به این قضایا آگاه است و علاوه بر اینكه زبان مملكت رابه خوبى مى داند، محل اعتماد ملك عبدالعزیز و رجال حكومت حجاز است وشخصاً نزد آن ها محترم است و بدیهى است كه تعیین او به این سمت، مسأله را به طور دلخواه حل و تسویه مى نماید!»در ماده سوم عهدنامه مودّت، امضا شده میان دو كشور، هیچ اشاره اى به مسأله تخریب و هدم آثار اسلامى و قبور ائمه بقیع نشده و با كمال تأسف راحت ازكنار آن گذشته اند. هویدا تا سال 1353 ه   . ق. به عنوان نماینده ایران در حجازمشغول به كار بوده است.
حبیب الله هویدا در مأموریتش به مدینه، براى كسب اطلاع از میزان خرابى ها،تلاش جدى كرده تا این حادثه مهم را بسیار كمرنگ تلقى نموده، وهابیان را به نوعى، تبرئه نماید. در گزارش وى چنین آمده است:
... بالاى مناره، قبه مطهّر صعود كردیم، یكصد و سى پله بالا رفتیم و از آن جاقبه مطهر را زیارت نمودیم (زیرا صعود بالاى قبه غیرممكن است). از آن جا مشاهده نمودیم كه فقط پنج گلوله تفنگ به قبه مطهر اصابت نموده و اندكى سوراخ كرده است و ابداً خرابى وارد نیامده است! اولاً نمى شود حتم كرد كه این گلوله ها از طرف وهابى ها بوده است! ثانیاً برفرض اینكه از طرف آن هابوده باشد، واضح است عمدى نبوده است! و در اثناى تیراندازى به همدیگر به خطا به قبه مطهر اصابت كرده است! دلیل صحت این نظریه این است كه قبه مرقد مطهر خیلى عظیم و بزرگ است و وهابى ها هم در پشت دروازه وقلعه شهر بوده اند و تعدادشان بیش از سه چهار هزار بوده است. اگر قصداصابت مى داشتند، اقلاً دو سه هزارگلوله به قبه مطهر مى رسید! به هرحال فقط آثار پنج گلوله تفنگ در روى قبه مطهر بود و همچنین آثار چهار پنج گلوله بر قبه اهل بیت بود، خادم باشىِ حرم مقدس نیز سه چهار عدد گلوله آورده و به بنده داد و گفت كه این ها را روى بام حرم یافته و تصور مى كند كه از گلوله هایى است كه به قبه مقدس رسیده است. فدوى آن هارا تقدیم خواهم نمود كه در موزه وزارت معارف محفوظ بماند... »


منبع: موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی(پهلوی ها)