چگونه مسائل شیمی را حل کنیم

رشته شیمی از دو بخش علم شیمی و صنایع شیمی تشکیل شده است که علم شیمی به عنوان یکی از علوم پایه زیربنای علوم مختلفی همچون بیولوژی، بیوتکنولوژی، پزشکی دندانپزشکی، داروسازی و رشته های متعدد مهندسی می باشد.

نکاتی برای حل مسائل
روش حل هر مسئله در شیمی یا هر رشته دیگر اساسا یکسان می باشد. اول مسئله را به دقت بخوانید و در مورد آنچه که انتظار می رود و آنچه باید انجام دهید تصمیم بگیرید.
مرحله اول و دوم، تجزیه و تحلیل مسئله می باشند و مرحله سوم شامل محاسبات ریاضی می باشد. پاره ای از مسائل پیچیده تر هستند اما همه آنها بر اساس این سه مرحله اصولی حل می شوند. مرحله سوم به اندازه دو مرحله اول و دوم اهمیت دارد و از بروز بسیاری از اشتباهات جلوگیری خواهد کرد.

به بیان دقیق تر، وقتی می خواهید مسئله ای را حل کنید باید به نکات زیر توجه نمایید:
1- مسئله را به دقت بخوانید. به آنچه در مسئله داده شده و آنچه از شما خواسته شده است دقیقا توجه کنید. مسائل شیمی غالبا اطلاعات بیشتری نسبت به آنچه صریحا داده شده است دارند. مثلا اگر در مسئله ای جرم آب معلوم باشد، تعداد مول ها، مولکول ها و اتم های آن نیز معلوم می شود. 
اگر در مسئله شرایط خاصی وجود دارد به آن توجه کنید. مطمئن شوید که مفهوم همه عبارات و واحدها را می دانید و با همه اصول شیمیایی مربوط به مسئله آشنا هستید. هر مسئله در کتاب برای نشان دادن یک اصل، رابطه، قانون، تعریف یا واقعیتی طرح شده است. با فهمیدن آنها در حل مسائل مشکلی نخواهید داشت. یک دلیل اصلی و در واقع تنها دلیلی که دانش آموزان در حل مسائل شیمی با مشکل مواجه می شوند این است که اصول شیمیایی مربوط به آن مسئله و مفهوم و ارزش همه عبارت ها و واحدهای به کار رفته در مسئله را دقیقا نمی دانند.
2- پیش از حل مسئله به جزئیات راه حل بیندیشید. پیش از انجام دادن اولین مرحله سعی کنید تمام راه حل را پیش چشم خود مجسم کنید و دلیل آنچه را که می خواهید انجام دهید را بدانید و مسئله را از کارامدترین راه یعنی، از کوتاه ترین راه و با کمترین راه حل، حل کنید.
3- دقیقا مشخص کنید که هر عدد نماینده چیست و برحسب چه واحدی بیان شده است. مثلا محاسبات ریاضی را نباید به صورت زیر بنویسید:
192/32=6
بلکه باید به صورت زیر نوشته شود:

واحدها را مانند اعداد ضرب و تقسیم کنید. این روش تنها راهی است که به روند فکری شما دقت می بخشد و کمک می کند تا کمتر خطا کنید. در اولین مرحله راه حل، واحد یا واحدهایی را که پاسخ برحسب آن بیان می شود، به اختصار بنویسید. مثلا، اگر می خواهید جرم اکسیژن را در 200 گرم نقره اکسیذ حساب کنید، پاسخ باید به صورت ( اکسیژن g...........=) نوشته شود. در بسیاری از مسادل عکس این عمل می شود، زیرا بیشتر اوقات ابتدا به واحدی که پاسخ برحسب آن است توجه می شود و سپس با به خاطر سپردن این واحدها راه حل طرح ریزی می شود.

4- پس از حل مسئله، بررسی کنید که آیا پاسخ شما منطقی و قابل قبول است یا نه. دانش آموزی که گزارش می کند 200 گرم نقره اکسید حاوی 1380 گرم اکسیژن است، باید بداند که این پاسخ قابل قبول نیست. همیشه سعی کنید پاسخ خود را بررسی کنید و ببینید که آیا این پاسخ قابل قبول است یا نه.
5- اگر راه حل مسئله ای را که به تازگی برای شما توضیح داده شده است ندانید، چه باید بکنید. برای این که بتوانید مسئله ای را حل کنید، باید مسائل مشابه با آن را فهمیده باشید. پس از این که مسئله ای برای شما توضیح داده شد، بلافاصله یا حداقل در عرض چند ساعت در حالی که هنوز آمادگی ذهنی دارید، بر روی مسائل مشابه با آن کار کنید تا مسئله در ذهن شما جا بیفتد. خود را امتحان کنید تا مطمئن شوید مسئله را فهمیده اید.

برای حل مسائل سینتیک باید روی مسئله های استوکیومتری تسلط داشته باشید.

پس اولین قدم برای حل مسئله های شیمی نوشتن معادله می باشد و برای نوشتن معادله صحیح باید فرمول نویسی را بلد باشید و برای نوشتن فرمول باید با یون ها آشنایی داشته باشید.

یون ها را بهتر است در قالب جدول تناوبی حفظ کنید. ( در جدول تناوبی علاوه بر حفظ بودن گروه های اصلی + یون ها  + ظرفیت های هر عنصر را یاد بگیرید )
بعد از نوشتن معادله نوبت به موازنه کردن و نوشتن حالت فیزیکی است.
بعد از طی این مراحل شما تازه وارد مرحله استوکیومتری می شوید

برای حل مسئله های استو کیو متری حتما از کسر های پیش ساخته یا تناسب استفاده کنید.

باید از همین ابتدا مسئله ها را با تناسب حل کنید و سرعت حل مسئله ها را بدون کاهش دقت افزایش دهید تا در کنکور  نیز پاسخ دقیق تری به مسائل بدهید.

مرحله آخر در حل مسئله محاسبه مسئله است باید روی محاسبات خود کار کنید و حتما به پیش نیاز ها در حل مسئله های شیمی توجه کنید.

این پیش نیاز ها عبارتند از:

جدول تناوبی را کامل حفظ باشید.

معادلات شیمیایی و عدد های اکسایش را بلد باشید.

حالت های فیزیکی را بدانید.

بر روی موازنه مسلط باشید.

راه های مختلف برای حل هر مسئله را بدانید.

بعد از این که بر روی این پیش نیاز ها مسلط شدید محاسبات خود را تقویت کنید.  

مرکز یادگیری سایت تبیان - مرجان سلیمانیان

منبع:
http://rotbesazan.ir