پرونده یک جنایت در کتاب «دشت مشوش» (مصاحبه)

گفتگو با علیرضا رحیمی نژاد، نویسنده و روزنامه نگار درباره کتاب جدیدش

علیرضا رحیمی نژاد معتقد است: بازخوانی پرونده جنایت پاکدشت در یک کتاب، هشداری است برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه.

رمان «دشت مشوش» به قلم علیرضا رحیمی نژاد از مجموعه «پرونده یک قتل» به تازگی از سوی انتشارات پیدایش در قالب 236 صفحه با شمارگان هزار نسخه منتشر شده است. نویسنده این كتاب برای دومین بار است كه به سراغ پرونده های جنجالی برای روایت داستان خود می رود. بر این اساس گفت و  گویی داشته ایم با نویسنده این رمان که در ادامه می خوانید:

آقای رحیمی نژاد در رمان جدیدتان با عنوان «دشت مشوش» به چه پرونده ای پرداخته اید؟
این کتاب در قالب مجموعه «پرونده یک قتل» منتشر شده است و مانند کتاب قبلی با عنوان «سال های گور» که به داستان زندگی کبری رحمان پور که مادر شوهرش را کشته بود، می پرداخت به ماجرای قتل های زنجیره ای کودکان پاکدشت اختصاص دارد. بیجه (قاتل سریالی کودکان پاکدشت) بعد از 20 قتل دستگیر و در ملاء عام اعدام شد، اما پرونده او در اذهان عمومی هرگز بسته نخواهد شد و من در این کتاب به ارائه توضیحاتی درباره زندگی، دستگیری و اعدام این قاتل دهشتناک پرداخته ام. پرونده بیجه سریع تر از زمان معمول پرونده های جنایی رسیدگی شد. اعدام او پرونده قضائی اش را مختومه كرد، اما این پرونده در افكار عمومی و تاریخ جنایی ایران هرگز بسته نخواهد شد. بیجه دیگر نه یک انسان، متهم یا جانی، بلكه یک نماد است، نماد قربانیانی كه قربانی می گیرند.

چطور شد که به بازخوانی پرونده «بیجه» علاقه مند شدید؟
این ماجرا از فجیع ترین و دردناک ترین پرونده های جنایی بود و نکته مهمی که درباره این پرونده وجود داشت این بود که اکثر قربانیان به جز سه نفر کودک بودند. نکته دوم که مرا علاقه مند به کار کردن روی این موضوع کرد، امکان تولد دوباره «بیجه» قاتل کودکان پاکدشت وجود دارد چون تا وقتی مسائلی مانند حاشیه نشینی، کوره های آجرپزی، مهاجرت افغانی های بی هویت و ... وجود دارد و نیازهای اولیه بخشی از مردم به سختی تامین می شود، این گونه مسائل نیز دیده می شود.

از سویی این جرم در منطقه ای اتفاق افتاده که بسیار جرم خیز است و مردم به سختی معیشت می کنند و اصطلاحا به آنجا «مکان بی دفاع» می گویند. در همان زمان ها که این اتفاق افتاد مسئولان دستگاه  قضایی و دولت قول دادند که زمینه های ارتکاب به جرم را از بین ببرند اما این کار انجام نشد و هیچ کس این بی سروسامانی ها را سامان نداد. من سعی کردم با بازخوانی این پرونده به مسئولان هشدار دهم که احتمال وقوع دوباره چنین حادثه های دردناکی وجود دارد و تا دیر نشده چاره ای بیاندیشند.

چه ویژگی شاخصی در این کتاب وجود دارد؟
ویژگی شاخص این کتاب این بود که من به سختی توانستم اطلاعات لازم درباره آن را جمع آوری کنم، چراکه بسیاری از خانواده های مقتولین قابل دسترسی نبودند و مسئولان پرونده در زمان مذکور نیز حاضر به صحبت نبودند. بازخوانی این پرونده سختی مضاعفی داشت. حتی وکلای مقتولان هم یا اطلاعات کاملی از پرونده نداشتند یا در حافظه شان نمانده بود و گاهی اطلاعات اشتباه می دادند. درنتیجه برای جمع آوری اطلاعات با سختی زیادی روبه رو شدم. از سویی دیگر می خواستم نثر کتاب حالت روایی و داستانی داشته باشد و به خاطرات قاضی پرونده نیز نیاز داشتم.

مطالعه رمان «دشت مشوش» را به چه کسانی پیشنهاد می کنید؟
باتوجه به این که این رمان با دو هدف، آگاهی دهی به مخاطبان اعم از نوجوانان و والدین که بیشتر دقت کنند و کودکان خود را رها نکنند و هشدار به مسئولان که این گونه مناطق را ساماندهی کنند و شرایط ارتکاب به جرم را کاهش دهند، نوشته شده است؛ مطالعه آن را به والدین و مسئولان پیشنهاد می کنم. البته علاوه بر مسئولان و والدین به نوجوانان هم توصیه می کنم این کتاب را بخوانند چراکه آنها از طریق رسانه ها یا فضای مجازی در جریان این حادثه قرار گرفته اند و بهتر است با مطالعه این کتاب با ریشه های این واقعه بیشتر آشنا شوند.

پیش بینی می کنید کتاب «دشت مشوش» هم مانند نخستین جلد این مجموعه مورد استقبال قرار گیرد؟
با توجه به اینکه ملت ما بطورکلی کتابخوان نیستند، نمی توان به طور قطع میزان استقبال از کتابی را پیش بینی کرد. اما با توجه به استقبالی که از «سال های گور» شد، فکر می کنم استقبال از این رمان هم خوب باشد، چراکه بخشی از مخاطبان این کتاب افرادی هستند که «سال های گور» را خوانده اند و منتظر انتشار جلد بعدی از این پرونده هستند.

*****

«دشت مشوش» تازه ترین كتاب انتشارات پیدایش در حوزه ی بزرگسال، درباره ی محمد بسیجه معروف به بیجه (زاده 1361 ، معدوم 1383 در پاکدشت) متهم اصلی جنایات پاکدشت است.

بیجه کارگر کوره پزخانه ای  حوالی پاكدشت بود که به تجاوز و قتل بیش از 17 کودک و 3 بزرگسال اعتراف کرد. ماجرای قتل کودکان در اطراف تهران، به عنوان بزرگ ترین پرونده جنایی هفتاد و یک سال اخیر در ایران شناخته شد و بشدت افکار عمومی را در این کشور تحت تأثیر قرار داد.

رحیمی نژاد، با تكیه بر مستندات اصلی پرونده ی بیجه، زندگی او ، قتل ها ، دستگیری و اعدام او را به صورت داستانی بلند روایت می كند. «دشت مشوش»، پس از «سال های گور»  دومین كتاب از سری كتاب های «پرونده ی یك قتل» است كه توسط پیدایش به چاپ رسیده است.

علیرضا رحیمی نژاد، نویسنده ی این كتاب ها ، سال ها به عنوان خبرنگار در حوزه ی حوادث، با روزنامه های زیادی همچون اعتماد و شرق همكاری داشته است.

«دشت مشوش» در 236 صفحه و قیمت 17000تومان راهی پیشخوان كتاب فروشی ها شده است.