پُر از خاطرات ترک خورده

یازدهم محرم الحرام، روز تجلیل از اسرا و مفقودان است تا یاد و خاطره غیورمردان و غیورزنان آزاده دفاع های مقدس سراسر عالم، در همه زمان ها گرامی داشته شود.

یازدهم محرم که در تقویم رسمی کشور با عنوان «روز تجلیل از اسرا و مفقودان» به ثبت رسیده است؛ روزی که روز پژواک صدای آزادمردان و آزادزنان در قله تاریخ حماسه و خون است:

می خواستم شعری بگویم در هوایت
شعری برای جاودان بانگِ رهایت

یک مثنوی از دست های مهربانت
منظوم های بالابلند از چشم هایت

می خواستم شعری... ولی شرمنده هستم
شرمنده تر از اینکه می خوانم برایت

وقتی زمین، بر گام هایت بوسه می زد
می ریخت گُل، هفت آسمان، بر ردّ پایت

نورِ خدا در سینه ات تا شعله ور شد
صد کهکشان، گرما گرفت از روشنایت

طومارِ تاریکی و درد و رنجِ انسان
پیچیده شد دَر هم به اعجازِ دعایت

خواب جهان، آشفته شد، وقتی که پیچید
در قلّه تاریخ، پژواک صدایت

در حقیقت یازدهم محرم الحرام هرسال را به احترام اسیران جنگی و مفقودان آن و هم زمان با مصیبت جان سوز اسارت اهل بیت پیامبر (ص)، به این عنوان نام گذاری کرده اند تا در این روز، یاد همه اسرا و مفقودان مظلوم در سرتاسر جهان، گرامی داشته شود.

ما نیز در دفاع مقدس هشت ساله خود، اسرا و مفقودان زیادی داشته ایم که البته یاد اسرا و آزادگان جنگ را بیشتر در بیست و ششمین روز از مردادماه هرسال و به یاد 26 مرداد 1369، سالروز آزادی نخستین گروه از آزادگان عزیز ایران اسلامی، گرامی می داریم؛ آنان که آزادگی، یعنی راه و رسم عدل الهی را صبورانه به جان خریدند و در این راه، پافشاری کردند:

به یاران آزاده از ما درود
بخوانید ای دوستان این سرود

سرود دلیران آزاده را
به راه وطن جان و سر داده را

بخوانید این قصه راستان
ز آزادگی سر کنم داستان

چو آزادگی پاک بازی بُوَد
ره و رسم آن سرفرازی بود

درودم به آزادگان جهان
به آن پاک بازان روشن روان

به آنان که کردند جان را فدا
به راه عدالت به راه خدا

پس آنان که در مُلک آزاده اند
به برپایی داد، جان داده اند

که آزادگی راه و رسم خداست
ره عدل و داد است، این راه راست

اما یازدهم محرم الحرام در حقیقت یادآور اسارت پدران و یا حتی مادران آزاده ای است که امروزه و یا در هرروز از تاریخ، در هر نقطه از جهان، طعم تلخ اسارت را به ظلم می چشند و هرلحظه از خزان پاییز را به شوق بهاری دوباره سپری می کنند و درعین حال، چشمانی هم هوشیارانه در انتظار دیدار دوباره آن هاست:

ای پدر! ای حماسه جوشان!
اسوه غیرت و فداکاری!

دوست دارم دوباره بنویسم
از تو، از روزهای بیداری

روزهایی که نام مردان را
از گلوی تفنگ می خواندند

مادران هم برای لالایی
مثنوی های جنگ می خواندند

شوق پرواز در تو جاری بود
شور میدان، شبی اسیرت کرد

پدرم! ای جوان ترین آیه!
غم ماندن چقدر پیرت کرد

تو نبودی کنارمان امّا
خاطراتت چقدْر جاری بود

سهم ما از تو قاب ژسی سرخ
سهم ما از تو بی قراری بود

جسم پاکت اسیر بود امّا
جامه? سرخی از پریدن داشت

تاروپود تو آسمانی بود
ربنایت چقدْر دیدن داشت

نفْس خود را اسیر می کردی
می سرودی شکوه دیگر را

سجده های تو فاش می کردند
اشتیاق جهاد اکب    ر را

خاک دشمن همیشه شاهد بود
روحت آزاده بود، آزاده

حرف های امام یادت بود
جانت آماده بود، آماده

گاه دربند عشق بودن نیز
اوج آزادی است، آزادی

اوج آزادگی است آن درسی
که به زندانِ زندگی دادی

سال های اسارتت بی شک
با تب انتظار طی می شد

فصل سنگین برگ ریزان هم
به امید بهار طی می شد

حال در هر سپیده می بینیم
روی ماه تو ماه تر شده است

پای شیطان شکسته، باور کن
دشمنت روسیاه تر شده است

این اسیران، در حقیقت ادبیات پایداری را روایت کرده اند و افرادی هستند که باید درس زندگی را از مجاهدت آنان آموخت:

زخم هایت روایتی سُرخ اند
می ستاییم زخم جاری را

روی پیشانی تو می خوانیم
ادبیات پ  ای  داری را

نام گذاری امروز اما در کنار نام مظلوم «اسیر»، عنوان «مفقود» را نیز با خود به همراه دارد. هشت سال دفاع مقدس ما اگرچه به ظاهر اسیر دیگری ندارد، اما هستند مفقودانی از آن ایام شور و حماسه که هنوز خانواده های آنان و البته تمام ایرانیان عزیز، چشم انتظارشان هستند تا خبری از آنان برسد؛ مفقودانی که در ظاهر، درجایی پنهان شده اند؛ اما در باطن امر، «جاویدالاثر» انی ماندگارند که تاریخ حماسه و نور تا ابد مدیون آن هاست و همیشه «معلوم» خواهند ماند:

ای پیش پرواز کبوترهای زخمی
بابای مفقودالاثر! بابای زخمی!

توی کتابم هر چ  ه بابا آب می داد
مادر نشانم ژس توی قاب می داد

برگرد تنها یک بغل بابای من باش
ها! یک بغل برگرد، تنها جای من باش

ای دست هایت، آرزوی دست هایم
ناز و ادایم مانده روی دست هایم

شاید تو هم شرمنده یک مشت خاکی
یک مشت خاک بی نشان و بی پلاکی

عیبی ندارد خاک هم باشی قبول است
یک چفیه و یک ساک هم باشی قبول است

امشب عروسی می کنم جای توخالی
پای قباله، جای امضای توخالی

ای ژس هایت روی زخم دل، نمک پاش
یک بار هم بابای معلوم الاثر باش

و اما نام گذاری این روز تا آنجا مهم و متناسب نشان می دهد که رهبر انقلاب هم درباره عظمت آن فرموده اند: «یقیناً یکی از مناسبت های مهم جمهوری اسلامی که بسیار هم دارای تناسب است، همین روز اسرا و مفقودین است که با خاطره تاریخی آن مناسبت دارد. همه می دانید که در روز یازدهم محرم، یکی از عظیم ترین فاجعه های تاریخ اسلام به وقوع پیوست. اسارتی اتفاق افتاد که نظیر آن را دیگر ملت و تاریخ اسلام ندید و به آن عظمت هم نخواهد دید. کسانی اسیر شدند که از خاندان وحی و نبوت و عزیزترین و شریف ترین انسان های تاریخ اسلام بودند. زنانی در هیئت اسارت در کوچه و بازارها گردانده شدند که شأن و شرف آن ها در جامعه اسلامی آن روز نظیر نداشت. کسانی این عزیزان را به اسارت گرفتند که از اسلام بویی نبرده بودند و با اسلام رابطه ای نداشتند و خبیث ترین و پلیدترین انسان های زمان خود بودند. در روز یازدهم محرم، خاندان پیامبر و علی علیهماالسلام اسیر شدند و این خاطره، به عنوان یکی از تلخ ترین خاطره ها، برای ما تا امروز مانده است و خواهد ماند.»

این چنین است که یاد اسیران و مفقودان جاودان و در رأس آنان اسیران خاندان اهل بیت (ع) تا ابد با ما همراه خواهد بود؛ اسیرانی که اگرچه اسارت برای آنان سخت و طاقت فرساست، اما با صبر و بردباری مثال زدنی خود، درسی جاودانی به همگان می دهند تا تاریخ حماسه و دفاع مقدس (و ازجمله هشت سال دفاع مقدس ملت ایران و همچنین دفاع مقدس امروز مسلمانان در برابر جریانات انحرافی و تکفیری) تا ابد، مدیون آنان باشد و رهروان این راه بدانند که با کوهی از خاطرات ترک خورده هم نباید دل به پاییز سپرد و باید سربلند ماند:

سراپا اگر زرد و پژمرده ایم
ولی دل به پاییز نسپرده ایم

چو گلدان خالی لب پنجره
پر از خاطرات ترک خورده ایم

اگر داغ دل بود، ما دیده ایم
اگر خون دل بود، ما خورده ایم

اگر دل، دلیل است، آورده ایم
اگر داغ، شرط است، ما برده ای

اگر دشنه دشمنان، گردنیم
اگر خنجر دوستان، گرده ایم

گواهی بخواهید، اینک گواه
همین زخمی هایی که نشمرده ایم

دلی سربلند و سری سربه زیر
ازاین دست، عمری به سر برده ایم