هیهات منا الذله شعار امام زمان علیه السلام
پدر و مادرم فدایت یا اباعبدالله علیهالسلام که در آن لحظات حساس شعار عزّت و شرافت را سر دادی و به همه آزادگان عالم آموختی. به گونهای که امروزه پس از قرنها منتظران ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه با الگوگیری از قیام و شعارت، در برابر حکومتهای ظالمانه به پا خواستهاند و مرگ را دراین مسیر، افتخار خود میدانند.
برخی افراد در مدینه، زمانی که فهمیدند امام حسین علیه السلام زیر بار بیعت نمیرود، از روی خیرخواهی به ایشان پیشنهاد سازش با یزید را دادند. یکی از این افراد «عُمر اَطرف» بود که علاقه فراوانی به امام حسین داشت و برای ایشان، احساس خطر مینمود. حضرت در پاسخ او فرمود: «پدرم از رسول خدا خبر کشته شدن خویش و همچنین خبر کشتهشدن مرا برای من نقل نمود و به من خبر داد که قبر من در نزدیکی قبر او قرار خواهد گرفت. آیا گمان میکنی من از چیزی که تو میدانی، بیاطلاع هستم؟ ولی به خدا قسم که من هیچگاه به زیر بار ذلّت نخواهم رفت» (لهوف، سید بن طاووس، ص 15)
عزت حسینی
او میآید تا به همراه خود، قسط و عدل آورد و لازمه قسط و عدل او، عزّت او و عزت دولت و یاران او است. در دولت امام زمان اولیای خدا عزیز، و دشمنان او ذلیل هستند: «أَیْنَ مُعِزُّ الْأَوْلِیَاءِ وَ مُذِلُّ الْأَعْدَاء» کجاست عزتدهنده به دوستان خدا و ذلیل کننده دشمنان او؟!
هنگام ورود به کربلا امام حسین علیه السلام برای اصحاب و اهل بیت خویش، خطبهای ایراد نمود و در ضمن آن فرمود: «إِنِّی لَا أَرَی الْمَوْتَ إِلَّا سَعَادَةً وَ الْحَیَاةَ مَعَ الظَّالِمِینَ إِلَّا بَرَما» در نظر من، مرگ چیزی جز سعادت نیست و زندگی با ستمکاران، برای من خسته کننده و ملال آور است. (تحف العقول، ص 276) شهادت و مرگ سرخ، عزت میآفریند؛ لذا در روز عاشورا امام حسین علیه السلام از کشته شدن و تکه تکه گشتن نمیهراسید و حتی از اینکه بدنش زیر سمّ اسبان، پارهپاره شود و بدون غسل و کفن، بر زمین گرم کربلا بماند، ابائی نداشت؛ چرا که در مکتب حسینی: «مَوْتٌ فِی عِزٍّ خَیْرٌ مِنْ حَیَاةٍ فِی ذُل»؛ مرگ با عزت، بهتر است از زندگی همراه با ذلت و خواری. (بحارالانوار، ج 44، ص 139) امام حسین در روز عاشورا به صراحت فرمود: «لَا وَ اللَّهِ لَا أُعْطِیکُمْ بِیَدِی إِعْطَاءَ الذَّلِیلِ وَ لَا أَفِرُّ فِرَارَ الْعَبِید» من هرگز دست ذلت به شما نمیدهم و مانند بردگان فرار نمیکنم.( بحارالانوار، ج44، ص191) در روز عاشورا، آن هنگام که ابنزیاد پیشنهاد تسلیم شدن حضرت را مطرح کرد، امام ، خطاب به کوفیان فرمود: «أَلَا إِنَّ الدَّعِیَّ ابْنَ الدَّعِیَّ قَدْ رَکَزَ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ بَیْنَ القلة [السَّلَّةِ ] وَ الذِّلَّةِ وَ هَیْهَاتَ مِنّا الذّلّة یَأَبی اللَّهُ ذَلِکَ وَ رَسُولُهُ وَ جُدُودٌ طَابَتْ وَ حُجُورٌ طَهُرَت» آن زنا زاده پسر زنا زاده، مرا بین دو امر مخیر کرده است که یا جنگ را بپذیرم و یا ذلت را. ذلت از ما دور باد. کسی که در دامان پیامبر و علی و فاطمه پرورش یافته است، هرگز تن به ذلت و خواری نمیدهد. (لهوف، ص۹۷)
عزت مهدوی
عزّت و عزّتخواهی واقعی در دولت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه، مصداق پیدا خواهد کرد و به دست او، وعدههای الهی تحقق خواهد یافت. «بِهِ یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْما» (كمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج ۲، ص ۳۷۷) او میآید تا به همراه خود، قسط و عدل آورد و لازمه قسط و عدل او، عزّت او و عزت دولت و یاران او است. در دولت امام زمان اولیای خدا عزیز، و دشمنان او ذلیل هستند: «أَیْنَ مُعِزُّ الْأَوْلِیَاءِ وَ مُذِلُّ الْأَعْدَاء» کجاست عزتدهنده به دوستان خدا و ذلیل کننده دشمنان او؟! (دعای ندبه) «وَ بِکُمْ أَخْرَجَنَا اللَّهُ مِنَ الذُّل » به واسطه شما خدا ما را از ذلت، رهایی داد. (زیارت جامعه کبیره)
عزت دولت مهدوی در قرآن
در تفسیر آیه «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِم...» از معصومین روایت شده است: «این آیه درباره قائم و اصحاب اوست؛ همان کسانی که در راه خدا جهاد میکنند و از هیچ چیز پروا ندارند». امام علی در ذیل آیه «وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِین» میفرماید: «هم آل محمد یبعث اللّه مهدیهم بعد جهدهم، فیعزّهم و یذلُّ عَدوَّهم» ؛ «ایشان، خاندان پیامبرند که خداوند پس از سختیها، مهدی ایشان را ظاهر میسازد و به آنان عزّت میبخشد و دشمنانشان را خوار میسازد». خداوند در سوره نور میفرماید: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیَسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیُمَکِّنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَی لَهُمْ وَلَیُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً یَعْبُدُونَنِی لَا یُشْرِکُونَ بِی شَیْئاً» خداوند به کسانی که از شما ایمان آوردهاند و کارهای شایسته کردند، وعده داده است که حتماً آنان را در این زمین، جانشین خود قرار دهد، همانگونه که کسانی را که پیش از آنان بودند، جانشین خود قرار داد. و آن دینی که برایشان پسندیده، به سودشان مستقر میکند و ترسشان را به ایمنی مبدل گرداند. مرا عبادت میکنند و چیزی را با من شریک نمیگردانند.(سوره نور، 55) به راستی چه عزتی بالاتر از این که انسان مؤمن در دولت مهدوی در روی زمین، خلیفه خدا شود؛ دین خداوند بر همه زمین، چیره گردد؛ هیچ ترس و ناامنی وجود نداشته باشد؛ انسان، فقط عبد خدا و مشغول به عبادت او باشد و غیری را در خدا شریک قرار ندهد؟!
عزت مهدوی در روایات
در روز عاشورا امام حسین علیه السلام از کشته شدن و تکه تکه گشتن نمیهراسید و حتی از اینکه بدنش زیر سمّ اسبان، پارهپاره شود و بدون غسل و کفن، بر زمین گرم کربلا بماند، ابائی نداشت؛ چرا که در مکتب حسینی: «مَوْتٌ فِی عِزٍّ خَیْرٌ مِنْ حَیَاةٍ فِی ذُل»؛ مرگ با عزت، بهتر است از زندگی همراه با ذلت و خواری.
در روایات وارده، تصریح شده است که امام مهدی عجل الله تعالی فرجه با طاغیان، دست بیعت نمیدهد و با حاکمان زر و زور و تزویر، سازش نخواهد کرد. امام کاظم علیه السلام در مورد قاطعیت امام زمان میفرماید: «الثَّانِی عَشَرَ مِنَّا یُسَهِّلُ اللَّهُ تَعَالَی لَهُ کُلَّ عُسْرٍ وَ یُبِیرُ بِهِ کُلَّ جَبَّارٍ عَنِیدٍ وَ یُهْلِکُ عَلَی یَدِهِ کُلَّ شَیْطَانٍ مَرِید» خداوند برای دوازدهمین [امام] از خاندان ما، هر دشواری را آسان می گرداند و به دست او هر جبّار سرسختی نابود میشود و هر شیطان سرکشی، هلاک میگردد. (کمال الدین و تمام النعمه، ج2، ص369) امام صادق علیه السلام میفرماید: «إِنَّ فِی الْقَائِمِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ ص شَبَهاً مِنْ خَمْسَةٍ مِنَ الرُّسُل... وَ أَمَّا شَبَهُهُ مِنْ جَدِّهِ الْمُصْطَفَی ص فَخُرُوجُهُ بِالسَّیْفِ وَ قَتْلُهُ أَعْدَاءَ اللَّهِ وَ أَعْدَاءَ رَسُولِهِ ص وَ الْجَبَّارِینَ وَ الطَّوَاغِیتَ وَ أَنَّهُ یُنْصَرُ بِالسَّیْفِ وَ الرُّعْبِ...» قائم آل محمد صلوات الله علیهم شباهتهایی با پنج تن از پیامبران دارد... اما شباهت او به جدّ خود، قیام با شمشیر و کشتن دشمنان خدا و جباران و سرکشان است؛ او با [نیروی] شمشیر و [نیروی] ترساندن مدد میگیرد. (کمال الدین و تمام النعمه، ج1، ص327) پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله میفرمایند: «بِهِ یُخْرِجُ ذُلَّ الرِّقِّ مِنْ أَعْنَاقِکُم» به دست مهدی عجل الله تعالی فرجه بندهای بردگی از گردن شما گشوده میگردد. (بحارالانوار، ج51، ص75)
تجلی عزت در روز ظهور
اولین روز ظهور همراه با عزتخواهی است؛ چنانچه امیرالمؤمنین، علی علیه السلام میفرماید: «گویا میبینم فرزندم مهدی در ساعات اوّل ظهورش، سوار بر مرکب از ناحیه وادیالسلام به طرف مسجد سهله- در حالی که نور از پیشانی مرکبِ سواریاش میدرخشد ـ در حرکت است و این دعا را میخواند: «اللَّهُمَّ مُعِزَّ کُلِّ مُؤْمِنٍ وَحِیدٍ وَ مُذِلَّ کُلِّ جَبَّارٍ عَنِید فَأَولیاؤُهُ بِعِزِّه یَتَعَزَّونَ» خداوندا تو عزتدهنده تمام مؤمنان بییاور و خوارکننده تمام ستمگران سرکش هستی، عزت اولیای الهی از عزت او سرچشمه می گیرد. (بحارالانوار، ج52، ص391)
یکی از دعاهایی که در شبهای ماه مبارک رمضان سفارش شده است، «دعای افتتاح» میباشد. این دعا را حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه به محمد بن عثمان بن سعید عمری، نائب دوم از نواب اربعه، تعلیم داده و او منتشر نموده است. در بخشهایی از این دعا میخوانیم: «اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْکَ فِی دَوْلَةٍ کَرِیمَةٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلَامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَه»؛ خدایا! به تو امید داریم که دولت با کرامت امام زمان را به ظهور آوری و اسلام و اهلش را با آن عزت بخشی و نفاق و اهل نفاق را ذلیل و خوار گردانی. «اللَّهُمَّ أَعِزَّهُ وَ أَعْزِزْ بِهِ وَ انْصُرْهُ وَ انْتَصِرْ بِهِ وَ انْصُرْهُ نَصْراً عَزِیزا» خدایا حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه را عزّت ده و ما را به ظهورش عزیز گردان. او را یاری کن و از یاری او ما را نیز بهرهمند فرما و او را نصرتی با عزّت و کامل، عنایت کن. «وَ أَعِزَّ بِهِ ذِلَّتَنَا» ذلّت ما را در سایه قیام حضرتش، به عزّت تبدیل نما. «وَ أَعِنَّا عَلَی ذَلِکَ بِفَتْحٍ مِنْکَ تُعَجِّلُهُ وَ بِضُرٍّ تَکْشِفُهُ وَ نَصْرٍ تُعِزُّهُ» خدایا! ما را در این پیکار، یاری فرما تا از سوی تو زودتر به پیروزی رسیم و رنج و دشواری بر طرف گردد و از این پیروزی ما را عزّت دهی.
خلاصه سخن: در روایات وارده، تصریح شده است که امام مهدی عجل الله تعالی فرجه با طاغیان، دست بیعت نمیدهد و با حاکمان زر و زور و تزویر، سازش نخواهد کرد. حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به تاسی از امام حسین علیه السلام شعار هیهات منا الذله سر خواهد داد و به دست مهدی عجل الله تعالی فرجه بندهای بردگی از گردن شما گشوده میگردد.
منبع:
کتاب از فرات تا فرات، عزت در آئینه عاشورا و انتظار، حجت الاسلام روح الله شاکری
شعار «هَیْهَاتَ مِنَّا الذِّلَّه» الهامبخش قیامهای شیعی است، رهروان ولایت