تبیین احادیث نبوی توسط امام باقر احیاگر اصول اعتقادی فراموش شده اسلام بود
به گزراش خبرنگار تبیان به نقل از شبستان حجت‌الاسلام محمدرضا جباری، عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) احیای اصول اعتقادی اسلام و ارزشهای حاكم در عصر نبوی را مرهون تلاشهای امام باقر (ع) خواند و تببین سیره و جایگاه ایشان و سایر ائمه (ع) را نیاز جامعه امروز و نیازمند شناخت عمیق و نقش آنها در نظام بشریت دانست و گفت: تبیین ویژگیها و نقش ائمه در نظام بشری زمینه استفاده بهینه از اصول و شیوه‌های آنها در برابر مشكلات و معضلات جامعه را فراهم می‌كند.
وی به تبیین ویژگیهای دوران امامت امام باقر (ع) پرداخت و اظهار داشت: در اواخر قرن اول هجری با دور شدن تدریجی مردم از عصر پیامبر (ص) مكاتب و تفكرات انحرافی در میان جامعه آن دوران رواج پیدا كرد. همچنین ممنوعیت نقل و تدوین احادیث نبوی كه از زمان خلیفه دوم آغاز شده بود زمینه جعل بسیاری از احادیث پیامبر (ص) را ایجاد كرده بود. در كنار چنین وقایعی افزایش سوالات در مسائل دینی و علمی در اثر گسترش فتوحات مسلمانان و مراوده با پیروان سایر ادیان موجب ایجاد نوعی تشنگی علمی در مردم آن عصر شد.
نویسنده كتاب مكتب حدیثی قم از آغاز تا قرن پنجم، كتاب برگزیده كنگره آثار دین‌پژوهی سال 84 در ادامه افزود: حضور عالمان و محدثان كه بسیاری از احادیث نبوی توسط آنها نقل می‌شد، از دیگر ویژگیهای دوران امامت امام باقر (ع) بود كه دلیل آن كاهش درگیریهای سیاسی و قیامهای مردمی بود. كاهش تنشهای سیاسی در آن دوران در كنار كاهش سخت‌گیریهای حاكمان اموی به علویان سبب شد تا افراد فرهیخته جامعه به سمت مسائل علمی و فقهی روی آورند.
وی دوری مردم از اصول اولیه اسلام را ارمغان دوران استبداد خواند و با اشاره به تلاش امام باقر (ع) در احیای اصول اعتقادی نبوی، تصریح كرد: در دوران حكومت بنی‌امیه توجه چندانی به مسائل دینی نشد این امر در كنار ممنوعیت نقل احادیث نبوی موجب دوری مردم از اصول اولیه اسلام شد. مجموعه این عوامل باعث شد امام باقر (ع) به بیان و تفسیر شریعت و اصول اعتقادی اولیه اسلام روی آورند و با توجه به كمرنگ شدن اصول فقهی و دوری جامعه از فقه بیشتر احادیث نقل شده از حضرت صبغه فقهی داشت تا مردم با این مفاهیم مانوس شوند.
نویسنده كتاب سازمان وكالت و نقش آن در عصر ائمه (ع) كتاب برگزیده ولایت در سال 82 و كتاب برگزیده حوزه در سال 83 تاكید كرد: حضور تفاسیر اسراییلی از بسیاری احادیث نبوی موجب شد امام باقر (ع) به تفسیر بسیاری از این احادیث بپردازند تا هر گونه شبهه در این زمینه را از بین ببرند. همچنین ایشان، از طریق تفسیر احادیث سعی داشتند به مخالفان اسلام بفهمانند كه بهترین مرجع برای تبیین و تفسیر احادیث خود ائمه (ع) بعنوان وارثان پیامبر (ص) هستند.
وی تربیت شاگردانی فرهیخته و آشنا به مفاهیم و مباحث اعتقادی توسط امام باقر (ع) را عاملی برای مقابله با شبهات روز و مقابله با مكاتب و فرقه‌های‌های انحرافی آن دوران دانست و ابراز داشت: موضع‌گیری صریح حضرت در مقابله با مكاتبی چون خوارج و تبیین اصول اعتقادی اسلام مانعی برای ادامه حركت و دیدگاههای فكری و اعتقادی آنها شد.
عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) عدالت و معنویت در شعار دولت اسلامی خواند و با ابراز تاسف نسبت به نادیده گرفتن این دو اصل در اصول و روشهای بكار گرفته شده توسط سیاستمداران زمان، الگوبرداری از روش امام باقر (ع) در اداره جامعه اسلامی را بهترین راه برای تحقق این شعار عنوان كرد.
وی ورع، اجتهاد، صاداقت و امانتداری را از ویژگیهای تبیین شده توسط امام باقر (ع) برای كارگزاران دولت اسلامی دانست و تصریح كرد: حكومت نوعی امانت الهی است كه در دست كارگزاران نظام می‌باشد تلاش در حفظ این امانت الهی بهترین ویژگی كارگزار دولت اسلامی است. همچنین نفی ظلم، نفی تایید ظالم و تواضع در امور از جمله ویژگیهای كارگزاران دولت اسلامی است كه زمینه تقویت چنین دولتی را فراهم می‌كند.
حجت‌الاسلام جباری شناسایی شبهات روز و بیان اصول دینی را نیاز هر عصر و زمان عنوان و خاطرنشان كرد: كارگزاران نظام و تك تك افراد جامعه با شناسایی شبهات روز و بیان اصول دینی متناسب با زمان و به زبان آن زمان زمینه مقابله با شبهات را فراهم می‌كند. همچنین تبیین اصول ناب دینی به زبان روز موجبات تعمیق جایگاه دولت اسلامی در هر نظامی را امكانپذیر می‌كند.
