چاقی و نازایی از عوارض ظروف یکبار مصرف

همیشه در ایام محرم و صفر که بحث نذر و نذری دادن داغ می شود، مسئله ی استفاده از ظروف یک بار مصرف پلاستیکی هم مطرح می شود...

یکی از مواردی که این روزها در بحث فرآوری غذایی شایع شده، افزایش تولید و استفاده از ظروف یک بار مصرف برای خوردن غذاست. افزایش تولید، عرضه و استفاده از این ظروف و بسته های پلاستیکی مشکلات بسیاری را برای فرد مصرف کننده و محیط زیست در پی دارد.
ریختن چای یا غذای داغ در ظروف یکبار مصرف پلاستیکی باعث می شود مواد شیمیایی موجود در ظرف پلاستیکی، به غذا یا نوشیدنی موجود در ظرف منتقل و این ترکیب های شیمیایی و مضر، وارد بدن مصرف کننده شوند.
استفاده از ظروف پلاستیکی نامناسب برای سرو غذاهای گرم مانند نوشیدنی های داغ یا آش و سوپ هم می تواند چنین خطری ایجاد کند. برخی از ترکیب های شیمیایی و به خصوص پلی فنولی که از ظروف یکبار مصرف وارد غذا می شوند، اختلال هایی را در عملکردهای مختلف فیزیولوژیک بدن ما از جمله در عملکرد هورمون ها در پی دارند و همین اختلال های هورمونی می توانند در ابتلای ما به چاقی و اضافه وزن نقش داشته باشند.
مطالعات دانشمندان نشان داده، کسانی که میزان بیسفنول آ (BPA) در ادرار آنان بیشتر است، احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماری دیابت، مشکلات کبدی و بیماری های قلبی دارند. همچنین افرادی که به صورت مزمن در تماس با BPA هستند، بیش از سایر افراد به اضافه وزن و چاقی مفرط مبتلا می شوند.

ترکیب های شیمیایی چاق کننده

نتایج تحقیقات ثابت کرده اند این ترکیب های پلی فنولی، شیمیایی یا باقیمانده سمومی که از آن ها در طبیعت آزاد و سپس وارد زنجیره غذایی ما می شوند، باعث ایجاد اختلال در عملکرد هورمون هایی مانند هورمون تیروئید می شوند. کاهش هورمون های تیروئید هم باعث کم کاری تیروئید و در نتیجه ابتلای فرد به اضافه وزن و چاقی خواهد شد.

نتایج مطالعه هایی که در کشورهای غربی انجام شده، نشان می دهد کم کاری تیروئید به دلیل کمبود ید که یک مسئله کاملاً تغذیه ای است، بیشتر از 7 درصد در خانم ها و دخترخانم ها شیوع ندارد. در حالی که این بیماری به دلیل آلودگی های شیمیایی، فلزی و محیطی که در کشورهای غربی دیده شده، بالغ بر 20 تا 30 درصد عوامل ابتلا به کم کاری تیروئید را به خود اختصاص داده است. کم کاری تیروئید می تواند باعث کاهش متابولیسم بدن و ابتلا به اضافه وزن، چاقی و بیماری های مزمن وابسته به آن شود.
مطالعه های کامل تری نشان می دهند بسیاری از ترکیب ها مانند ترکیب های موجود در حشره کش ها، شوینده ها و آفت کش ها نیز می توانند آثار منفی مشابهی بر سلامت ما و ابتلایمان به چاقی داشته باشند؛ درست مانند ترکیب های موجود در ظروف پلاستیکی یک بار مصرف و حتی ظروف پلاستیکی نوشابه ها و سایر مواد غذایی.

استفاده ی بیشتر از ظروف پلاستیکی؛ افزایش خطر ابتلا به چاقی

هر چقدر که تماس با چنین موادی بیشتر باشد، احتمال بروز این اختلال های متابولیک و هورمونی هم بیشتر خواهد شد. می توان ادعا کرد افرادی که بیش از حد با ظروف پلاستیکی نامناسب و یک بار مصرف سر و کار دارند و بیشتر از آن ها برای خوردن غذا استفاده می کنند، بیشتر هم به چاقی، اضافه وزن و بیماری های مزمن مبتلا می شوند.

تأثیر منفی ظروف پلاستیک بر عملکرد جنسی و تولیدمثل زنان

قبلاً هم در مطالبمان گفتیم که پلاستیک ها با ترکیبات مختلفی که دارند برای سلامت افراد مضر هستند، اما بد نیست بدانید برخی از این مواد به طور مستقیم بر عملکرد سیستم جنسی زنانه و مردانه آثار منفی می گذارد.
برای مثال ' بیس فنل آ ' (BPA) ماده ای شیمیایی است که در پلاستیک های سبک اما سخت و سفت که به نام 'پلی کربنات' نامیده می شود، یافت می شود و روی عملکرد غدد درون ریز انسان و هورمون های وی ایجاد اختلال می کند. شاخص ترین تأثیر این مواد، بر هورمون استروژن (هورمون جنسی زنانه) است که می تواند بر عملکرد جنسی و تولید مثل زنان تأثیر منفی بگذارد.
یافته های پژوهشی همچنین نشان داده است، جنین هایی که در معرض BPA حتی با مقدار کم قرار می گیرند، سال ها بعد با احتمال بیشتر به سرطان سینه مبتلا می شوند.
بیشترین موارد استفاده از BPA در پلاستیک های شفاف و نشکن است که از آن ها برای ساخت شیشه کودکان، بطری های آب معدنی، بطری های مخصوص نوشیدنی های ورزشی و نظایر آن استفاده می شود.
' فتالات' از دیگر مواردی است که در تولید محصولات پلاستیکی کاربرد داشته و از آن برای ساخت ظروف PVC استفاده می شود. این ماده می تواند به درون غذایی که در این ظرف ها نگهداری می شود به ویژه در مواقعی که غذا داغ یا چرب است، نشت کند.

تأثیر فتالات بر سلامت انسان درست مانند BPA است و به عبارتی فتالات ها بر هورمون های انسان تأثیر می گذارند. در این مورد هورمون 'تستوسترون' (هورمون جنسی مردانه) بیشترین تأثیر را می گیرد و می تواند با مشکلات تولید مثل در مردان همراه باشد. مطالعات نشان داده است، میزان بیشتر فتالات در بدن مردان بالغ با کاهش میزان اسپرم و افزایش مشکلات اسپرم ها همراه بوده است.
مطالعه ای در فنلاند نشان داده بالا بودن میزان فتالات در زنان باردار، احتمال تولد فرزندان پسر دچار مشکلات دستگاه تناسلی را افزایش داده است.
تأثیر فتالات ها در احتمال ابتلا به واکنش ها و حالت های آلرژیک در کودکان همراه است. نوارهای بسته بندی و پلاستیک های مخصوص نگهداری بطری ها، کنسروها و قوطی های غذایی، عموماً حاوی فتالات هستند.
شاید عجیب به نظر برسد، اما در تمام ظروف پلاستیکی فرآیند 'نشت' اتفاق می افتد. در این فرایند، پلاستیک به داخل ماده غذایی که درون آن نگهداری می شود، نشت می کند که البته این میزان نشت کردن در ظروف مختلف، بسته به کارکرد این ظروف و گرم شدن یا نشدن آن ها و مدت زمان نگهداری محصولات غذایی در آن ها فرق می کند.

نکته پایانی

با توجه به نکته هایی که گفته شد، به تمام افراد توصیه می شود تا حد امکان استفاده از ظروف پلاستیکی و یکبار مصرف پلاستیکی را کاهش دهند و در این ماه عزا هم، برای این که آن چه ان شاءالله با خلوص نیت و ارادت خاص انجام می دهیم موجب نشود تا سلامتی کسی به خطر بیفتد، می توانیم مقدار کمتری نذری پخته اما از ظروف مخصوص غذاهای داغ استفاده کنیم و یا بهتر این است که افراد با خودشان ظرف ببرند و تقاضا کنند که نذری در ظروف خودشان ریخته شود.