همدلی برای همیشه
مردمان در آن دوران در گمراهی و نادانی مفرط به سر میبردند؛ اما چرا مردم در آن دوران در گمراهی به سر میبردند و آیا اكنون هم این امكان وجود دارد كه جوامع در چنان شرایطی زندگی كنند؟ بهراستی این خوی درندگی كه هر روز به چشم خود میبینیم و اینكه عدهای با خونسردی كامل، انسانهایی را به خاك و خون میكشند، نشان از شیوع گونهای جاهلیت در میان انسانها نیست؟ چه چیزی باعث شده مردمان با اینهمه پیشرفتهای علمی و صنعتی اینگونه جاهلانه با یكدیگر برخورد كنند؟
امام علی(ع) در نهجالبلاغه نشانههایی از فرهنگ جاهلی را یاد میكند كه توجه به آن ما را در شناخت شرایط موجود كمك میكند. نخستین نشانهای كه مطرح میكند دوری مردمان از تعالیم الهی انبیاء است. گویا انسانها در همه اعصار نیازمند رجوع به آموزههای پیامبران الهیاند و دوری از تعالیم انبیاء در هر زمانی باعث غفلت و گمراهی آدمیان میشود. گرچه ظاهرا امروزه دیگر كسی به پرستش بتهایی از سنگ و چوب روی نمیآورد، اما چه بسیار افراد كه بنده قدرت و ثروت یا همان زر و زور و تزویر میشوند و این بندگی، آدمیان را از قانون فطرت دور میكند. این نشانه به شكل اختلاف در اجتماع بروز میكند. مردمان، چون مردم دوران جاهلیت به اختلاف و نزاع میپردازند، و پیوندهای انسانی رنگ میبازد و به قول امام، مردم در یك كلام، یاریرسان شیطان میگردند و در آشوب فتنه و فساد و تباهیها گرفتار میآیند.
پس هرجا نشانه اختلاف و منازعه در میان است، باید ردی از دوران جاهلی را در آن پیگیری كرد. امام(ع) در كلام خویش نشانههای بسیاری را در میان میگذارند كه تأسی به آن همدلی و یكرنگی را بین مردمان گسترش میدهد. شاید برترین نشانه، یكسانی مردمان در خلقت و انسانیت باشد. انسانها شایسته احترامند چون در خلقت همانند آفریده شدهاند(نامه53) و دارای مناسبات، منافع، عواطف و احساسات مشتركاند (خطبه192). تعالیم الهی با برانگیختن روح وحدت در جوامع، اجتماع را به سمت و سوی یكرنگی به پیش میرانند و تفكر جاهلی (مدرن) با برانگیختن اختلافات درون تودهها تصور اختلاف را در بین جوامع زنده میكنند. امام(ع) در بیانی زیبا اینگونه هشدار میدهد: (ای مالك!) دلت را از رحمت و محبت و نرمش با مردم لبریز كن... زیرا آنان از دو دسته بیرون نیستند: یا در دین با تو برادرند و یا در آفرینش با تو برابر (نامه53).
منبع: همشهری انلاین