جلسه سوم: بررسی نتایج قابل مشاهده
نتایج آزمایش قند میوه
در این آزمایش رنگ هر سه لوله ای كه در آن آب میوه ریختهاید، تغییر پیدا میكند و از روی شدت و نوع تغییر رنگ (شكل زیر) میتوان بهمقدار قند ساده میوه مورد نظر پیبرد. در صورتیکه در نمونه مورد بررسی قند ساده وجود نداشته باشد، رنگ معرف تغییر نمی کند و در نهایت رنگ نمونه از رنگ معرف کمرنگ تر می شود. هر چقدر میزان قند ساده در نمونه بیشتر باشد، مقدار رسوب بیشتری از یون مس تک ظرفیتی در محلول ایجاد می شود و به ترتیب رنگهای سبز، زرد، نارنجی و قرمز تیره ایجاد می شود. دقت داشته باشید که آب میوه ها خصوصا پرتقال و خیار بی رنگ نیستند و رنگ آنها با معرف، ترکیب رنگی جدیدی ایجاد می کند که قبل از حرارت دادن به آن توجه کنید.
نتیجه آزمایش آزمایش دوم
لوله آزمایش دارای محلول نشاسته آبی پررنگ (شكل زیر) شده است و در صورتی كه كیفیت شیر و ماست مورد بررسی خوب باشد هیچ تغییر رنگی مشاهده نخواهد شد. اگر لوله آزمایش حاوی نشاسته را كمی حرارت دهید رنگ آبی ایجاد شده از بین میرود كه بعد از سرد شدن لوله، رنگ آن دوباره پدیدار میگردد، علت از بین رفتن رنگ در اثر حرارت ، خراب شدن كمپلكس رنگی است. در این آزمایش باید دقت کنید که ماست، مایع نسبتا غلیظی است و برای اینکه نتیجه خوبی بگیرید حتما قسمت رقیق سازی با آب را انجام دهید.
نتیجه آزمایش پروتئین
رنگ بنفش نشان دهنده حضور پروتئین در محلول است. در این آزمایش دقت کنید که سفیده تخم مرغ را خوب هم بزنید و بعد معرف بیوره را به آن اضافه کنید. هر چقدر میزان پروتئین در محلول مورد آزمایش بیشتر باشد، تغییر رنگ محسوستر و رنگ آن پررنگ تر خواهد شد. پس علاوه بر تغییر رنگ به شدت رنگ ایجاد شده هم دقت کنید.
سؤالاتی كه بعد از انجام آزمایش میتوانید به آنها پاسخ گویید
1- علت تغییر و یا عدم تغییر رنگ را در هر یك از لولهها توجیه كنید.
2- چرا در هر آزمایش از نمونه شاهد (لوله حاوی آب مقطر) استفاده شده است؟
3- چرا در آزمایش اول برای بررسی قند ساده ، مقدار مساوی از میوهها استفاده شد؟
4- به نظر شما چگونه میتوان با استفاده از آزمایش بیوره مقدار دقیق پروتئین یك ماده غذایی را اندازه گیری نمود؟
این پروژه را چگونه میتوان ادامه داد
1- سه نوع ماست (یا شیر) از سه شركت معروف را تهیه كنید و كیفیت آنها را با هم مقایسه كنید.
2- آب میوههای چند شركت مختلف را تهیه كرده و آنها را از نظر میزان قند بهصورت كیفی با هم مقایسه كنید.
3- بر روی بسیاری از مواد غذایی صنعتی نظیر آدامس علامت بدون قند وجود دارد و اگر دقت كنید در تركیبات آن آسپارتام (شیرین كننده مصنوعی) وجود دارد. چند نوع از این مواد غذایی را تهیه كرده و با توجه به آزمایش شناسایی قند صحت ادعای كارخانه تولیدی را بررسی نمایید.
4- مطمئناً اگر به دنبال سلامتی هستیم، آب میوههای صنعتی جایگزین مناسبی برای میوه و آب میوههای طبیعی نیستند. برای اینكه تنها به یكی از مضرات آب میوههای صنعتی پی ببرید. خودتان دست بهكار شده و میزان قند چند نوع آب میوه صنعتی (مثلا آب پرتقال) را با آب میوه طبیعی از همان نوع میوه مقایسه نمایید.
5- میتوانید میزان گلوکز در هر میوه را به صورت دقیق اندازه گیری کرده و با نتیجه آزمایش با معرف مقایسه کنید. برای این منظور از دستگاه اندازه گیری قند خون استفاده کنید. قبل از اینکار دقت داشته باشید که دستگاه اندازه گیری قند خون، برای اندازه گیری گلوکز خون طراحی شده است و به همین دلیل توانای سنجش و اندازه گیری هر غلظتی از گلوکز را در محلول ندارد. بر این اساس حتما دستورالعمل دستگاه را بررسی کرده و با خطاهای آن آشنا شوید و آب میوه مورد آزمایش را حداقل به میزان 10 برابر رقیق کنید.
منابع
1- بیوشیمی آزمایشگاهی - دكتر سید محمد حسین میر مؤمنی، دكتر سیروس قبادی- انتشارات دانشگاه رازی (1386)
2- JOHN WILEY & SONS, INC- 2011 - Jennifer Ellie - Visualizing Human Biology Lab Manual
3- مبانی زیستشیمی - سوزان آلدریچ – ترجمه غلامرضا زرینی - انتشارات فاطمی 1376
4- ترجمه بیوشیمی استرایر - دكتر خسرو خواجه و .... انتشارات خانه زیستشناسی
جلسه اول: آشنایی مختصر با انواع درشت مولکولها
جلسه دوم: روش کار شناسایی قند، پروتئین و چربی
جلسه سوم: بررسی نتایج قابل مشاهده
جلسه چهارم : روشهای شناسایی درشت مولکولهای زیستی
بخش پروژه های دانش آموزی سایت تبیان
تهیه: زینب باقری، تنظیم: نیلوفر یاقوتی