سناریو قدیم تنش زایی بین اقوام و سقوط ولایات شمال

ایجاد و ازدیاد تنش و کشمکش میان اقوام ساکن افغانستان سناریویی قدیمی است که اکنون بین تاجیک ها و ازبک ها دنبال می شود و به بخشی از سناریوی سقوط ولایات شمال تبدیل شده است.

بخش سیاست تبیان

چندی پیش ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه از وخیم شدن اوضاع شمال افغانستان اظهار نگرانی کرده و گفته بود، وضعیت در این بخش از افغانستان نزدیک به بحرانی شدن است.
پوتین از احتمال کشیده شدن دامنه ناامنی ها از افغانستان به آسیای میانه نیز سخن گفته بود. شماری از اعضای مجلس نمایندگان افغانستان ضمن تایید اظهارات پوتین از حکومت مرکزی و جامعه جهانی خواستند، مواضع گروه های هراس افگن در این منطقه را به گونه جدی هدف قرار دهند تا جلو گسترش نفوذ گروه های مسلح گرفته شود.

این اظهارات و نگرانی ها به این جهت مطرح می شود که در این اواخر از حضور و نفوذ گروه های هراس افگن در مناطق شمال و شمال شرقی افغانستان سخن زیاد زده می شود و حضور این گروه ها در این مناطق، نگرانی کشورهای آسیای میانه به ویژه روسیه را به دنبال داشته است.
به گفته پوتین حدود 7 هزار شهروند جمهوری های سابق شوروی با پیوستن به داعش برای این گروه در این منطقه می جنگند.

در این ارتباط عبدالرئوف ابراهیمی، رئیس مجلس افغانستان می گوید که اوضاع امنیتی شمال کشور مانند وضعیت وزیرستان شمالی پاکستان ناامن شده و جدا از آغاز حملات بهاری طالبان، استان های شمال و شمال شرق شاهد حضور جنگجویان خارجی بسیاری نسبت به سال های گذشته است.
منابع محلی در بدخشان می گویند: هزاران جنگجوی چچنی، ازبک، تاجیکی و طالبان محلی، پایگاه دایر کرده و در سایر استان های شمالی افغانستان، مخصوصاً فاریاب، سرپل، قندوز، جوزجان، و سمنگان برخی بخش های مهم در آستانه سقوط به دست جنگجویان است.

عوامل متعددی در ایجاد این شرایط دخالت دارد که یکی از آنها توسل جستن به سیاست دیرینه و قدیمی «ایجاد و ازدیاد تنش و کشمکش» میان اقوام ساکن شمال افغانستان بخصوص میان دو قوم تاجیک و ازبک است که به شکلی ویژه در شمال افغانستان تمرکز دارند.
از دیر باز به این سو صحبت از تغییر جغرافیای جنگ در کشور و انتقال آن از جنوب به شمال افغانستان مطرح بوده و طبیعی است، در پس اجرای این طرح کلان دست های مرموز قدرت های خارجی و اقدامات عملی وابستگان داخلی در کار باشد که اولین هدف دنبال شده از سوی آنها تضعیف مردم و رهبران توانمند ولایات این منطقه است.

از همین رو، به موازات ترور و به قتل رساندن مجاهدان این مرز و بوم، از یک سو خبرهای مختلفی از انتقال جنگجویان به نقاطی از مناطق شمال شنیده شود و از سوی دیگر، به بهانه های گوناگون، آغاز جنگ های پراگنده در ولایاتی از شمال به گوش رسد و در کنار آن، تحرکاتی برای ایجاد اختلاف و کشمکش میان مردم و مسولان احزاب و سازمان هایی مسلط بر ولایات شمال کشور مشاهده شود.
تاجیک ها و ازبک ها بیشترین نفوذ را در شمال افغانستان دارند و اگرچه مدتی میان این دو طایفه مشکلات سیاسی و اجتماعی افزایش پیدا کرده، اما اوج این مشکلات از اواخر سال گذشته تا کنون عارض شده است.

کشمکش و جنگ در فاریاب میان فرماندهان و طرفداران دو حزب قدرتمند جنبش اسلامی و جمعیت اسلامی، تنش در مزار شریف در بین دو حزب یاد شده در رده رهبر و یکی از شخصیت های مهم و تاثیرگذار با طرفدارانش و اخیرا هم سر بر آوردن تضاد و در نهایت درگیری میان بخشی از ازبک ها و تاجیک ها به بهانه دفن اجساد امیر حبیب الله کلکانی و یارانش در تپه شهر آرا کابل و مخالفت طرفداران جنرال دوستم با این اقدام، قسمتی از سناریو طرح کلان تضعیف تاجیک ها و ازبک ها برای بی ثبات کردن شمال و درنهایت ساقط کردن ولایات این خطه و تسلط نظامی و سیاسی دشمنان بر این منطقه است که درحال اجرا شدن می باشد. از آنجا که با این اختلافات نسخه اختتام حیات سیاسی، اجتماعی و نظامی تاجیک ها و ازبک ها راحت تر پیچیده خواهد شد.

ازین رو در شرایط موجود می طلبد تا سران و مسولان این دو قوم بیش از گذشته با تدبیر قابل قبول، اوضاع را رصد کرده، برای جلوگیری از پیشرفت تفرقه و رفع و دفع عوامل اختلافات و فراهم آوری زمینه های هماهنگی و همسویی اثر گذار، گام های اساسی و محکمی بردارند تا زمینه اقتدار خویش و مردم خود و شرایط تامین آرامش ولایات شمال و برقراری امنیت، صلح و ثبات در کل کشور را فراهم آورند.