باب اجتهاد را بگشاییم

نباید تنها در یك پنجره با خداوند تماس گرفت، بلكه باید از پنجره‌های مختلف با خداوند رویارو شد و درك دین نیز متضمن عبور از این پنجره‌ها است.
به گزارش خبرگزاری تبیان به نقل از ایكنا، حجت‌الاسلام و المسلمین «علی اكبر رشاد» ریاست پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی كه  در نشست ویژه روز جهانی فلسفه كه با عنوان «گسترده كاركردهای عقل در قلمرو دین پژوهی» سخن می‌گفت، ضمن اشاره به مطلب فوق افزود: حتی اگر در خود اجتهاد بمانیم، خطا كرده‌ایم. حتی در قرآن یا عقل نیز نباید بمانیم چرا كه در این صورت باب اجتهاد را می‌بندیم؛ باید از پنجره‌های مختلف با خداوند رویارو شد و از طریق عبور از پنجره‌های گوناگونی كه می‌توان گشود به درك دین نایل شد چرا كه درك دین متضمن عبور از این پنجره‌ها است.
وی در ادامه اجتهاد را در چهار قلمرو ممكن دانست و گفت: اجتهاد به چهار ساحت تقسیم می‌شود؛ ۱- فهم ۲- مفاهیم ۳- تفهیم (انتقال به غیر) و ۴- تحقق؛ اما در حال حاضر اجتهاد تنها در حوزه مفاهیم محدود شده‌است. حوزه مفاهیم همان فقه است كه البته باز هم اجتهاد در فقه بسیار خرد شده‌است. اجتهاد در حوزه عقاید نیز حدود شش قرن است كه دچار ركود شده است. البته در حوزه اخلاق وضع بهتر است.
وی عقل را مدرك اول برای اجتهاد در دین دانست و گفت: عقل سالكی است كه می‌تواند وحی را فهم كند، بنابراین عقل مدرك نخست است، اگر می‌خواهیم از انحطاط و انسداد اجتهاد عبور كنیم، باید سهم واقعی عقل را در دینداری اداكنیم؛ اگر عقلانیت را از عرصه دینداری حذف كنیم، اجتهاد را حذف كرده‌ایم.
«رشاد» در خاتمه سخنانش، اجتهاد را متضمن اجتهادی دیگر خواند و یادآور شد: باید در عرصه اجتهاد به روش شناسی بهابدهیم یعنی خود اجتهاد را مبتنی بر یك اجتهاد دیگر كنیم و چنین روشی یعنی توسعه مقام اجتهاد در منطق اجتهاد.