اینسومنیای عمومی

واژه‌ی علمی که برای بیان کمبود خواب یا بی‌خوابی استفاده می‌شود، اینسومنیا است. یک دسته‌بندی خاص برای اختلالات خواب وجود دارد، مبنی بر اینکه فرد شب ها در به خواب رفتن دچار مشکل هست و یا اینکه در طول شب یا صبح بسیار زودتر از زمان لازم از خواب بیدار می‌شود.

در حالت کلی اینسومنیا را با خواب ناکافی یا کیفیت بد خواب تعریف می‌کنند. اگر شما نیز گاهی دچار مشکلات خواب می‌شوید، احتمالا پزشک برایتان نوع عمومی بی‌خوابی را تشخیص می‌دهد. اما اگر بی‌خوابی‌تان دلیل خاصی داشته باشد، درمان آن نیز مستلزم کشف علت خواهد بود.

اینسومنیای انطباقی

این نوع بی‌خوابی همانطور که از نامش پیداست، نوعی کمبود خواب ناشی از تطابق و سازگاری بیمار با شرایط جدید است. این نوع بی‌خوابی معمولا بی‌خوابی حاد یا بی‌خوابی موقتی نیز نامیده می‌شود و معمولا از استرس و فشار روحی ناگهانی در زندگی ناشی می‌شود مانند طلاق، مرگ عزیزان، از دست دادن کار، ابتلا به یک بیماری خطرناک و غیره. می‌توان بی‌خوابی انطباقی را با مصرف دارو و همچنین با روان درمانی و کاهش استرس بیمار و تنظیم خواب عادی درمان کرد.

اینسومنیای کودکی

بی‌خوابی مخصوص بزرگسالان نیست. برخی کودکان نیز با اختلالات جدی خواب مواجه هستند که ممکن است روی تمرکز آنها در مدرسه تاثیر منفی بگذارد. بی‌خوابی کودکانه جدی است و اثرات منفی در رشد طبیعی کودک می گذارد.

معمولا پزشکان از درمان دارویی برای مقابله با بی‌خوابی کودکان استفاده نمی‌کنند. بهترین روش صحبت با کودک برای کشف علت مشکل است.

معمولا استرس و ساعات نامنظم خوابیدن عامل اصلی بی‌خوابی در کودکان تشخیص داده می‌شود.

اینسومنیای ایدیوپاتیک

بی‌خوابی ایدیوپاتیک یکی از اختلالات جدی خواب محسوب می‌شود. این نوع بی‌خوابی، زندگی فرد را تحت تاثیر قرار داده و معمولا از دوران کودکی آغاز می‌شود. بی‌خوابی ایدیوپاتیک هیچ ارتباطی با استرس، مصرف دارو و یا احساس درد ندارد.

به معنای کلی این نوع بی‌خوابی نتیجه نوعی عدم تعادل فیزیکی در بدن است. به عنوان مثال می‌تواند ناشی از اختلال در سیستم بیدارکننده بدن باشد که بیش از اندازه فعال است و یا اینکه مرحله ایجاد خواب بسیار کم عمل می‌کند. آنچه معلوم است اینکه بیمار نیاز به درمان مخصوص اختلال خود دارد. این قبیل افراد باید به متخصص اختلالات خواب مراجعه کنند.

اینسومنیای ناشی از مصرف زیاد برخی مواد

ترکیبات زیادی وجود دارند که تاثیر منفی بر کیفیت خواب می‌گذارند که از جمله می‌توان به داروها، کافئین، الکل و برخی مواد غذایی اشاره کرد. برخی داروها مانع از خواب می‌شوند، بنابراین لازم است که صبح مصرف شوند. کافئین (مثل قهوه و نوشایه سیاه) نیز ماده ای است که مانع از خاموش شدن ذهن در طول شب می‌شود.

در خصوص الکل باید گفت که این ماده می‌تواند به خوابیدن کمک کند، اما بدون شک فرد را در نیمه های شب بیدار و بدخواب می‌کند. برخی مواد غذایی بخصوص غذاهای تند و پرادویه نیز روی هضم غذا تاثیر گذاشته و خواب را به تاخیر می اندازند.

در این حالت، درمان ساده تر است. می‌توانید از یک متخصص مشورت بگیرید. اما اصلاح برنامه غذایی، جایگزین کردن داروها یا تغییر زمان مصرف آنها و همچنین خودداری از مصرف موادغذایی حاوی کافئین می‌تواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.

اینسومنیای ناشی از بیماری

گاهی بی‌خوابی در اثر مشکل روحی مربوط به استرس و اضطراب ایجاد می‌شود. این مسئله ممکن است در صورتی که فرد بیماری جسمی جدی داشته باشد نیز بروز کند. معمولا درد نشان دهنده وجود بیماری و ناخوشی در بدن است که البته روی خواب نیز تاثیر می گذارد.

مصرف داروهای مسکن و ضددرد تا حدودی مفید است، اما ممکن است فرد به واسطه عوارض این داروها نیز دچار بی‌خوابی شود. اگر از یک بیماری خاص رنج می برید حتما به پزشک مراجعه کنید و در خصوص مشکل بی‌خوابی‌تان نیز با وی صحبت کنید.

اینسومنیای پارادوکسال

بی‌خوابی پارادوکسال مسئله ای پیچیده و متناقض است. در این نوع بی‌خوابی فرد شکایت می‌کند که شب ها فقط چند ساعت می‌خوابد و یا اصلا چشم روی هم نمی گذارد، اما علائم واضح بی‌خوابی را ندارد. در این نوع بی‌خوابی فعالیت ذهنی فرد بسیار بالاست و فرد نمی‌تواند ذهن خود را در حین خواب خاموش کند.

عوامل متعددی در بروز بی‌خوابی پارادوکسال نقش دارند، اما این مشکل بیشتر جنبه روحی روانی دارد. اگر فردی از بستگان شما از این نوع بی‌خوابی رنج می برد، وی را تشویق کنید تا به متخصص مراجعه کند.

اینسومنیای روانی

اینسومنیای روانی رایج بوده و کمی پیچیده است. این نوع بی‌خوابی معمولا به دلیل نگرانی بیش از اندازه از نخوابیدن بروز می‌کند. در واقع یک چرخه باطل شکل می گیرد. فرد نمی خوابد و نگران است که نتواند بخوابد. به طوری که فرد از زمان فرا رسیدن خواب هراس دارد، در نتیجه موفق به خوابیدن نیز نمی‌شود.

در اکثر موارد، افرادی که از نوع بی‌خوابی رنج می برند، به دلیل بدخوابی شبانه بیش از اندازه، روی خستگی روز بعد تمرکز دارند. برای رفع مشکل باید اضطراب یا افسردگی خود را درمان کنید. در نتیجه لازم است که تحت روان درمانی قرار بگیرد و مشکل را ریشه ای درمان کنید.