هنرمندانی که فراواقعیت را تجسم بخشیدند
شاید سالوادور دالی شناخته شده ترین هنرمند مکتب سورئالیسم باشد، اما بالتوس، تانگی و خوان میرو نقشی مهم در شناخته شدن این سبک هنری داشته اند.
بالتازار ک.د.ر.بالتوس از جمله نقاشان سورئالیستی است که از لهستان سر برآورد و در ابتدای کارش به نماها و نقاشی های بونار تمایل خاصی داشت؛ سپس به طبیعت گرایی پرداخت که تاثیرات کوربه و دِرَن در آن قابل تعقیب است . او در دوره جنگ جهانی دوم با همان طبیعت گرایی خاص خود به شیوه سورئالیسم علاقه نشان داد و توانست نام خود را در میان سورئالیست ها پرآوازه کند.
ایو تانگی از نقاشان سورئالیستی است که به صورت رسمی آموزش ندید و کار خود را از پیش طرح های اولیه ای که برای سرگرمی انجام می داد شروع کرد. وی از سال 1923م. با الهام از نقاشی های دکریکو کار نقاشی را به صورت جدی تری دنبال نمود.
دیدار و آشنایی او با آندره برتون عاملی شد تا به جنبش سورئالیستی بپیوند. آثار او بیانگر فضایی خیالی و محو است که در آن موجوداتی ریز و ناشناخته به گونه ای معلق و شناور هستند.
این آثار بیش از همه یادآور محیطی در زیر اقیانوس ها و یا مکانی ناآشنا و غریب است که احساس گم شدن و وهم گونه ای در آن غوطه ور است.
حد فاصلی میان زمین و آسمان و یا نهایتی برای فضاهای او نمی توان متصور شد. در واقع یکی از ویژگی های آثار تانگی آن است که نمی توان به هیچ عنوان اندازه و یا معیار مشخصی از آنها را با واقعیت جهان ملموس متصور شد.
آیا موجودات خیالی او حیوانات و گیاهان و اشیای زیر دریاها هستند و یا موجودات ذره بینی و میکروسکوپی و یا موجودات فضای؟ جنس اشیای او چیست؟ چوب ، فلز ، شیشه ، اندام موجود زنده ؟ هیچ فرض مشخص و معینی را برای آن نمی توان ارائه کرد.
خوان میرو که یکی از نقاشان برجسته و معروف سورئالیسم است و به شیوه ای کاملا انتزاعی و فردی آثاری در تاریخ نقاشی خلق کرده که قابل تعمق و بررسی شده است. او نیز هم چون پل کله هویتی کاملا منفرد و متفاوت از هنرمندان عصر خود داشت.
میرو که به همه شیوه های هنری قبل و بعد از زمان خود آشنایی پیدا کرده و آثاری بدان شیوه ها خلق کرده بود، از سال 1923 به بعد به دنیای خیال توجه می کند و خیال پردازی و وهم گرایی به عنوان یک اصل مهم مورد توجه او قرار می گیرد.
این گرایش ، میرو را با سبک بازی و شادمانی کودکانه ای روبه رو می سازد. آشنایی میرو با آرپ علایق مشترکشان را در تصویر کردن اشکالی ناپایدار ، معلق و فانتزی گسترش می دهد. آثار دهه بیست میرو از آرامش و رمز خاصی برخوردار است که تأثیرات آرپ را در آن می توان جستجو کرد.
جنبش سورئالیسم به میرو کمک کرد تا راه را برای بیان عمیق و کامل تخیلات ، ذهنیات و رویاهای او بهتر باز کند. از ویژگی های میرو آن است که آزادی خطوط ، اشکال و رنگهای شاد، درخشان و بی پیرایه آثارش که در موجوداتی غریب به ظهور می رشند، برای مخاطب کاملا آشنا هستند. فضا در آثار متاخر میرو از وهم و ابهام برخوردار نیست و به یک سکون می رسد.
موجودات غریب میرو حتی اگر هیولاهای سیاه و قرمز یا هیولاهای خشمناک باشند ، هراس انگیز و دلهره برانگیز نیستند، بلکه با ضمیر ناخودآگاه مخاطب ارتباطی صمیمی و احساسی خوشایند ایجاد می کنند.
از نیمه دوم دهه چهل آثار میرو در امریکا نفوذ بسیار زیادی گذاشت و حتی نقاشان آبستره اکسپرسیونیسم امریکا از آن بی بهره نماندند.*
پی نوشت:
*پریسا شادقزوینی، مروری بر تاریخ نقاشی معاصر غرب، انتشارات سمت
