تأثیرات فضای مجازی بر روی نوجوانان

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: تأثیرات فضای مجازی بر روی نوجوانان
نام ارائه دهنده/دهندگان: سانیا نوروزیان، زینب عرفاتی
زمینه و نوع پروژه: علوم اجتماعی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: آیین روشن نور

چکیده

هدف دانش آموزان از پژوهش حاضر آگاه کردن نوجوانان و کمک کردن به آن ها بود تا با استفاده از این تحقیق به آن ها نشان داده شود که این شبکه های اجتماعی چه تاثیرات و صدمات بدی را از خود بر روی آن ها به جا می گذارد.

مقدمه

ظهور تکنولوژی های نوین ارتباطی در عصر حاضر به همراه تحولاتی که در فضای مجازی به وجود آمده است، بسیاری از کارکردهای خانواده ها را دچار اختلال کرده است. در مباحث آسیب شناختى نهاد خانواده، یکى از محورهاى مهم، بررسى آسیب هاى ناشى از تحولات خانواده است. تحولاتى که خود منشأ بروز دگرگونى هایى عمیق و اساسى در نوع روابط و ارزش هاى خانوادگى مى باشند. بسیارى از این تحولات و دگرگونى ها از بیرون، بر خانواده تحمیل مى شود.

موضوعی كه در تمام جوامع موضوعیت داشته و محدود به جامعه و یا اقلیتی خاص نمی شود. به دلیل ویژگی های خاص فضای مجازی و نو بودن این پدیده، بسیاری از والدین فرصت، امكان و یا توان كافی برای شناخت دقیق این فضا و كاربردهای آن را به دست نیاورده اند و عدم آشنایی مناسب آن ها با این فضا و در مقابل استفاده روزمره نوجوانان و جوانان و حتی كودكان از این فضا باعث شده است كه یك فضای محرمانه و خصوصی در داخل خانه برای فرزندان ایجاد شود و آن ها بدون دغدغه و بدون احساس وجود ناظر بیرونی به سایت های مختلف در این فضا دسترسی یافته و بعضاً به دلیل ویژگی های سنی و شخصیتی و كنجكاوی های خود متأثر از فضاهای ناسالم موجود در اینترنت گردند.

رسانه های امروزی و پیشرفت های تکنولوژی در این عرصه ادامه روند طبیعی رسانه های گذشته است و در حقیقت رسانه های قدیمی تکامل پیدا کرده اند. اما گروهی دیگر هم اعتقاد دارند که رسانه های پیشرفته امروز تفاوتی فاحش و ماهوی با رسانه های قدیمی تر مانند تلویزیون، رادیو و سینما دارند. بدین معنی که در رسانه های قدیمی مخاطب هیچ نقشی در تولید اثر نداشت.

در دنیایی که رقابت ها هر روز سخت تر و فشرده تر می شود. رسانه های جدید برای تولید کتاب محدودیت ها ودشواری هایی پدید نمی آورند؟ آیا ممکن است یکی از دلایل بی میلی وعدم رغبت کودکان به کتاب خواندن، رشد وگسترش چشمگیر رسانه های جدید باشد؟

رشد تکنولوژی روی نهادهای اجتماع تاثیر می گذارد و آن ها را متحول می کند. این تحول تکنولوژیک به تحول اجتماعی منجر می شود یعنی روی نهاد های اجتماعی و به طور مشخص تر بر نهاد خانواده، حکومت، اقتصاد، آموزش و پرورش و... تاثیر می گذارد. نکته مهم این است که تاثیر بر هر کدام از نهادهای اجتماعی را به همراه می آورد و تحول اجتماعی، تحول فرهنگی را ایجاد می کند.
 
بروز آسیب های نوظهور می تواند زمینه ساز نوع جدیدی از آسیب های اجتماعی و روانی باشد. به همین دلیل، برنامه ریزی برای شناسایی، پیشگیری و كاهش آسیب های نوظهور لازم و ضروری می نماید. آسیب های نوظهور، آسیب های مرتبط با فناوری های جدید است كه آسیب های ناشی از استفاده از ماهواره، بازی های رایانه ای، تلفن همراه و اینترنت می توانند در این مجموعه قرار گیرد.

هدف دانش آموزان از پژوهش حاضر آگاه کردن نوجوانان و کمک کردن به آن ها بود تا با استفاده از این تحقیق به آن ها نشان داده شود که این شبکه های اجتماعی چه تاثیرات و صدمات بدی را از خود بر روی آن ها به جا می گذارد. دانش آموزان جهت کسب اطلاعات مورد نیاز خود به جستجوی در منابع کتابخانه ای و سایت های اینترنتی پرداختند. همچنین در برخی موارد نیز از متخصصان حوزه علوم اجتماعی و رایانه نیز مصاحبه به عمل آوردند.

در پایان دانش آموزان معایب اینترنت را به شرح زیر بیان کردند.

1. اعتیاد دانش آموزان به اینترنت و فضاهای مجازی
2. کمتر شدن روابط خانوادگی و نادیده گرفتن اعضای خانواده
3. شاکی بودن افراد از آنلاین بودن آن ها
4. افت کردن نمرات در مدرسه
5. آسیب دیدن عملکرد کاری و درسی دانش آموزان به خاطر اینترنت و چت در فضای مجازی
6. احساس داشتن توانایی پیش بینی امور هنگام استفاده از اینترنت
7. دچار حواس پرتی شدن هنگام آفلاین بودن
8. احساس افسردگی هنگام آفلاین بودن
  
مهارت های کسب شده
1. چگونگی تفکر طراحی
2. چگونی پژوهش و استخراج مطالب
3. آشنایی با استاندارهای طراحی و نحوه ارائه ایده در گام های اولیه و نهایی
4. آشنایی با روش های ایده یابی
5. آشنایی با نگارش مقاله
6. آشنایی با روابط دین و علم
7. آشنایی با انواع شبکه های اجتماعی
8. آشنایی با تاثیرات فضای مجازی بر انسان

بخش پروژه های دانش آموزی سایت تبیان
تهیه:مهدی رحمانی، تنظیم: نیلوفر یاقوتی