رابطه علم و دین

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: رابطه علم و دین
نام ارائه دهنده/دهندگان: فاطمه کاظم خلج
 زمینه و نوع پروژه: علوم انسانی و اسلامی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: آیین روشن نور

چکیده

هدف دانش آموزان در پژوهش حاضر بررسی رابطه علم و دین در جهت ایجاد درک و باور صحیح و منطقی از دین و سازگاری آن با علم روز و پیشرفت های بشری برای اقشار مختلف جامعه اسلامی خصوصا جوانان و نوجوانان و در نتیجه، تقویت ایمان و باور های دینی بود.

مقدمه

شاید شایع ترین و پرکاربردترین مفهوم دین در محاورات عرفی این است که آن را مجموعه ای از عقاید راجع به هستی (از جمله انسان) و مبدأ پیدایش آن، و رفتارهای ناشی از (یا متناسب با) این اعتقادات می دانند. اگر بخواهیم طبق اصطلاحی که در قرن بیستم کم یا بیش شایع بود سخن بگوییم، می توان گفت: دین مجموعه ای متشکل از جهانبینی و ایدئولوژی است. در این معنا، علاوه بر مسائل نظری و اعتقادی، بُعد عملی نیز اضافه شده است، به گونه ای که صرف مجموعه ای از اعتقادات دین نامیده نمی شود، بلکه اعتقاداتی که به عمل منتهی شوند به مثابة «دین» تلقی می شوند.

كلیسا كه در این دوره قدرت بلامنازع بود و اقتدار دینى و اقتصادى و سیاسى داشت، در مقابل مطلق تفكر مستقل و اندیشه آزاد مى ‏ایستاد و فیلسوفان و متكلمان آزاداندیش و علماى تجربى و هركس كه در مقابل كتاب مقدس اظهار نظرى مى‏ كرد، از عذاب و شكنجه ارباب كلیسا در امان نبودند.

منشا این تعارض و برخورد خصمانه بین كلیسا و علم را مى‏ توان در موارد زیر ذكر كرد:

1. الهیات اهل كتاب در قرون وسطى آن چنان با مكتب ارسطو و هیئت‏ بطلمیوسى آمیخته بود كه هر نوع معارضه ‏اى با كیهان ‏شناسى قدیم و ارسطو را به حساب معارضه با دین مى ‏گذاشتند.

2. تمایل دانشمندان به این‏كه مفاهیم فنى خود را به صورت نظام هاى متافیزیكى فراگیر درآورند، یعنى صاحب نظران عصر علم، از فیزیك استنباط هاى متافیزیكى و شناخت‏ شناسانه مى ‏كردند كه نگرش آن ها را در باب الهیات و خداشناسى دگرگون مى ‏كرد و در قالب تازه ‏اى مى ‏ریخت. به عنوان مثال: دانشمندان علم جدید نقش خداوند را فقط پركردن رخنه‏ ها مى ‏دانستند و واقعیاتى را كه علتش كشف نشده بود به خدا نسبت مى‏ دادند، در نتیجه هرچه بیشتر علم پیشرفت مى ‏كرد و علل اشیا كشف مى ‏شد، خدا كنار مى ‏رفت.

قبل از عصر روشنگرى و ظهور علم جدید، روش علمى از راه تبیین و با توسل به غایات بود، با وقوع رنسانس روش ریاضى و مشاهده و سپس آزمایش و نظریه پردازى به میان آمده و از این راه به بررسى پدیده‏ ها پرداختند، یعنى به جاى علل غایى و روش تبیین توصیفى، علل فاعلى مطرح شد و این همان تبیین مكانیكى طبیعت است، با این زمینه قرن هفدهم عصر تولد علم جدید نامیده مى‏ شود و به عبارتى دو نكته بود كه در پیشرفت علم جدید در این عصر نقش مؤثرى داشت: یكى مفاوضات و گفتگوهاى گالیله و دیگر اصول نیوتن.

دانش آموزان جهت کسب اطلاعات مورد نیاز خود با مراجعه به منابع اطلاعاتی مختلف اطلاعات مورد نیاز خود را کسب کردند و روش پژوهش آن ها از نوع کتابخانه ای و میدانی بود.
 
 
مهارت های کسب شده
1. چگونگی تفکر طراحی
2. چگونی پژوهش و استخراج مطالب
3. آشنایی با استاندارهای طراحی و نحوه ارائه ایده در گام های اولیه و نهایی
4. آشنایی با روش های ایده یابی
5. آشنایی با نگارش مقاله
6. آشنایی با روابط دین و علم

بخش پروژه های دانش آموزی سایت تبیان
تهیه:مهدی رحمانی،تنظیم: نیلوفر یاقوتی