اندازه گیری حجم ریه

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده های جالب، علاوه بر قدردانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: اندازه گیری حجم ریه 
نام ارائه دهنده/دهندگان: معالج
زمینه و نوع پروژه: تجربی 
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: دبستان خدیجه کبری (س)

چکیده

هدف از پروژه حاضر بررسی در مورد آناتومی و فیزیولوژی ریه است سپس به بررسی حجم ریه افراد مختلف پرداخته شد سپس با کمک بادکنک و متر هوای بازدم افراد اندازه گیری شد سپس حجم ریه افراد سیگاری و یر سیگاری با یک دیگر مقایسه شد است.

مقدمه

شش، ریه یا جگر سفید یکی از اعضای دستگاه تنفس در بعضی جانوران است. در شش ها گلبول های قرمز خون اکسیژن را دریافت می کنند و به سایر سلول های بدن می رسانند. ریه ها به شکل نیمه مخروطی هستند و قسمت های طرفی حفره سینه را پر می کنند. هرکدام از آن ها در داخل یکی از کیسه های جنب جای گرفته اند. قاعده ریه ها روی پرده دیافراگم (عضله ای که حفره سینه و حفره شکم را از هم جدا می کند) قرار گرفته و قله ریه ها مجاور دنده اول است. ریه کودکان صورتی رنگ است ولی ریه بزرگسالان به علت ذرات ذغال وارد شده از راه تنفس خاکستری رنگ می باشد.

در پژوهش حاضر دانش آموزان با استفاده از روش پژوهش های کتابخانه ای به بررسی دستگاه تنفسی انسان که مشابه اغلب پستانداران است پرداختند. آنها اطلاعات مربوط به اعضای دستگاه تنفس شامل: بینی، حنجره، نای (تراشه)و ریه ها را ارائه کردند و به مقایسه حجم ریه افراد سالم و افراد سیگاری پرداخته شد.
 
بینی: بینی خارجی از استخوان ها و غضروف ها تشکیل شده است. حفره های بینی از مخاط و عروق خونی پوشیده شده اند که هوا را قبل از رسیدن به ریه ها گرم و مرطوب می کنند و با کمک موها و مژک ها گرد و غبار آن را می گیرند.

حنجره: حنجره که در جلوی گردن قرار گرفته (در محاذات سومین تا ششمین مهره گردنی) هم راهی برای عبور هوا است و
هم صدا را تولید می کند. ساختمان حنجره از چندین غضروف و عضله تشکیل شده است.

نای: لوله تنفسی که پس از حنجره قرار گرفته نای است. ساختمان نای از غضروف هایی به شکل حلقه ناقص تشکیل شده.

نای

۱۲-۱۰ سانتی متر طول دارد و قطر داخلی آن ۲-۱/۵ سانتی متر است. این لوله از محاذات ششمین مهره گردن به سمت پایین می آید و بعد به دو شاخه راست و چپ تقسیم می شود که این شاخه ها نایژه نامیده می شود.

نایژه راست ۲/۵ سانتی متر طول دارد و وارد ریه راست می شود. نایژه چپ ۵ سانتی متر طول دارد و وارد ریه چپ می شود. نایژه ها در داخل ریه ها به شاخه های کوچک تری به نام نایژک تقسیم می شوند. داخل نای و برونش ها سلول های مژکدار وجود دارند که با حرکت خود به سمت دهان ذرات موجود در هوا را بیرون می رانند و مانع رسیدن آن ها به ریه ها می شوند.

ریه

ریه ها به شکل نیمه مخروطی هستند و قسمت های طرفی حفره سینه را پر می کنند. قاعده ریه ها روی پرده دیافراگم عضله ای که حفره سینه و حفره شکم را از هم جدا می کند قرار گرفته و قله ریه ها مجاور دنده اول است. ریه کودکان صورتی رنگ است ولی ریه بزرگسالان به علت ذرات ذغال وارد شده از راه تنفس خاکستری رنگ می باشد.

ریه راست از ۳ قطعه ( لوب) وریه چپ از ۲ قطعه(لوب) تشکیل شده است. نایژک ها در ریه ها به حفره های هوایی کوچکی به نام آلوئول ختم می شوند. آلوئول ها دارای مویرگ های فراوانی هستند و تعویض اکسیژن هوا با دی اکسید کربن خون داخل این حفره ها انجام می شود.

پرده جنب

پرده ای دو لایه به نام پرده جنب هر ریه را به طور جداگانه از بیرون می پوشاند. بین این دو لایه مقداری مایع وجود دارد که باعث لغزندگی و نرم شدن حرکات می شود. ریه ها ساختمان ارتجاعی دارند و تمایل دارند تا مثل بادکنکی بدون هوا روی خود بخوابند ولی فشار منفی که بین دو پرده جنب وجود دارد باعث باز نگه داشتن ریه ها می شود.

مهارت های کسب شده
1- آشنایی با نحوه انجام پژوهش
2- آشنایی با اجزای دستگاه تنفسی

بخش پروژه های دانش آموزی سایت تبیان
تهیه:مهدی رحمانی، تنظیم:نیلوفر یاقوتی