زابل و این همه سوغات!

درسفر به زابل و منطقه سیستان و دیدن آن همه زیبایی های تاریخی و طبیعی حیف است که دست خالی برگردید. مخصوصا اینکه منطقه سیستان با فرهنگ ویژه و غنی خود دارای سوغاتی های فراوان و متنوعی است که با کمی گشت و گذار در بازارهای محلی می توانید آنها را پیدا کنید و با هربار استفاده از آنها خاطره خوش سفرتان را به یاد ماندنی کنید. ماهم به شما کمک می کنیم که بتوانید سوغاتتان را راحت تر انتخاب کنید.

ادویه آچار

برای تهیه این ادویه آرد گندم را داخل ماهی تابه می ریزند و به اندازه ای که بوی خامی آن گرفته شود، روی شعله ملایم تفت می دهند، سپس ادویه ها شامل پودر زیره سبز و سیاه، تخم گشنیز و شوید و نمک و فلفل سیاه و قرمز و زردچوبه را به آن اضافه می نمایند. پس از سرد شدن، پیاز چرخ کرده را به آن اضافه می کنند تا موقعی که خمیر به دست نچسبد. زردچوبه نیز به مقداری اضافه می شود که رنگ ادویه کاملا زرد طلایی شود.سپس آن را جلوی پنکه پهن می کنند یا به اندازه کف دست و با قطر نیم سانت گرد می کنند و خشک می کنند و در موقع مصرف پودر می کنند. البته در روش دیگر گندم را جوشانده و پس از گرفتن آب ، آن را دوبار چرخ می کنند و سپس بقیه مواد را به آن اضافه می کنند.

کشک زابلی(کشک زرد)

کشک زابلی ماده ای زردرنگ است که  از ترکیب ادویه، زردچوبه، گندم بلغور شده و دوغ آماده می شود. این مجموعه را به مدت یک هفته الی ده روز در کیسة نخی می گذارند، سپس آن را درآورده و پس از ورزدادن، پودر می کنند و به عنوان یک غذای مقوی مصرف می کنند. کشک زابلی به صورت یک غذای کامل و مقوی در مدت کوتاهی طبخ می شود.

کشک سفید

کشک سفید که نام دیگر آن در لهجه سیستانی« قروت»ا ست، یک ماده لبنی است که از شیر درست می شود و در این ایام گرم تابستان به دلیل اینکه طبعی سرد دارد استفاده از آن به  همه توصیه می شود.

برای تهیه « قروت»، دوغ یا ماست را به هر مقدار که باشد روی اجاق گذاشته و آهسته هم می زنند تا جوش بیاید و کمی پخته شود و بعد می گذارند تا سرد شود و سپس داخل یک کیسه از جنس متقال ریخته تا آب آن کاملا گرفته شود و آنگاه داخل یک لگن ریخته و ورز می دهند و نمک اضافه می کنند و به شکل های دلخواه روی سبدهایی از جنس چوب که هنر مردم قدیم سیستان می باشد، چیده و در آفتاب می گذارند تا خشک شود.

قلیفی ( نان محلی سیستان )

برای پخت این نان ، ابتدا آب یا شیر را در ظرفی می ریزند و روغن، نمک و خمیرمایه را اضافه می کنند و بعد آرد (گندم) را کم کم به مواد اضافه می کنند و با دست ورز می دهند تا زمانی که خمیر به دست نچسبد.بعد خمیر را در کیسه نایلون می گذارند و در جای گرم به مدت یک ساعت می گذارند تا پف کند و حجمش دو برابر شود. بعد از خمیر به اندازه یک پرتقال کوچک برداشته و روی تخته یا سینی پهن می کنند. سپس مقداری از خرمایی که هسته آن را گرفته و سرخ کرده اند را داخل آن می گذارند و خمیر را به صورت لوله ای می پیچند یا رول می کنند و دوباره خمیر رول شده را که وسط آن خرما می باشد، رول می کنند تا بصورت حلزونی درآید. در نهایت آن را داخل سینی فر چیده و روی آن را زرده تخم مرغ زده و کمی کنجد می پاشند و داخل فر به مدت یک ساعت قرار می دهند تا آماده شود.

انواع زیورآلات

انواع زیور آلات نقش مهمی را در زندگی زنان سیستانی ایفا می نماید و به تنوع و گستردگی مورد استفاده قرار می گیرد. انواع بسیار متنوع و اقسام زیورآلات در سیستان به شرح زیر ساخته و مورد استفاده قرار می گیرد .
باهوبند ( موزیبری) به عنوان بازوبند ، باری (لاله گوش) ، پادیگ (تزئین پا ) ، پلک (polok) (طرفین بینی) ، پلو (جلوی بینی )، تاسنی (نوعی سنجاق سینه در محل دویقه لباس) ، تگ (گردن آویز) ، تایدوک ، تعویذ ( محل قرار دادن دعا در بازو یا گردن) ، چلمب ، چله انگشتر (chele) ، چوری (النگو) ، در ( Dor) ، دندان پاچ (نوعی گردن آویز) ، زبادان (حجمی توخالی برای مواد خوشبو در گردن) ، سربند (روی پیشانی) ، سنگه (نوعی دستبند) ، سنگه بچگانه ، سینه ریز سیستانی ، شمشو ( روی روسری) ، کید ( kaied ) ، شمس (روی سر) ، گپ (النگو) ، کپگو (kapgu) (دور گردن) ، گروه (گردنبند) ، گلوبند، گل هادانه ، گوشواره های سنتی زنان سیستان ، گوشواره ماهکی (به شکل هلال ماه کوچک ، گوشواره احمد شاهی ، ماهک ، لپو (lepo) ، مودیگ ( زینت مو ) و والی (گوشواره ).

«چوری»

یکی از این زیور آلات «چوری» است که یه عنوان النگو مورد استفاده قرار می گیرد. «چوری» نوعی النگو به فرم دستبند است و از طریق کوبیدن در قالب ساخته می شود و طول آن از النگو بلندتر است. به طوری که طول بعضی از آن ها 10 سانتی متر یا بیشتر می باشد که به قسمت های دو و یا سه ردیفه تقسیم می شوند. درقسمت اتصال حلقه بست هایی وجود دارد که داخل یکدیگر رفته و باعث قفل و بسته شدن دو طرف دیواره استوانه به یکدیگر می شود. بست های به کار رفته در چوری همانند لولا عمل می کند و خود آن ها نیز استوانه های تو خالی هستند که توسط پین بلندی از بالا داخل تمامی آن ها جای می گیرد و پین توسط یک رشته زنجیر به چوری متصل می باشد.

حصیر بافی:

هنر حصیر بافی جایگاهی ویژه در زندگی مردمان سیستان وبلوچستان داشته است. هنری که پیشینه ای به درازای شهرسوخته ودریاچه هامون دارد . ازحصیر بافی در منطقه سیستان با نام «خولك بافی» ودرمنطقه بلوچستان با نام « تگرد» نام برده می شود که از نظر نوع مواد اولیه با هم تفاوت زیادی دارند. «خولك» از ساقه های نی و «تگرد» از برگ درختان خرمای وحشی ( داز ) بافته می شود. از محصولات تولیدی حصیر بافی سیستان می توان پرده، سایه بان وتوتن ( نوعی قایق حصیری) را نام برد. مهمترین مناطق تولید حصیر بافی سیستان در شهرستان زابل وروستاهای حاشیه كوه خواجه می باشد.

«توتن» :

«توتن» نوعی قایق محلی است که در روستاها و مناطق حاشیه تالاب هامون مورد استفاده صیادان و روستائیان قرار می گیرد.