با انتخاب رشته درست، آینده خود را ترسیم کنید- قسمت دوم

عوامل متعددی بر انتخاب رشته دانشگاهی تأثیر می گذارند. بعضی از این عوامل به فرد و برخی دیگر به جامعه بر می گردند.

مهم ترین عوامل موثر در انتخاب رشته تحصیلی و دانشگاه محل تحصیل به شرح زیر است:

علاقه

یکی از مهم ترین مسائلی که هنگام انتخاب رشته باید مورد توجه قرار گیرد، علاقه فرد است. میل و علاقه در هر کار سبب می شود که شخص با انرژی بیشتری فعالیت کند. بسیاری از دانشجویان به خاطر آن که به رشته تحصیلی خود علاقه نداشته اند، ترک تحصیل کرده و تعدادی دیگر نیز نتوانسته اند در رشته خود موفق باشند.

شناخت

در صورتی علاقه به رشته می تواند افراد را در انتخاب رشته صحیح یاری کند که آن ها از رشته های تحصیلی و مراکز آموزشی آگاهی داشته باشد. شناخت و آگاهی داشتن از رشته تحصیلی، سبب ایجاد انگیزه در فرد می شود. بعضی از افراد، نسبت به رشته ها و دانشگاه هایی ابراز علاقه می کنند، ولی وقتی مشغول به تحصیل می شوند، احساس می کنند که در انتخاب خود دچار اشتباه شده اند. دلیل این امر، نداشتن اطلاع و آگاهی مناسب از رشته های تحصیلی و مراکز آموزشی است.

توانایی علمی

در حال حاضر، تعداد داوطلبان در برخی از رشته های پر طرفدار دانشگاهی از ظرفیت دانشگاه ها در این گونه رشته ها بیشتر است. بنابراین، همه داوطلبان نمی توانند در این رشته های ادامه تحصیل دهند. آنان باید در آزمون شرکت کنند و بعد بر حسب توانایی داوطلبان به آن ها اجازه داده می شود که به رشته های تحصیلی خاصی وارد شوند. درست است که علاقه فرد یکی از مهم ترین ملاک های انتخاب رشته است، اما توانایی فرد نیز تعیین کننده است.

از آن جا که برای ورود به دانشگاه همیشه افرادی که توانایی بیشتری دارند، انتخاب می شوند. لازم است که داوطلبان به نمرات خود توجه کرده و سپس با واقع بینی هر چه بیشتر، رشته و محل تحصیل خود را انتخاب کنند.

توان اقتصادی خانواده ها

گاهی اوقات لازم است کسی که در دانشگاه پذیرفته می شود، برای تحصیل به شهری مسافرت کند که از محل اقامتش دور است. از طرف دیگر، تحصیل در رشته های مختلف، هزینه های متفاوتی را در بر دارد. ضمن آن که تحصیل در رشته های شبانه و دانشگاه های غیر انتفاعی، وابسته به وضعیت اقتصادی مناسب خانواده هاست. بنابراین، فقط افرادی که قادر به تأمین هزینه رشته ها و دانشگاه ها هستند، می توانند آن ها را انتخاب کنند.

امکانات مراکز آموزشی

تعداد زیادی از مراکز آموزشی، امکانات مناسبی در اختیار دانشجویان خود قرار می دهند. به طور مثال، برای دانشجویان خوابگاه تدارک می بینند و در برخی از موارد، کمک هزینه های تحصیلی یا بن کتاب در اختیار آنان قرار می دهند.

به عنوان نمونه، در رشته های شبانه و پیام نور، شهر خود یا شهرهای نزدیک به محل اقامتتان را انتخاب کنید. چون سهمیه اختصاص یافته برای شما بیشتر است و نیز امکانات خوابگاهی در دانشگاه های شبانه و پیام نور اصلاً وجود ندارد یا محدود است.

 در انتخاب رشته های دانشگاهی در شهرهای دور نیز دقت کنید. زیرا در صورت قبولی و انصراف (در دوره های روزانه) از شرکت در کنکور سال آینده ند. در عوض، بعضی از مراکز آموزشی و دانشگاه ها نمی توانند برای دانشجویان خود خوابگاه تهیه کرده و امکانات دیگر را برایشان فراهم آورند. توجه به این مسئله، هنگام انتخاب محل تحصیل مهم است.

زیرا در صورت قبولی و انصراف (در دوره های روزانه) از شرکت در کنکور سال آینده محروم می شوید، و بالاخره در نحوه گزینش، شرایط پذیرش دانشجو و شرایط خاص بعضی از رشته ها به موارد زیر توجه کنید، گرایش خاص برخی رشته ها / جنس پذیرش / ظرفیت / گزینش خاص دانشجو / نوع سهمیه / تعهد بعد از تحصیل / امکان تغییر رشته و ...

آینده شغلی

بی شک، بسیاری از داوطلبان برای آن که بتوانند شغل بهتری پیدا کنند یا اینکه احتمال اشتغال آنان افزایش یابد، به دانشگاه وارد می شوند. همه رشته های تحصیلی از وضعیت شغلی یکسانی برخوردار نیستند. زیرا بازار کار در برخی از این رشته ها اشتباع شده است.

از طرفی، بعضی از رشته های تحصیلی زمینه شغلی مناسبی ندارد. چرا که یا شناخته شده نیستند و یا ضرورت آن ها در حال حاضر احساس نشده است. واقع بینی و دوری از تعصب، داوطلبان را یاری می کند تا رشته مناسبی را انتخاب کنند.

هدف داوطلب

می توان هدف های مختلفی را برای تحصیل در دانشگاه تصور کرد. برخی بر این باورند که باید تا حد امکان تا آخرین مقطع تحصیلی ادامه داده و به اصطلاح " تا آخر خط" بروند، در این صورت باید به طبیعت رشته تحصیل یمورد نظر نیز توجه داشت، چرا که امکان ادامه تحصیل در بعضی از رشته ها وجود ندارد یا اینکه فقط در کشورهای دیگر می توان در آن مخود را تا مقاطع بالاتر ادامه داد.

 به طور مثال، امروزه بسیاری از داوطلبان دانشگاه ها، برای آن که دوران سربازی خود را به تعویق بیاندازند یا با گرفتن مدارک بالا و دریافت بورس از موسسات از انجام وظیفه عمومی معاف شوند، تلاش خود را برای ورود به دانشگاه متمرکز می کنند.

بدیهی است که این افراد به دنبال علاقه خود نیستند و هنگام انتخاب رشته  هم، رشته ها و دانشگاه هایی را بر می گزینند که احتمال قبول شدن خود را در آن ها زیاد می بینند. این امر پیامدهای منفی بسیاری را به همراه دارد. از جمله این پیامدها می توان به افت کیفیت آموزش عالی اشاره کرد. این عده، نه تنها هنگام ورود به دانشگاه موفقیت تحصیلی چندانی نخواهند داشت، بلکه با این کار، حق کسانی را که با علاقه و انگیزه میل دارند در آن رشته به تحصیل بپردازند، نیز از بین می برند.

سهمیه پذیرش

طبق سیاست های سازمان سنجش آموزش کشور و وزارت علوم، امروزه، گزینش دانشجو در بیشتر رشته ها به صورت بومی در استان یا ناحیه یا قطب است. بنابراین، پیشنهاد می شود که داوطلبان، حتی الامکان از انتخاب محل هایی که در خارج از مناطق بومی آن هاست خودداری نمایند. شانس قبولی داوطلبی که رشته های تحصیلی و دانشگاه های شهر یا استان خود را انتخاب می کند، بیشتر از داوطلبانی است که در شرایط تقریباً مشابه دست به انتخاب رشته ها و دانشگاه های مربوط به شهرها یا استان های دیگر می زند.

آزادی عمل

پیش نیاز هر انتخاب، آزادی عمل است. باید به داوطبان اجازه داده شود تا در رشته تحصیلی و محل تحصیل مورد نظر خود، اطلاعاتی را کسب کرده و با توجه به این اطلاعات دست به انتخاب بزنند.

مشاهده شده است که در پاره ای از موارد، والدین، فرزندان خود را مجبور می کنند تا رشته تحصیلی خاصی را انتخاب کنند. این والدین شاید به دنبال برآورده ساختن آرزوهای خودشان هستند. آرزوهایی که به آن ها نرسیده و فکر می کنند که فرزندان آن ها مسوولیت دارند تا آرزوی والدین خود را برآورده کنند.

داوطلبان ورود به دانشگاه باید از افراد مختلف از جمله پدر و مادر کمک بگیرند و از تجربیات آنان در انتخاب رشته استفاده کنند. با این همه، همراهی والدین نباید به معنی اعمال سلیقه و نظر مطلق آنان بر داوطلب باشد.

مشکل شناخت رشته های تحصیلی

بعد از مشخص شدن علاقه، داوطلبان باید به شناخت کامل از رشته تحصیلی مد نظرخود برسند. در این رابطه ضعف و مشکلاتی وجود دارد و ذهنیت برخی از دانش آموزان در مورد بعضی از رشته های تحصیلی دانشگاهی، اشتباه است. به عنوان مثال، تعدادی از دانش آموزان تصور می کنند که تحصیل در رشته کامپیوتر فقط کارکردن با رایانه است و وقتی وارد این رشته می شوند، متوجه می شوند که اشتباه کرده اند. با توجه به مطالب گفته شده، از شما داوطلبان عزیز می خواهیم تا برای انتخاب رشته، آینده تصحیلی و شغلی خود تعامل بیشتری داشته باشید.

با انتخاب رشته درست، آینده خود را ترسیم کنید- قسمت اول

با انتخاب رشته درست، آینده خود را ترسیم کنید- قسمت دوم

بخش مرکز یادگیری سایت تبیان،تنظیم: نیلوفر یاقوتی