آداب و رسوم ازدواج در اصفهان
هر شهر و هر قومیتی آداب و رسوم مخصوص به خود را برای ازدواج دارند. دایره وسیع سنتهای ازدواج موضوع بسیار جالبی است که قصد داریم طی این یادداشت و یادداشت های بعدی به آن بپردازیم. خواندن آداب و رسوم مردم با صفای اصفهان حتما برای شما هم خالی از لطف نیست.
مراسم عروسی در سطح استان اصفهان با آداب و شکوه خاصی برگزار می شود که به مرور زمان، بخش عمده ای از مراحل آن تحت تاثیر زندگی مدرن شهری قرار گرفته و به فراموشی سپرده شده است ولی هنوز هم در بیش تر روستاهای استان، برگزاری این مراسم تا حدودی به شکل سابق صورت می گیرد که در اینجا چگونگی برگزاری آن توضیح داده می شود:
آغاز مراسم عروسی معمولا با خواستگاری است. بدین ترتیب که چند تن از زنان خانواده مرد جوان به خانه دختر می روند و از دختر خواستگاری می کنند. مادر مسئله را با پدر در میان می گذارد و اگر پدر موافقت کرد، روز دیگر از خواستگاران با چای و شیرینی پذیرایی می شود. در این صورت، به دختر عنوان عروس داده می شود و او را به خواستگاران و اقوام خانواده داماد معرفی می کنند و یک کله قند، به رسم شیرینیِ قبولیِ خواستگاری، به خانواده داماد هدیه می شود.
اگر والدین دختر موافقت خود را اعلام نمایند . داماد در شبى خوش یمن خوانچه به خانه ? عروس مى فرستد. این خوانچه از شیرینی، یك جلد قرآن، آئینه، سبزی، شربت، حنا، هل، میخك، دارچین، نمك، كندر، تخم مرغ، شانه، اسفند و ابریشم هفت رنگ است. این شكل از مراسم بیشتر از جندق مشاهده مى شود .
هنگام بردن خوانچه كسى پیشاپیش گروه قصیده اى در مدح ائمه اطهار مى خواند و بقیه صلوات مى فرستند. و وارد خانه عروس مى شوند.
پس از مذاکرات طولانی بین نماینده و پدر داماد، شرایط و زمان عقد تعیین می شود. مادر عروس، همان روز، خدمتکاری به خانه داماد می فرستد که اندازه تاقچه ها و پنجره ها را برای دوختن پرده و اندازه اتاق ها را برای خرید قالی بگیرد. زنان خانواده برای روز خیاطی لباس عروس دعوت می شوند. در روز موعود، دو یا سه زن از خانواده داماد که اهل خیاطی هستند، به خانه عروس می روند و سه یا چهار نوع پارچه همراه می برند.
پس از آن که اندازه لباس عروس تعیین شد، خیاطی آغاز می شود. آخر کار، نقل بر سر عروس و لباس او ریخته می شود و لباس های نیمدوز را به مادر می دهند تا دوخت آن ها را تمام کند.
روز عقد کنان، هر دو خانواده مقدمات کار را فراهم می کنند. پدر داماد مقداری نقل و نبات می خرد و آن را برای مصرف در جشن عروسی به پدر عروس هدیه می دهد. به علاوه، دعوت نامه هایی برای مهمانان و برای دو نفر عاقد فرستاده می شود. مادران عروس و داماد هم مهمان هایی را دعوت می کنند.
روز عقدکنان، مهمانان و شهود در خانه عروس جمع می شوند فقط عاقد به قسمت زنانه هدایت می شود، یعنی او را به آستانه اتاقی می برند که در آن، عروس با مهمانان زن پشت دیواری از قند و شیرینی قرار دارند. عاقد چندین مرتبه بدون این که به داخل اتاق نگاه کند، با صدای بلند از عروس می پرسد که آیا موافق شرایط عقد هست یا نه؟ و عروس برحسب آداب و رسوم معمول، پس از سه بار تکرار سئوال، جواب : «بلی» می دهد. به محض این که کلمه «بلی» ادا شد، هیجان و شادی مهمانان را فرا می گیرد، دست می زنند و به رقص و پایکوبی می پردازند.
عاقد به قسمت مردانه برمی گردد و صیغه عقد را جاری می کند. آن وقت، عقدنامه را میرزا در دو نسخه به خطی جلی می نویسد و سپس عاقد و میرزا و کسان، دوستان و شهود آن را امضاء و مهر می کنند.
در این مراسم زنى با سوزن خیاطى ابریشم هفت رنگ را به سر عروس و داماد مى كشد یعنى آنها را به هم مى دوزد تا پیوند آنها ابدى شود .
صبح روز بعد دو مرد و دو زن از بستگان عروس و داماد مردم را براى صرف چاى و شیرینى دعوت مى كنند. به این رسم طلبون مى گویند. در این مجلس یك زن خوش شانس حلقه اى به دست عروس و كفشى به پاى او مى كند. سه روز بعد مجلس سیمان عروس برگزار مى شود كه مردها در خانه داماد و زن ها درخانه عروس جمع مى شوند .
پس از مذاکرات طولانی بین نماینده و پدر داماد، شرایط و زمان عقد تعیین می شود. مادر عروس، همان روز، خدمتکاری به خانه داماد می فرستد که اندازه تاقچه ها و پنجره ها را برای دوختن پرده و اندازه اتاق ها را برای خرید قالی بگیرد. زنان خانواده برای روز خیاطی لباس عروس دعوت می شوند. در روز موعود، دو یا سه زن از خانواده داماد که اهل خیاطی هستند، به خانه عروس می روند و سه یا چهار نوع پارچه همراه می برند.
مراسم زفاف و بردن عروس سه چهار روز بعد از عقد یا چند ماه و حتى دو سال هم مى تواند طول بكشد. یك هفته پیش از آن مراسم رخت برون و یك روز پیش مراسم آرایش عروس برگزار مى شود. سپس عروس را به حمام مى برند و حنابندان انجام مى شود. همین مراسم به طور جداگانه براى داماد برگزار مى شود. سپس همه به خانه عروس مى روند و داماد یكى دو ساعت كنار عروس مى نشیند و زن ها براى دیدن عروس مى آیند و سر و صدا را مى اندازند. سپس داماد به خانه مى رود تا مقدمات را فراهم كنند اواخر شب داماد و عده اى از مدعوین به خانه عروس رفته تا عروس را بیاورند. این مراسم با دایره دمبك و غزل خوانى برگزار مى شود. عروس را از زیر قرآن رد مى كنند و زنى آئینه بزرگى روبه روى صورت عروس مى گیرد.
عروس از پدر و مادر خود خداحافظى مى كند. و مردها با قصیده و غزل خوانى از جلو و زن ها با گفتن هولولو و شاباش از به سمت خانه داماد به راه مى افتند. مقابل خانه داماد عروس مى ایستد تا داماد پاانداز را تقدیم كند. سپس داماد چند انار یا سیب به سمت عروس پرت مى كند. جلو در خانه داماد عروس را در آغوش مى گیرد و به حجله مى برد. دائى یا عموى عروس وارد حجله مى شود و سوره الرحمن تلاوت مى كند و سر عروس و داماد را به هم مى زند تا خجالت آنها بریزد. جمعیت متفرق مى شوند. داماد و عروس باید با آفتابه لگن پاى یكدیگر را بشویند. داماد این آب را به چهارگوشه خانه مى ریزد .روز بعد والدین عروس ناهار مى فرستند و اقوام هدیه اى به نام در حجلگى مى برند .
برای اطلاع از طرح همسان گزینی تبیان اینجا کلیک کنید
منابع: کتاب راهنمای گردشگری ایران استان اصفهان،حسن زنده دل و دستیاران
سایت اصفهان تور
