زیارت برادر امام رضا (ع) در لواسان

خیلی از شما تصمیم داشتید که امسال تولد امام رضا(ع) را در جوار بارگاه ملکوتی ایشان جشن بگیرید، ولی امکان و فرصت سفر به هر دلیلی مهیا نشد، ولی زیاد نگران نباشید، چون آرامگاه برادر امام رضا(ع) در همین نزدیکی های تهران و در گوشه ای از لواسان قرار دارد وشما می توانید با نیت زیارت امام رضا(ع) در روز تولد ایشان آنجا را زیارت کنید.

روستای رودک در 5 کیلومتری شمال غرب لشکرک و در جنوب جاده لشکرک به اوشان، در دامنه ارتفاعات جنوب رودبار قصران قرار دارد که مرز میان تهران و رودخانه جاجرود است. در ضلع شرقی روستا، دره ای کم عمق وجود دارد که به دره زیارت معروف است. امامزاده محمدباقر (علیه السلام) در انتهای جنوبی (قسمت بالا) روستا و در ضلع غربی دره زیارت و در ارتفاع 1869 متری سطح دریا قرار دارد. قدمت اولیه بنای بقعه مزبور به قرن پنجم و ششم هجری باز می گردد. لكن بنای فعلی و نوساز بقعه به مساحت 150 متر مربع در فضایی به وسعت 500 متر مربع قرار دارد و دارای گنبدی است مخروطی و شیروانی كه پوششی از ورق سفید دارد. بقعه مزبور در سالهای اخیر مرمت شده و ضریحی مطلا در آن نصب گردیده است. این بقعه در فهرست آثار تاریخی ـ فرهنگی میراث فرهنگی به ثبت رسیده است.
در خصوص شهرت محلی ، این امامزاده به امامزاده محمدباقر (علیه السلام) معروف می باشد و درخصوص نسب این امامزاده، طبق نوشته ای که داخل بقعه آمده است: «هجرت امامزاده محمدباقر از سرزمین حجاز و مدینه الرسول (صلی الله علیه و آله و سلم) همراه با بانوی بزرگوار اسلام، حضرت معصومه (علیها السلام) به ایران جهت دیدار و پیوستن به حضرت امام رضا (علیه السلام) در زمان حکومت عباسی صورت گرفت» ، ایشان فرزند امام موسی کاظم (ع) و برادر امام رضا (ع) می باشد.

ذكر احوال امام‌زاده محمدباقر:

در كتابچه «جغرافیای رودبارقصران» كه به قلم محمدمیرزا مهندس در زمان قاجاریه نوشته شده‌ است ، چنین آمده است:
اگرچه این فقره خارج از مقصود ماست ولی اطلاعاً قلمی می‌شود. از قراری كه در بحرالانساب مذكور است پنج برادر از اولاد حضرت موسی الكاظم علیه‌السلام از قرار تفصیل با هم بودند: امام‌زاده محمدباقر، امام‌زاده محمدنقی، امام‌زاده اسماعیل، امام‌زاده محمدعلی، امام‌زاده عبدالله و اینها از دست خارجیان دهات آهار و ایگل و فشم و اوشان فرار نمودند به قریه رودك آمدند. چون امام‌زاده محمدباقر مجروح بود و توانایی نداشت سایر برادران او را وداع نموده در این قریه گذاشتند. آن حضرت در زیر درخت گردوئی پنهان شده و چون خارجیان به بدینجا رسیدند از جولاهی اسفندیار نام سؤال امامزادگان(1)را نمودند. جولاه مزبور با چشم اشاره به درخت گردكان مذكور نمود. خارجیان به آنجا شتافتند ضربت زیادی به امام‌زاده زدند. آن حضرت از آنها آب طلب فرمودند مضایقه كردند پس عصای خود را بر زمین زده چشمه آبی جاری شد ولی نیاشامیدند و باز از آنها شربت عسل خواسته ندادند پس اشاره به درختی كرده فوراً شیرخشت از آن به‌ عمل آمده تناول فرمود. از آن زمان تا حال از كرامت  این امام‌زاده در آنجا شیرخشت بهم رسید. بعد آن حضرت از زیر درخت گردكان حركت كرده روانه شدند. خارجیان به‌تعاقب شتافته قریب به چشمه‌[ای] كه معروف به چشمه مراد است به او رسیدند. چون ضربتی در دهن آن حضرت زده بودند و خون جاری بود از آن خون قدری به سنگی كه در میان چشمه مذكور بود ریخته الان هم به آن سنگ كه نگاه می‌كنند چنان محسوس می‌شود كه خون تازه بر بالای آن ریخته‌است و این یكی از كرامات آن حضرت است.
تنبیه: معروف در میان اهل رودبار آنست كه قاتل این بزرگوار از اهالی آهار و از طایفه‌ای است كه الان به پشم گوش معروفند و از آن زمان الی حال از نسل جولای كه ذكر او گذشت هرچه اولاد ذكور یا اناث متولد می‌شود از كرامت آن امام‌زاده احول (2)هستند.

بنای امامزاده شامل دو قسمت می باشد :

1- بنای مقبره اصلی 2- اطاقهای جانبی

بنای مقبره اصلی :

این قسمت از بنای امامزاده برج مقبره ای شکل می باشد که از داخل هشت ضلعی نامنظم و از خارج دایره نامنظم بوده و دارای گنبد بیضی می باشد. بنظر می رسد ترکیب اولیه بنای امامزاده بگونه دیگری بوده است و در مرمت های سالهای اخیر هویت آن دگرگون شده است . در بدنه خارجی و غربی مقبره امامزاده سنگ بزرگی به اندازه 5/3×4 متر و به شکل نامنظم وجود دارد که گفته می شود درسالیان دور... از کوه غربی امامزاده سقوط کرده و در بدنه بنا فرو رفته است و ترکیب امامزاده را تغییر داده و پس از آن اقدام به دیوارچینی سنگی وسیعی در بدنه کوه کرده اند و سپس بنای امامزاده را در شرایط پیش آمده مرمت کرده و سامان داده اند . بدنه داخلی بنای اصلی امامزاده تا ارتفاع 2 متر با سنگ مرمر سفید و سطوح بالاتر با گچ اندود شده و در داخل آن ضریح فلزی جدیدی نصب کرده اند . در داخل ضریح فلزی صندوق چوبی قرار دارد که روی آنرا با پارچه پوشانده اند و به علت قفل بودن در ضریح فلزی امکان بازدید از آن فراهم نشد . گفته می شود مصالح بکار رفته در بنای مقبره اصلی سنگ و ملات سنتی گچ می باشد اما امکان بازدید آن بعلت پوشیده بودن کامل سطوح داخلی و خارجی بنا ممکن نشد.

اطاقهای جانبی :

در ضلع شمالی بنای مقبره اصلی ، اطاقی مستطیل شکل در جهت شرقی – غربی احداث شده که ورودی امامزاده در میانه ضلع شمالی این اطاق تعبیه شده است . از ضلع غربی این اطاق و در سمت شرق بنای مقبره اصلی در دیگری وجود دارد که به اطاق جبهه غربی و جنوبی امامزاده مرتبط می شود. اطاق جبهه شرقی و جنوبی امامزاده به صورت نیمدایره ، اضلاع شرقی و جنوبی امامزاده را در برگرفته است . در اضلاع شرقی و جنوبی این اتاق چهار پنجره فلزی با قوس نیمدایره تعبیه شده و روشنایی داخل بقعه اصلی و اطراف آنرا تامین می نماید. بدنه این اتاق و اتاق شمالی امامزاده تا ارتفاع 5/1 متر با سنگ مرمر سفید تزئین و سطوح بالاتر آن با گچ اندود شده است .
ورود به بقعه اصلی به وسیله دو در که یکی در ضلع جنوب غرب اطاق شمالی و دیگری در ضلع غربی اطاق دایره شکل تعبیه شده امکان پذیر می باشد.

کتیبه امامزاده:

در سمت راست دری که از اطاق دایره شکل به داخل بقعه اصلی راه می یابد ، کتیبه ای به ابعاد 112×39 سانتیمتر از سنگ مرمر بسیار خوب وجود دارد که در داخل دیوار نصب شده و روی آن با خط نستعلیق در 25 بیت مدح و ثنای صاحب امامزاده و سال احداث بنای آنرا حک کرده اند. متاسفانه این کتیبه ارزشمند، زیبا و تاریخی از میانه شکسته و به دو قطعه تبدیل شده است و متولی امامزاده می گوید:" گفته می شود این کتیبه پس از نوشته شدن در هنگام حمل به محل امامزاده شکسته شده و بهمان وضع آنرا در بنای امامزاده نصب کرده اند ." ( در زمان فتحعلی شاه) اما یکی دیگر از اهالی می گفت این نوشته هنگامی که آن سنگ بزرگ از کوه سقوط کرد و به بنای امامزاده اصابت کرد ، شکسته است .
در سمت چپ در ورودی به داخل امامزاده سنگ قبری وجود دارد که از نمونه های متداول در قرون 10 و 11 هجری می باشد و در بدنه سمت راست آن سال 1151 حک شده است 
اهالی معتقدند سال 151 صحیح است و معتقدند سنگ قبر بانویی می باشد که اولین بار بنای امامزاده را ایجاد کرده است .
با توجه به مجموعه شواهد و مدارک بدست آمده از جمله شجره امامزاده و سفالهایی که در سطح روستا دیده شده به نظر می رسد بنای اولیه امامزاده مربوط به قرون 5و6 هجری بوده که در دوره فتحعلی شاه بازسازی شده است و در سال 1375 هجری شمسی نسبت به مرمت و ساماندهی اساسی آن اقدام شده است.

این اثر ارزشمند تحت شماره 10389 در مهرماه سال 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
برای دیدار از این امامزاده می توانید به آدرس زیر سفر کنید:
تهران ـ شهرستان شمیرانات ـ دهستان رودبار قصران ـ روستای رودک

پی نوشت:
 (1) . اصل : امامزاده‌گان
(2). لاحول: لوچ، دو بین، كسی كه همه چیز را دوتایی می‌بیند.