فاجعه یارانه نقدی هنوز ادامه دارد

66 ماه است که ایرانیان 45 هزار و 500 تومان یارانه دریافت می کنند. هر ماه سه هزار و 400 میلیارد تومان، اندکی بیشتر یا کمی کمتر از اینها به حساب ایرانیان واریز می شود و به این ترتیب یک حساب سرانگشتی نشان می دهد حجم یارانه واریزی در این 66 در حدود 224 هزار میلیارد تومان بوده است.

بخش اقتصاد تبیان

بسیار بیش از آنچه در قالب بودجه عمرانی تخصیص یافته است.  اینچنین است که وزیر امور اقتصادی و دارایی شب واریز یارانه ها را شب مصیبت عظمای دولت می داند و وزیر نفت نیز از بحران یارانه ها می نالد. هر چه هست به عقیده بسیاری از کارشناسان ایران وارد راه بی بازگشت و پر هزینه ای شده است.

پایین بودن سطح سرمایه اجتماعی، میزان اعتماد مردم به قول هایی که دولتی ها می دهند را به شدت کاهش داده است و از این رو همین مساله سبب شده است برخی از مردم ترجیح دهند به هر قیمت، حتی تحلیل اقتصاد ملی، یارانه را دریافت کنند. این دریافت به هر قیمت یارانه را، می توان از بررسی وضعیت انصراف های خودخواسته در سال1393 دریافت. دولت در این سال از مردم خواست نسبت به انصراف از دریافت یارانه اقدام کنند اما تنها 2 میلیون و 400 هزار نفر بودند که داوطلبانه اعلام کردند نیازی به دریافت یارانه ندارند.

حالا اما وضعیت فرق کرده است. شاید از یک سو مانور منفی منتقدان دولت بر مساله انصراف از یارانه ها و قطع یارانه ها سبب شد دولت در این مسیر شکست بخورد و تداوم وضعیت را به جان بخرد و شاید از سوی دیگر ترس از تبعات اجتماعی؛ همان گونه که رییس جمهور مورد اشاره قرار می داد، دلیل بروز این امر باشد، هر چه هست اما ورود ایران به مرحله ای پرهزینه از سوی تمامی کارشناسان در این بخش مورد تایید قرار دارد.

قرار بود یارانه های نقدی بخشی از درآمدی باشد که از افزایش قیمت حامل های انرژی و... توزیع می شود اما در حقیقت تعیین غیرکارشناسی این رقم سبب شد که یارانه نقدی نه تمام این درآمد بلکه حتی بیش از این ارقام را نیز به خود اختصاص دهد و همین جاست که بسیاری شکست این طرح را گواهی می دهند و معتقدند باید تدابیری در این زمینه اندیشید تا بحران تداوم نیابد.

خیلی ها حالا فراموش کرده اند که یارانه های نقدی شش ماهی است بیش از وعده اولیه پرداخت می شود. آن سال وقتی رییس دولت دهم مقابل دوربین های تلویزیونی نشست تا خبر از اجرای قانون هدفمندی یارانه را بدهد و مردم را وعده به داشتن صد میلیون تومان از محل پس انداز یارانه ها پس از چند سال داد، گفت که این طرح پنج ساله اجرایی می شود و از پس پنج سال بدون تردید اقتصاد ایران بهترین شرایط را خواهد داشت که حالا از پس 66 ماه ندارد و چشم انداز پرداخت یارانه نیز چندان روشن نیست چرا که آن گونه که گفته می شود یارانه ها در برنامه ششم توسعه نیز قابل پرداخت خواهد بود و برخی معتقدند شاید در دوره آتی ریاست جمهوری دولت بتواند طرحی نو در این حوزه دراندازد تا اقتصاد گرفتار یارانه ایران را این بار از چنگال یارانه نقدی رهایی بخشد.

یارانه های نقدی، به شکلی که در ایران پرداخت شد، تجربه ای بدیع در تاریخ بود و تاکنون هیچ کشوری، به این شکل مستمر و با این جدیت نسبت به پرداخت یارانه های نقدی، بدون اغماض به تمام اتباع خود اقدام نکرده است.

اقتصاد ایران با رکودی سخت و سنگین روبه روست. از پس رشد منفی اقتصاد در سال های 1391 و 1392، اقتصاد طعم رشدی گس را در سال های 1393 و 1394 چشید اما برآوردها نشان می دهد غول رکود همچنان در حال قدرت نمایی است و تقاضای عمومی به پایین ترین سطح ممکن کاهش یافته است.  باید دید یارانه می تواند پس از دولت روحانی تداوم یابد؟

منبع: اعتماد