تبیان، دستیار زندگی
مراتب هستی بر حسب حصرعقلی چهار مرتبه است. از این چهار مرتبه فقط دو مرتبه را مطرح می کنیم. از مرتبه ماده و مرتبه ناسوت شروع می شود مرتبه ملکوت، مرتبه جبروت و مرتبه لاهوت که از این چهار مرتبه فقط مرتبه ناسوت و جبروت مجرد را مطرح می کنیم و بقیه عوالم را دیگر
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

کدام موجود برتر است؟

مراتب هستی بر حسب حصر عقلی چهار مرتبه است. از این چهار مرتبه فقط دو مرتبه را مطرح می کنیم. از مرتبه ماده و مرتبه ناسوت شروع می شود مرتبه ملکوت، مرتبه جبروت و مرتبه لاهوت که از این چهار مرتبه فقط مرتبه ناسوت و جبروت مجرد را مطرح می کنیم و بقیه عوالم را دیگر مطرح نمی کنیم .

فراوری: دکتر جعفری - بخش اعتقادات شیعه تبیان
خلقت

در یک نگاه دقیق موجودات را به دو دسته می بینیم. موجوداتی که اصطلاحاً به آنها موجودات مادی می گوییم و ویژگی هایی دارند از جمله محدودیت های زمانی، مکانی، تغییر، تحول و ظرفیت های خیلی ناچیز و ظرفیت های بالقوه .
 موجودات مجرد غیرمادی، محدودیت های زمانی و مکانی ندارند و تغییر و تحول در آنها راه ندارد. تمام ظرفیت وجودیشان در لحظه آفرینش پر است و به اصطلاح به فعلیت تامه رسیده و حالت انتظار ندارند. البته این مجردات هم جایگاه و مراتبی دارند. این جوری نیست که وقتی می گوییم مجرد تصور بشود که عالم مجردات روی یک خط است.
مجرد از علم شروع می شود تا به فرشتگان اعظمی مثل حضرت جبرئیل(علیه السلام)، حضرت عزرائیل (علیه السلام) می رسد. تازه آنها هم خود، مراتب فراوانی دارند.

که فرشتگان می گویند: " و ما منّا إلّا له مقام معلوم ، هیچ یک از ما فرشتگان نیست مگر اینکه مقام معینی دارد و در یک جایگاه و مرتبه خاصی قرار دارد صافات آیه 164 ".
طبعاً بعضی مراتبشان بالاتر و بعضی مراتبشان پایینتر است

قرآن از قول فرشتگان نقل می کند که فرشتگان می گویند: " و ما منّا إلّا له مقام معلوم ، هیچ یک از ما فرشتگان نیست مگر اینکه مقام معینی دارد و در یک جایگاه و مرتبه خاصی قرار دارد صافات آیه 164 ".
طبعاً بعضی مراتبشان بالاتر و بعضی مراتبشان پایینتر است. درباره حضرت جبرئیل (علیه السلام) داریم: " مطاع ثم أمین ، جبرئیل در آنجا مطاع است یعنی فرشتگانی تحت فرمانبری جبرئیل هستند. نسبت به حضرت (علیه السلام) هم این جوری داریم و برای قبض ارواح فرشتگانی تحت امراو هستند.
 در آیات قرآن داریم: " إن الذین تتوفاهم الملائکة، ملائکه جانشان را می گیرند. در حالی که: " قل یتوفاکم ملک الموت الذی و کلّ بکم " عزرائیل مسئول قبض روح هست اما عزرائیل افراد تحت امری دارد که برای خود مراتب فراوانی دارند.
فلسفه وجودی آنها که موجودات مجرد هستند این است که در واقع مجاری فیض و رحمت بیکران خدا به بندگانش هستند یعنی خداوند متعال از طریق این موجودات فیض خود را به مخلوقات و موجودات پایین تر می رساند و امور عالم را توسط اینها تدبیر می کند.
به تعبیر قرآن مدبرات امر هستند " فالمدبرات أمرا " (نازعات  آیه5). پس فیض هستی از عالم بالا هست. عالم اسماء و صفات از عالم لاهوت می آید از مجرای مجردات که عالم جبروت باشند می آید به مراحل پایینتر و عوالم پایینتر تا به عالم ناسوت می رسد.
عالم ناسوت که عالم ماده می باشد سراسر فقر و نیاز و وابستگی است. از ماده تعبیر می کنیم به اینکه تنها هنرش حالت انتظار است و یک دست گدائی دارد.

سیه روئی زممکن در دو عالم  جدا هرگز نشد والله اعلم

مجموعه عالم هستی جنبه مقدمی برای انسان دارند. مجردات به عنوان واسطه افاضه فیض خدا و به عنوان واسطه آفرینش انسان هستند. ماده هم به عنوان مدرسه و میدان امتحان انسان است. انسان ها در این میدان امتحان گام به گام جلو می روند تا به هدف نهایی آفرینش و فلسفه نهائی حیات دست پیدا می کنند

این از ممکنات است . در مراتب ممکنات هم ماده ضعیفترین و فقیرترین ممکنات هست که سراسر سیه روئی و فیض گرفتن از ذات باریتعالی است.
 پس مدبرات امر و فرشتگان و مجردات واسطه افاضه فیض خداوند متعال به عالم پایینتر از خودشان که عالم ماده باشند هست. به عبارت دیگر آنها مقدمه پیدایش انسان و مقدمه آفرینش انسان و مقدمه وجودی انسان هستند. حالا انسان خود بخشی از موجودات مادی همه عالم یعنی عالم ماده با همه طول و عرضش هستند که به وساطت مجردات ایجاد می شود.

خلاصه  کلام:

عالم ماده به وساطت عالم مجردات ایجاد می شود . انسان که در عالم ماده است مراحل وجودی متعددی را طی می کند. یک ذره خاک است بعد تبدیل به نطفه ای می شود همین طور مراحل جنینی، حیوانی و انسانی را طی می کند تا به مراحل بعدی که افضل مخلوقات و اشرف مخلوقات است، خواهد رسید.
مجموعه عالم هستی جنبه مقدمی برای انسان دارند. مجردات به عنوان واسطه افاضه فیض خدا و به عنوان واسطه آفرینش انسان هستند. ماده هم به عنوان مدرسه و میدان امتحان انسان است. انسان ها در این میدان امتحان گام به گام جلو می روند تا به هدف نهایی آفرینش و فلسفه نهائی حیات دست پیدا می کنند.



منبع: پاسخ به سوالات اعتقادی استاد محمدی موجود در سایت رادیو معارف

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.