رشته دندانپزشکی

دندانپزشک به تشخیص و درمان بیماری های دهان و دندان می پردازد و از همین رو شاید بهتر باشد که عنوان این رشته را دهان پزشکی گذاشت.

در گذشته دندانپزشکی را مساوی با دندانسازی می دانستند. اما امروزه دندان سازی تنها بخشی از دندانپزشکی است. رشته دندانپزشکی در مقطع دکترای عمومی نحوه رعایت بهداشت، پیشگیری و درمان بیماری های دهان و دندان را آموزش می دهد.
دندانپزشکی یک علم تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادا کردن کلمات تامین می کند. همچنین به یاری این علم می توان بسیاری از بیماری ها را در مراحل اولیه شناخت و از پیشرفت آن جلوگیری نمود.

محتوای دوره:
این مقطع دارای دو دوره مجزای 2 و 4 ساله است.
علوم پایه:
که در 2 سال اول دانشجویان واحدهای علوم پایه مثل بیوشیمی، آناتومی، بافت شناسی، فیزیولوژی، ژنتیک، میکروب شناسی و ایمنی شناسی را می گذرانند.

کارآموزی:
بعد از 2 سال وارد دوره تخصصی دندانپزشکی شده و دروس اختصاصی خود را در زمینه آسیب شناسی فک و دهان، ارتودنسی، اندودنتیکس، پروتزهای ثابت و اکلوژن، پروتزهای متحرک و فک و صورت، پریودنتولوژی، ترمیمی و مواد دندانی، بیماری های دهان و دندان، جراحی دهان و فک و صورت، دندان پزشکی کودکان و رادیولوژی دهان و فک و صورت می گذرانند و در نهایت می توانند بیماری های دهان و دندان را تشخیص داده و در حد یک دندان پزشک عمومی نسبت به درمان آنها اقدام کنند.

عده ای دندان پزشکی را با کار عملی و تکنیکی یکی می دانند در حالی که اگر دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنیک این رشته را فراگرفته اما در علوم پایه ضعیف باشد، در نهایت یک دندانساز خواهد شد یعنی چنین فردی کار روی دندان را فراگرفته است اما از علم پزشکی بی نصیب می باشد.

آینده شغلی، بازار کار، درآمد

امروزه در کشور ایران نزدیک به 12 هزار دندانپزشک وجود دارد و از سوی دیگر سالانه 18 دانشکده دندانپزشکی دولتی و خصوصی موجود در کشور بیش از 1000 دندانپزشک تربیت می کنند. حال سوال اینجاست که آیا برای این تعداد فارغ التحصیل رشته دندانپزشکی فرصت های کاری وجود دارد؟
در حال حاضر در کشور فرصت های شغلی برای دندانپزشکان جوان به دو دلیل عمده محدود تر شده است که یکی از این دلایل پیشرفت بهداشت در کشور ایران است. یعنی خوشبختانه کشور ایران نیز مانند سایر کشورهای جهان در جهت پیشگیری و اهداف بهداشتی حرکت کرده و بسیاری از بیماری ها را مهار و کنترل کرده است.

در نتیجه مردم کمتر به پزشکان و دندانپزشکان مراجعه می کنند. از سوی دیگر در چند سال اخیر رشد پزشکان و دندانپزشکان نسبت به نرخ رشد جمعیت افزایش یافته است. برای مثال اگر تا 20 سال قبل به ازای هر 25 هزار نفر یک دندانپزشک وجود داشت حال به ازای هر 5 یا 6 هزار نفر یک دندانپزشک وجود دارد. البته ذکر عوامل فوق به معنای آن نیست که هیچ فرصت شغلی برای دندانپزشکان جوان وجود ندارد بلکه در بسیاری از شهرستان های کشور ایران هنوز شاهد کمبود دندانپزشک هستیم. یعنی در حالی که در بعضی از نقاط کشور به ازای هر 2 هزار نفر یک دندانپزشک داریم، در نقاط محروم کشورمان به ازای هر 100 هزار نفر یک دندانپزشک وجود دارد.

توانایی های مورد نیاز و قابل توصیه

عدم تسلط بر علوم پایه و زبان انگلیسی، دانشجو را از مقولات علمی دور می کند و صرفا به او توانایی انجام کارهای عملی این رشته را می دهد.
هرآنچه که یک دانش آموز در درس زیست شناسی دوره دبیرستان خود فرا می گیرد به نحوی به رشته دندانپزشکی ارتباط دارد بخصوص دو بخش فیزیولوژی و آسیب شناسی که دانشجویان دندانپزشکی در دو سال اول تحصیل خود با وسعت و عمق بیشتری نسبت به دوره دبیرستان مطالعه می کنند.

همچنین دانشجوی این رشته باید از دست هایی ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسیاری از کارهای دندانپزشکی از تراش دندان گرفته تا بازسازی دندان نیاز به دست هایی هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن کارهای ظریف دندانپزشکی را انجام دهد.

برخورداری از سلامت کامل جسمی و روانی و قابلیت انجام کارهای بسیار دقیق علمی، عملی، کلینیکی برای داوطلبان این رشته بسیار ضروری است. خلاقیت و مهارت در کار دست و همچنین برخورداری از خلاقیت و دید هنری، دانشجو را در انجام کارهای عملی این رشته و انجام مهارت های لازم در پیاده کردن آموخته های آن، کمک بسیار می کند.

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

امکان ادامه تحصیل فوق دکترا در رشته های مختلف دندانپزشکی در ایران وجود دارد.
تعداد و عناوین واحدهای اصلی و اختصاصی:
طول دوره دندانپزشکی پنج سال است و درس های آن در سه بخش: عمومی، پایه و اختصاصی برنامه ریزی شده است که از لحاظ نحوه تعلیم و تدریس، به درس های نظری، عملی نظری، عملی تقسیم می شود.
این دوره شامل دو مرحله است:
مرحله اول 1/5 سال
در این مرحله دانشجویان درس های نظری و عملی علوم پایه و عمومی را در دانشگاه (کلاس و آزمایشگاه) می گذرانند.
مرحله دوم 3/5 سال
در این مرحله دانشجویان درس های تخصصی را در دانشگاه (کلاس و بخش های کلینیکی) فرا می گیرند و به منظور برخورداری از کارایی آموزشی- درمانی، بیشتر این دوره تحصیلی را در بخش های کلینیکی دانشکده و بیمارستان های وابسته به ارایه خدمات بهداشتی و درمانی می پردازند، لازم به تذکر است که گذراندن درس های پایه برای ورود به دوره کلینیکی (مرحله دوم) ضروری است.
نظام آموزشی مطابق آیین نامه مصوب شورای عالی برنامه ریزی است و هر واحد درس نظری 17 ساعت و هر واحد درس عملی 34 ساعت است. کل واحدهای درسی این دوره 203 واحد است.

درس های پایه

درس های پایه به درس هایی گفته می شوند که زمینه ساز ورود دانشجو به درس های اصلی و تخصصی و فراگیری آنها هستند. در این رشته درس های پایه جمعا به تعداد 43 واحد درسی است که عبارتند از: فیزیک پزشکی، بیوشیمی، بافت شناسی انسانی، جنین شناسی، تشریح، ژنتیک انسانی، میکروب شناسی، ایمنی شناسی، فیزیولوژی، روانشناسی عمومی، آسیب شناسی عمومی.

درس های اختصاصی

درس های تخصصی به درس هایی گفته می شود که اطلاعات و آگاهی های لازم را درباره رشته تخصصی به دانشجو داده، او را با مفاهیم تخصصی و عمده رشته مورد نظر آشنا می کند و آموزش های لازم را به او می دهند.
رشته های مشابه و نزدیک به این رشته:
وجوه مشترک علمی وسیعی که این رشته با رشته پزشکی دارد، به دندانپزشک این مهارت را می دهد تا با شناخت همه جانبه ساختمان بدن و فیزیو پاتولوژی آن خدمات و درمان های لازم را در راستای تخصصی خود ارائه دهد.

وضعیت نیاز کشور ایران به این رشته در حال حاضر

اگرچه اهمیت رشته دندانپزشکی در شهرهای بزرگ و متوسط تا حدود زیادی روشن است، اما متاسفانه هنوز این رشته نتوانسته است ارزش والای خود را در شهرهای کوچک و روستاها، آنچنان که باید نشان دهد. گرایش روزافزون داوطلبان به این رشته و مراجعه رو به افزایش شهروندان به شاغلان این حرفه، می تواند اهمیت قابل ملاحظه و نیاز به متخصصان را در این رشته، حتی در مقایسه با سایر رشته های پزشکی به وضوح نشان دهد.

نکات تکمیلی:
دشواری ها و مشکلات تحصیل در این رشته:
دندانپزشکی حرفه ای است که با کارهای عملی بر روی بیمار همراه است، بنابراین امکان انتقال بیماری های عفونی مثل هپاتیت یا ایدز از بیمار به پزشک بسیار زیاد است و دندانپزشکان باید همواره به اصول کنترل عفونت توجه داشته باشند چون یک کوتاهی یا اشتباه می تواند برای آنها عواقب ناخوشایندی داشته باشد. همچنین یک دندانپزشک باید بطور مرتب نرمش و ورزش کند تا دچار کمردرد و پا درد مزمن نگردد.