آشنایی با رشته ایمنی صنعتی

ایمنی صنعتی، علمی است که با پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سرمایه گام بر می دارد.

سال 1910 آتش سوزی کارخانه تهیه پوشاک در نیویورک 146 نفر کشته بر جای گذاشت.
سال 1974 انفجار مواد شیمیایی کارخانه Flixborough  انگلستان 28 نفر کشته داد.
سال 1982 انفجار نفت خام نیروگاه ونزویلا  145نفر کشته و 500 نفر مجروح بر جای گذاشت.
سال 1984 انفجار مخزن پروپان در مکزیکوسیتی، بیش از 500 نفر کشته و 7000 نفر مجروح با خود همراه داشت.

آمار کشته شدگان و مجروحان مراکز صنعتی، تنها به موارد فوق محدود نمی شود و هر ساله در اقصا نقاط جهان شاهد  حوادث غیر مترقبه زیادی هستیم که برخی از این حوادث باعث مرگ و برخی دیگر موجب از کار افتادگی موقت می شوند که ممکن است ماه ها دوام یابد.

حوادث ناشی از کار، سبب ناراحتی افراد بشر، زیان های اقتصادی و تخریب محیط زیست می شوند.

متاسفانه در کشور ما نیز هر ساله حوادث صنعتی بسیاری رخ می دهد که با خسارت های مالی و گاه جانی قابل توجهی روبرو ست. در واقع می توان گفت که حوادث صنعتی در ماهیت جوامع صنعتی است و با پیشرفت فناوری و افزایش کاربرد ماشین آلات در تولید، مخاطرات و احتمال بروز حوادث در این گونه محیط ها فزونی می گیرد و غالباً  کارگران در معرض خطرات گوناگون قرار دارند.

در این میان، ایمنی صنعتی، علمی است که با پیشگیری از بروز حوادث در محیط کار به یاری انسان می شتابد و همواره در راستای حفاظت و حراست از نیروی کار و سرمایه گام بر می دارد.

اصولاً ایمنی صنعتی، رشته گسترده ای است و به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی گفته می شود که با به کارگرفتن آنها می توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیجهای صنعتی به گونه ای موثر و کارا نگهداری کرد، و به این وسیله، یک محیط کار بی خطر و سالم برای افزایش کارایی کارکنان به وجود آورد.

این رشته، تلفیقی از سه رشته بهداشت حرفه ای، مدیریت صنعتی و مهندسی صنایع است و فارغ التحصیلان این رشته، در دو زمینه ایمنی فنی و بهداشت صنعتی توانمند می شوند که در زمینه ایمنی فنی می توانند به اندازه گیری مقاومت زمینی و ارایه طرح و محاسبه سیستم اتصال زمین، طراحی و محاسبه سیستم های اعلام و اطفای حریق، طراحی و محاسبه مدارهای حفاظتی الکتریکی، طراحی و محاسبه حفاظ های مکانیکی کلیه دستگاه ها

ارایه طرح ایمنی سازی مراحل مختلف تولید، ارایه دستورالعمل های ایمنی برای کلیه مشاغل، ارایه جدول لوازم استحفاظ فردی برای کلیه مشاغل، ارایه طرح تابلوهای ایمنی و هشداردهنده، بررسی علل حوادث ناشی از کار و اثرات زیست محیطی آن بپردازند، و در زمینه بهداشت صنعتی، بررسی و اندازه گیری سر و صدا و تجزیه و تحلیل و کنترل آن در محیط کارهای مختلف، بررسی و اندازه گیری ارتعاشات وارد بر انسان و دستگاه ها و تجزیه و تحلیل و کنترل آن، بررسی و اندازه گیری روشنایی و تجزیه و طراحی آن در محیط کار، بررسی و اندازه گیری نقش های گرمایی وارد بر انسان و تجزیه و تحلیل و کنترل آنها در محیط کار در حیطه فعالیت آنهاست.

توانمندی های لازم برای موفقیت در رشته ایمنی صنعتی

دانشجوی ایمنی صنعتی باید در دروس ریاضی و فیزیک، قدرت تحلیل و درک بالایی داشته باشد؛ بخصوص در آمار و احتمالات توانمند باشد. همچنین لازم است که دانشجوی این رشته، از خلاقیت و نوآوری برخوردار باشد و قدرت تجزیه و تحلیل خوبی داشته باشد. این رشته از بین داوطلبان گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی دانشجو می پذیرد.

موقعیت شغلی فارغ التحصیل ایمنی صنعتی در ایران

با گسترش رو به رشد صنایع در کشور و ارتباط تنگاتنگ ارتقای کیفیت تولید با ایمنی صنعتی و اهمیت جلوگیری از عملکردهای غیرقانونی واحدهای کاری، می توان به اهمیت و ضرورت حضور فارغ التحصیلان این رشته در  بازار کار پی برد.

در کل، اکثر مراکز صنعتی مانند ذوب آهن، آلومینیوم سازی، پتروشیمی، صنایع خودروسازی، هواپیمایی، راه آهن، مترو و هر مرکز فعالیت اقتصادی (خصوصی یا دولتی) می تواند به نوعی بازار کار این رشته محسوب شود.

دروس این رشته در طول تحصیل (در مقطع کارشناسی)

دروس پایه

ریاضی 1 و2، معادلات دیفرانسیل، برنامه نویسی و کاربرد کامپیوتر، محاسبات عددی، فیزیک مکانیک، فیزیک حرارت و آزمایشگاه آن، فیزیک الکتریسیته و آزمایشگاه آن، شیمی عمومی و آزمایشگاه آن.

دروس اصلی

مبانی مهندسی برق 1 و2  و آزمایشگاه آن، نقشه کشی صنعتی 1 و 2، استاتیک و مقاومت مصالح، علم مواد، اقتصاد عمومی 1 و 2، اصول حسابداری و هزینه یابی، اصول مدیریت ایمنی، ارزیابی کار و زمان، طرح ریزی واحدهای صنعتی، تحقیق در عملیات، روش های تولید 1 و 2، تیوری احتمالات و کاربرد آن، آمار مهندسی، کارگاه ماشین افزار 1 و 2، کارگاه جوش، کارگاه ریخته گری، کارگاه برق صنعتی، ترمودینامیک و انتقال حرارت، مکانیک سیالات، روان شناسی صنعتی، کارآموزی.

دروس تخصصی

ایمنی در برق، اعلام و اطفاء حریق، دیگ ها و ظروف تحت فشار، عوامل شیمیایی محیط کار، حفاظت صنعتی، مهندسی احتراق، گاز رسانی، ایمنی بالابرها، ایمنی در ساختمان و معدن، حقوق کار و تامین اجتماعی، سم شناسی صنعتی، عوامل فیزیکی محیط کار، اصول بهداشت محیط.