او از هر جهت استادی می کرد

مراسم بزرگداشت مصطفی کمال پورتراب

محمد سریر در مراسم یادمان مصطفی کمال پورتراب گفت: او کسی بود که از هر نظر استادی می کرد، نه فقط در حوزه موسیقی، بلکه در حوزه زندگی و آنچه از یک استاد می خواهیم که در همه زمینه ها سرمشق باشد.

درابتدای مراسم یادمان مصطفی کمال پورتراب - تئوریسین موسیقی ایران - که همزمان با چهلمین روز درگذشت این استاد موسیقی در خانه هنرمندان ایران برگزار شد، مجید رجبی معمار - مدیرعامل خانه هنرمندان - با بیان این که خانه هنرمندان قصد داشته تندیس «سرو هنر» را به مصطفی کمال پورتراب اهدا کند، اظهار کرد: ما در حال برنامه ریزی برای اهدای این تندیس به این استاد بزرگ بودیم، اما تقدیر الهی این گونه بود که پورتراب از میان ما برود.

او ادامه داد: یکی از چیزهایی که اهل معرفت بر آن تأکید می کنند، داشتن عمر نافع است و من زمانی که به زندگی استاد پورتراب نگاه می کردم، می دیدم که او برای استفاده از تمام لحظات عمرش دغدغه داشت. همه با افتخار می گویند که شاگرد او هستند. پورتراب در کنار فعالیت های علمی، اهل ورزش بود، تا سن 92 سالگی افتادگی نداشت و بسیار ساعی و فعال بود که این موضوع درس بزرگی برای تمام ما است.

سپس پویان آزاده - یکی از شاگردان پورتراب - قطعه ای را با پیانو نواخت.

محمد سریر - آهنگساز و رئیس شورای عالی خانه هنرمندان - نیز پورتراب را یکی از جریان های اصلی نشر موسیقی در دهه های متمادی دانست و گفت: من درباره پورتراب در زمینه های مختلف، زیاد سخنرانی کرده ام؛ اما هیچ گاه نتوانستم از مشخصات، توانایی ها و ظرفیت های او بگویم. هنوز زود است اثرات او را به صورت جامع و کامل در جامعه ببینیم.

او اظهار کرد: صراحت در اظهار نظر، یکی از شاخصه های او بود که گاهی همه را ناراحت می کرد، من نیز گاهی ناراحت می شدم و سعی می کردیم این موضوع را در جلسات جمع کنیم، زیرا ما به این نوع صراحت عادت نداریم؛ اما پس از گذشت سال ها متوجه می شدیم حق با او بوده است و صراحت پورتراب واکنشی را در ما ایجاد کرده تا یاد بگیریم. او با شاگردان خود نیز این گونه بود.

رئیس شورای عالی خانه هنرمندان با بیان این که پورتراب مانند یک پدر در اندیشه اصلاح و تفهیم موسیقی بود، ادامه داد: او نمی خواست برای خودش تبلیغ کند. آثار تألیفی او یک دایره المعارف موسیقایی و اخلاقی کاملی است.

سریر از بردباری به عنوان یکی دیگر از شاخصه های پورتراب نام برد و بیان کرد: او چندماه پیش از فوتش، به زمین خورد و دستش از چند جا شکست. دکتر عمل و بیهوشی را برای او خطرناک و احتمال زنده ماندن او را کم می دانست؛ اما پورتراب گفت که من را عمل کنید. او یک روز پیش از عمل جراحی از من دعوت کرد تا به منزلش بروم و گفت، در صورت نبودش چه کارهایی را انجام دهم. آن دیدار آنقدر خوب بود که من یادم رفت می خواهند او را عمل کنند. پورتراب 24 ساعت پس از عمل جراحی از بیمارستان بیرون آمد و هرچه به او اصرار کردند بمان، گفت من شب باید به کنسرت بروم. این نگاه عرفانی او به زندگی برای من از همه چیز آموزنده تر بود.

در ادامه «گروه آوازی تهران» به سرپرستی میلاد عمرانلو قطعاتی را اجرا کرد.

عمرانلو که پیش از این شاگرد پورتراب بوده، در میان اجرای قطعات گفت: خاطره ای از استاد پورتراب دارم که سال هاست آن را به دوش می کشم. زمانی که در سال 88 ما از مسابقات آسیایی بازگشتیم و به فرودگاه ایران رسیدیم، دیدم که استاد پورتراب در آن وقت از شب، به استقبال ما آمده است. من چهره او را در آن حالت هیچ گاه فراموش نمی کنم و آموزه های او را هیچ گاه از یاد نمی برم.

سپس لوریس چکناواریان - آهنگساز و رهبر ارکستر - پشت تریبون رفت و با بیان این که اعتقاد دارد نبودن در دنیا وجود ندارد، اظهار کرد: هیچ چیز در دنیا به اندازه سر سوزنی گم نمی شود، ما گاهی می بینیم گاهی نمی بینیم. پورتراب نیز گم نشده است و شاید در میان ما حضور دارد.

این هنرمند ادامه داد: آدم نباید خودش را جدی بگیرد، همه چیز از خدا می آید و به خدا بازمی گردد و اگر خدا همراه تان نباشد، آثارتان پس از مرگ ماندگار نمی شوند. پورتراب خودش را جدی نمی گرفت، اما کارش را جدی می گرفت. او روح والا و بزرگی داشت و جزو معدود افرادی بود که به علم توجه داشت، زیرا هنر بدون علم ارزش ندارد، 99 درصد علم است و یک درصد هنر که باید از طرف خدا الهام شود تا یک اثر آسمانی خلق شود و در آسمان جا بگیرد، وگرنه زمینی می ماند و جایگاهش زمین خواهد بود.

چکناواریان بیان کرد: افراد زیادی هستند که شهرت دارند، اما کسی پس از مرگ به سراغ آن ها نمی رود؛ اما پورتراب این گونه نبود، او دل بزرگ و ثروتی واقعی (علمش) را داشت که میان شاگردانش تقسیم می کرد و به یک نفر ساز می داد و به یک نفر علم می داد. او همچنان هست، کارهایش هست و شاگردان او باقی می مانند.

این آهنگساز، پورتراب را به درختی تشبیه کرد که میوه می دهد و گفت که پیش او سر خم می کند.

محمد میرزمانی - رئیس هیات  مدیره خانه موسیقی - نیز در سخنانی، بیان کرد: بزرگ ترین وجه پورتراب، بعد علمی او است. او به افراد بسیاری کمک کرده است، اما من زندگیم را مدیون او هستم و از سال 1353 که با او آشنا شدن تا همین الان حمایت او را احساس می کنم. روز خاکسپاری او نیز احساس کردم، دست پدر از روی دوشم برداشته شده است و ضعیف شده ام؛ اما بعد از آن روز، حمایت و زنده بودن او را احساس می کنم.

او که عصر 11 مردادماه در تالار شهناز خانه هنرمندان سخن می گفت، اظهار کرد: چند سال پیش، از طرف شورای استفتاء دفتر یکی از مراجع تقلید از برخی هنرمندان دعوت کرده بودند تا درباره مسائل موسیقی صحبت کنند. اساتید بزرگی در آن جلسات رفت وآمد داشتنند و آقای پورتراب نیز بود. هر کسی نکته ای می گفت، اما جالب اینجا است که پورتراب پس از این جلسات، مقاله ای را تدوین کرد. این موضوع برای من جالب بود که می دیدم برای پورتراب مهم است که جایگاه موسیقی در جمهوری اسلامی تعریف شود.

در ادامه، قطعاتی مانند «والس در دو مینور»، «قطعه ای در چهارگاه» و «قطعاتی برای فرشته» از ساخته های مصطفی کمال پورتراب توسط یک کوارتت زهی به اجرا درآمد.

پری زنگنه - خواننده - نیز در سخنانی کوتاه درباره پورتراب، گفت: درخت ها ایستاده می میرند، مثل درخت وجود مصطفی کمال پورتراب. وقتی نهال بود شاخه ها و برگ های فراوان داد تا به درختی بزرگ، سایه سار و پر از برگ تبدیل شد. سایه او همیشه بر سر هنرجویان پاینده باشد. سبز باد یاد این استاد بزرگ.

پخش فیلم مستندی درباره زندگی مصطفی کمال پورتراب شامل گفت وگو با خود او و دوستان و نزدیکانش، در چهار قسمت از دیگر برنامه های این مراسم بود.

به گزارش ایسنا، چهره هایی مانند عبدالحسین مختاباد، محمدرضا نوربخش، کامبیز روشن روان و علیرضا شفقی نژاد نیز این مراسم حضور داشتند.

منبع: ایسنا