بندورا درباره یادگیری چه می گوید؟ (4)
بندورا چهار متغیر موثر بر یادگیری مشاهده ای را مطرح می کند؛ فرآیندهای توجه، یادداری یا به یاد سپاری، تولید رفتاری و انگیزشی.
در مطلب قبل با تمایز بین یادگیری و عملکرد (رفتار دانش آموزان تحت تاثیر تجربه غیر مستقیم یا تجربه جانشینی) آشنا شدید.
مفاهیم نظری عمده بندورا:
فرآیند های توجه:
- پیش از اینکه چیزی از یک الگو یا سرمشق آموخته شود، آن الگو یا سرمشق باید مورد توجه قرار گیرد. چنانکه قبلا" گفته شد، بندورا فکر می کند که یادگیری یک فرآیند دائما" در حال جریان است ، اما خاطرنشان می سازد که صرفا" چیزی که مورد مشاهده قرار می گیرد آموخته می شود.
- ظرفیت حسی شخص بر فرآیندهای توجه تاثیر خواهد گذاشت.
- توجه انتخابی مشاهده کننده تحت تاثیر تقویت ها یپیشین او قرار دارد. برای مثال، اگر فعالیت های قبلی فرد که از راه مشاهده آموخته شده اند در کسب تقویت موثر بوده باشند، در موقعیت های سرمشق های بعدی رفتارهای مشابه رفتارهای قبلی مورد توجه قرار خواهند گرفت. تقویت پیشین می تواند یک آمایه ادراکی در مشاهده کننده بوجود آورد که مشاهدات آتی او را تحت تاثیر قرار خواهند داد.
- ویژگی های مختلفی از الگو نیز بر اینکه تا چه حد جلب توجه یادگیرنده را می کند موثرند. پژوهش ها نشان داده اند که الگوهایی که از لحاظ جنسیت، سن، و جز اینها شبیه مشاهده کننده هستند بیشتر مورد توجه او قرار می گیرند. هم چنین ویژگی های دیگر الگو از جمله قابلیت احترام، پایگاه اجتماعی، شایستگی و قدرتمندی او نیز بر جلب توجه مشاهده کننده موثرند.
به طور کلی بندورا می گوید:
افراد به الگوهایی توجه می کنند که به کارآمدی مشهورند و کسانی را که، از لحاظ ظاهر یا شهرت، ناکارآمد هستند نادیده می گیرند. در صورت داشتن حق انتخاب، افراد با احتمال بیشتر الگوهایی را انتخاب می کنند که در کارهایشان موفق اند و به آنهایی که به طور مکرر تنبیه می شوند بی اعتنا می مانند.
فرآیندهای یادآوری یا به یادسپاری به صورت نمادی، کلامی / تجسمی
- به یاد سپاری تجسمی: رفتار، دست کم تا اندازه ای، به وسیله تصاویر ذهنی حاصل از تجارب گذشته تعیین می شود. نمادهایی که به صورت تجسمی یا تصوری مدت ها پس از یادگیری مشاهده ای قابل بازیابی اند و می توان مطابق با آن عمل کرد.- غالب فرآیندهای شناختی که رفتار را نظم می دهند عمدتا" مفهومی هستند تا تجسمی. به سبب انعطاف پذیری فوق العاده نمادهای کلامی، دشواری ها و پیچیدگی های رفتار را می توان به خوبی در کلمات حفظ کرد.
- اگرچه می توان نمادهای تجسمی و کلامی را جداگانه بحث کرد، وقتی که رویدادها در حافظه بازنمایی می شوند غالبا نمی توان آن دو را از هم مجزا کرد.کلمات غالبا" تصاویر ذهنی مربوط را فرا می خوانند و تصاویر رویدادها غالبا" به صورت کلامی نیز درک می شوند.
- به عقیده بندورا ظرفیت پیشرفته نمادسازی است که به انسان ها امکان می دهد تا بیشتر رفتارهایشان را از راه مشاهده یاد بگیرند.
فرآیندهای تولید رفتاری:
امکان تولید رفتار به لحاظ امکان بدنی، روانی بندورا می گوید حتی اگر فرد به تمامی دستگاه های بدنی مورد نیاز برای پاسخ مقتضی مجهز باشد، یک دوره مرور شناختی لازم است تا اینکه بتواند رفتاری مطابق با رفتار الگوی مشاهده شده انجام دهد.
- بندورا نشانه حفظ شده از تجربه الگو برداری به عنوان سرمشقی عمل می کنند که رفتار فرد با آن مقایسه می شود.
- حفظ نمادین تجربه الگوب رداری یک حلقه بازخوردی می سازد که از طریق مشاهده خود و اصلاح خود به تدریج رفتار فرد را با رفتار الگو همسان میکند.
ادامه دارد ...
بندورا درباره یادگیری چه می گوید؟ (1)
بندورا درباره یادگیری چه می گوید؟ (2)
بندورا درباره یادگیری چه می گوید؟ (3)
بندورا درباره یادگیری چه می گوید؟ (5)
بندورا درباره یادگیری چه می گوید؟ (6)
بندورا درباره یادگیری چه می گوید؟ (7)
