وهابیان  چه حمله هایی به کربلا نمودند و چه فجایعی را مرتکب شدند؟

یکی از کارهای ناپسند که به وهابیان نسبت داده شده، حمله به شهر مقدس کربلا در سال ۱۲۱۶ است که در ۱۸ ذی الحجه همان سال اتفاق افتاد. این کار بزرگ ترین فاجعه تاریخ کربلا بعد از عاشورا بود که تاریخ نویسان آن را عاشورای دوم نام نهادند.

وهابیان از پیروان محمد بن عبدالوهاب بن سلیمان تمیمی نجدی (۱۲۰۶- ۱۱۱۵) هستند. او پیرو مکتب ابن تیمیه (م ۷۱۲) و شاگرد او ابن قیم الجوزی(م۷۵۱) بود که عقاید جدیدی را در جزیره العرب بنیاد ‌نهاد. ظاهراً پدر محمد بن عبدالوهاب از علمای نجد بوده ‌است که مردم را از فرزندش بر حذر می‌داشت، همچنین برادر وی سلیمان بن عبدالوهاب کتابی بر رد برادر نگاشت.  محمد بن عبدالوهاب پس از خواندن فقه حنبلی در نجد، راهی بصره و شام شد و به مطالعه کتب ابن تیمیه و ابن قیم پرداخت. ظاهرا وی به ایران نیز سفر کرده و در اصفهان از علمای آن دیار علم و ادب فرا گرفت. این مطلب در قدیمی ترین کتابی که درباره مسافرت های او یعنی در حدود ده سال پس از وفاتش توسط عبداللطیف شوشتری نوشته‌ شده، آمده‌ است.

شیخ محمد در نهایت از شهر خود رانده‌ شد و به «درعیه» از نواحی نجد رهسپار گردید. امیر درعیه محمد بن سعود او را گرامی داشت و سخنان وی را به مصلحت حکومتش دید؛ پس در راه اشاعه آن کوشید. شیخ محمد، عده ای را همراه خود کرد، سپس دستور جهاد علیه نجد را صادر و آن جا را تصرف کرد.

در سال ۱۱۷۹ محمد بن سعود از دنیا رفت و فرزندش عبدالعزیز بن محمد جانشین وی شد. شیخ محمد بن عبدالوهاب نیز در سال ۱۲۰۶ وفات کرد.  وهابیان، به دستور عبدالعزیز بن محمد و به فرماندهی فرزندش سعود بن عبدالعزیز، نجد و ریاض را در سال ۱۱۸۷تصاحب کردند و از آن پس بود که شهر ریاض پایتخت آل سعود شد. پس از تصرف ریاض بود که وهابیت تعرض خودش را به عراق و شهرهای مقدس آن شروع کرد. این تعرضات حدود ده سال به طول کشید. سید محسن امین در احوال سید محمد مجاهد آورده‌ است که چون کثرت هجوم وهابیان به کربلاء زیاد بود وی رحل اقامت در کاظمین افکند و آن جا ساکن شد. آقا بزرگ تهرانی در کتاب الذریعه از مولفی به نام عبدالصمد همدانی نقل می کند که در فتنه وهابیت در روز چهارشنبه مصادف با عید غدیر خم سال ۱۲۱۶ در کربلا به شهادت رسیده‌ است.

تقریبا همه منابع، تاریخ کشتار کربلا را سال ۱۲۱۶ ذکر کرده‌ اند.

غیر از این هجمه فرا گیر، وهابیان در سال ۱۲۲۵ کربلا را به محاصره در آوردند و کاروان های زیارتی که از زیارت نیمه شعبان از کربلا باز می‌ گشتند را غارت کرده و افراد آن را به شهادت رساندند.

در چنین سالی وهابیان که مترصد ورود به کربلا بودند، در ۱۸ ذی الحجه سال ۱۲۱۶ وقتی مردم شهر برای زیارت امام علی علیه السلام به نجف رفته بودند وارد شهر کربلا شده و دست به غارت اموال مردم و تخریب گنبد امام حسین علیه السلام و شبکه های ضریح مطهر زدند. سید محسن امین در کتاب «اعیان الشیعه» این چنین می‌گوید: «وهابیان به زور وارد کربلا شدند، مردم آن جا را به خاک و خون کشیدند و جز عده کمی که فرار کردند یا مخفی شدند، دیگران را کشته و مجروح کردند. قبر مطهر امام حسین علیه السلام را ویران کرده و شبکه ها ی ضریح مطهر را کنده و اموال آن جا را سرقت کردند و هرچه از اموال بود با خود بردند. آنان با این کار، اعمال متوکل عباسی نسبت به قبر مقدس امام حسین علیه السلام را زنده کردند.»

مانند این مطلب در کتاب «الشیخ محمد بن عبدالوهاب عقیدته السلفیه ودعوته الإصلاحیه وثناء العلماء علیه» نیز آمده‌ است. مولف می‌ گوید: «در سال ۱۱۱۸ ریاض توسط امام عبدالعزیز بن محمد بن سعود فتح شد و.... و عاقبت از آن متقین و سربازان خدا است! در سال ۱۱۷۹ امام محمد بن سعود وفات کرد و مردم به امامت عبدالعزیز بیعت کردند. در سال ۱۲۱۵ سعود بن عبدالعزیز به امر پدرش به عراق و کربلا حمله کرد و خسارت های فراوانی به مردم کربلا وارد کرد و قبر حسین و گنبد آن را ویران کرد.» همان طور که که دیده می ‌شود این واقعه در کتب وهابیت نیز آمده‌ است.

غیر از این هجمه فرا گیر، وهابیان در سال ۱۲۲۵ کربلا را به محاصره در آوردند و کاروان های زیارتی که از زیارت نیمه شعبان از کربلا باز می‌ گشتند را غارت کرده و افراد آن را به شهادت رساندند. اکثر این شهدا ایرانیانی بودند که برای زیارت امام حسین  به آن جا رفته ‌بودند.

حمله به نجف

وهابیان غیر از حمله به کربلا بارها به نجف اشرف نیز حمله کردند، اما به عللی نتوانستند وارد شهر شوند و فقط عده‌ ای را خارج از دیوار شهر به شهادت رساندند.

یکی از علمایی که در عصر وی این هجوم ها علیه کربلا و نجف شکل گرفت، مرحوم عاملی صاحب کتاب "مفتاح الکرامه" است که آن زمان در نجف بوده‌ است. وی از سه حمله به نجف یاد می‌کند.

اول؛ در شب نهم صفر سال ۱۲۲۱ که عده ‌ای از آنان توانستند از دیوار شهر بالا روند ولی به کراماتی از امام علی  راه به جایی نبردند.

دوم؛ در جمادی الثانی سال ۱۲۲۲ که باز هم راه به جایی نبردند.

سوم؛ در سال ۱۲۲۵ که در همین سال زوار امام حسین علیه السلام را غارت کردند، ولی نتوانستند به نجف آسیبی برسانند.

ابن بشر مورخ نجدی در تاریخ نجد درباره حمله وهابی ها به نجف می نویسد: در سال ۱۲۲۰ سعود با سپاهی انبوه از نجد و نواحی آن به بیرون مشهد معروف در عراق (نجف) فرود آمد و مسلمانان را (وهابیان) در اطراف شهر پراکنده ساخت و دستور داد باروی شهر را خراب کنند، چون یاران او به شهر نزدیک شدند، به خندقی عریض و عمیق برخورد کردند و هرچه خواستند نتوانستند از آن عبور کنند و در جنگی که میان دو طرف رخ داد، در اثر تیراندازی از بارو و برج های شهر جمعی از وهابی ها (به تعبیر ابن بشر) مسلمانان کشته شدند و آنها به ناچار از شهر عقب نشستند و به غارت نواحی اطراف پرداختند. [۱۶]

گفتنی است که عبدالعزیز بن محمد که دستور تخریب قبر امام حسین  را داده‌ بود، توسط یک شیعه عراقی در سال ۱۲۱۸ به قتل رسید.

علت حمله

عقاید وهابیت در کتاب های مختلف به تفصیل ذکر شده‌ است، اما آنچه مربوط به بحث ما است، عقیده آنان درباره زیارت قبور و ساختن گنبد است. آنان ساخت گنبد و تزئین قبور (اگر چه قبور اولیای خدا) را جایز نمی ‌دانند. به همین علت گنبدهای ساخته شده بر روی قبور را بر نمی‌ تابند. قبر پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله را به بهانه این که مسجد است نتوانسته ‌اند خراب کنند. به خاطر این عقیده و دیگر عقاید مشابه به شهر های مقدس شیعیان؛ مانند کربلا و نجف اشرف حمله ور شدند و دست به تخریب مرقد امامان معصوم زدند. آنان بارگاه امامان معصوم در بقیع را نیز به کلی تخریب کردند.

غیر از این هجمه فرا گیر، وهابیان در سال ۱۲۲۵ کربلا را به محاصره در آوردند و کاروان های زیارتی که از زیارت نیمه شعبان از کربلا باز می‌گشتند را غارت کرده و افراد آن را به شهادت رساندند.