قارچ کامبوجا و ماندگاری مواد غذایی

یازدهمین دوره از پروژه های دانش آموزی تبیان نیز با یاری خداوند و حضور پر شور شما دوستان و علاقمندان به پایان رسید اما کار ما هنوز تمام نشده است! این دوره نیز همچون سال  های گذشته دوستان بسیاری با ثبت طرح ها و ایده های خلاقانه خود در منوی "پیشنهاد موضوع" ما را در ارتقای تنوع پروژه  ها یاری نموده اند. هم چون گذشته بر آن شدیم تا با گردآوری این ایده  های جالب،  علاوه بر قدر دانی از این دوستان نوآور، زمینه ای را برای ایده پروری سایر پژوهشگران علاقمند فراهم آوریم. فراموش نکنید که ما همیشه منتظر طرح  های جدید شما عزیزان هستیم.

نام ایده: بررسی استفاده از عصاره قارچ کامبوجا به عنوان ماده نگه دارنده زیستی برای افزایش ماندگاری مواد غذایی
نام ارائه دهنده/دهند گان: سپیده شافعی، ناهید حسنی
زمینه و نوع پروژه: میکروبیولوژی غذایی
درجه سختی: متوسط
نام مدرسه: دبیرستان فرزانگان 3

در طب سنتی از کامبوجا برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله زخم استفاده می کردند. کامبوجا، منبع غذایی و شفابخش باستانی با منشاء آسیایی است. اولین بار در چین کشف شد و به عنوان عادت مثل قهوه مورد مصرف قرار گرفت.

چای کامبوجا حاصل همزیستی مخمرهای خاکستری، صاف و مدور و باکتری های استوباکتر شامل استوباکتر زیلینیوم است که به مدت هفت روز درون محلول چای شیرین نگهداری شده و طی این مدت تخمیر صورت گرفته است. کامبوجا منبع طبیعی فراوانی از گلوکورونیک اسید می باشد که در طبیعت به راحتی یافت نمی شود و باعث مقاومت بدن می گردد. مهم ترین عمل کومبوجا توانایی سم زدایی آن است.

مزایای گوناگونی برای چای کامبوجا مانند درمان ایدز، کاهش کچلی، کاهش علائم دیابتی، آرتروز، طولانی کردن عمر، کاهش وزن، بهبود ظرفیت فکری و روانی، معالجه سرطان، کاهش فشارخون، از بین بردن آکنه، کاستن درد، افزایش مقادیر سلول آرتروز، حذف چین و چروك، تمیز کردن کیسه صفرا، تسکین یبوست و حتی برگرداندن موی خاکستری به رنگ اصلی آن ادعا شده است. با این وجود، هنوز کامبوجا هیچ گونه استفاده دارویی و بهداشتی به صورت علمی نداشته، زیرا مکانیسم اثر آن هنوز ناشناخته است و نیاز به تلاش و پژوهش های گسترده دارد.
که در این پژوهش سعی بر این شده که از عصاره قارچ کامبوجا به دلیل دارا بودن خاصیت اسیدی و آنتی اکسیدانی و داشتن باکتری های استیک اسید و برخی ویژگی های دیگر آن به عنوان یک گزینه مناسبی جهت انجام آزمایش خاصیت نگهدارندگی بود. این ماده همچنین دارای مزیت ارزان بودن، زیستی و قابل دسترس بودن می باشد که به عنوان نگهدارنده مواد غذایی نیاز به استفاده از مواد شیمیایی سرطان زا و خطرناک را برطرف نمود.

هدف كلی طرح
بررسی قارچ کامبوجا به عنوان ماده نگهدارنده برای افزایش ماندگاری قارچ های دکمه ای و میوه ها

 اهداف جزئی طرح
آشنایی با قارچ کامبوجا
آشنایی با قارچ دکمه ای
جلوگیری از قهوه ای شدن قارچ ها
جلوگیری از به هدر رفتن قارچ ها
جلوگیری از به هدر رفتن میوه های حساس
جلوگیری از فساد گوشت در مدت زمان کوتاه
آشنایی با قارچ های آلوده کننده میوه و قارچ
آشنایی با انواع میوه ها

مواد و روش ها

روش پرورش قارچ کامبوجا
چای و آب جوش را در یک کاسه بزرگ بریزید. شکر را اضافه کرده و در حالی که روی شعله است هم بزنید تا شکر حل شود. بعد از ده دقیقه چای شیرین دم می شود. سپس چای را در ظرف تهیه اصلی صاف کنید. درب آن را ببندید و بگذارید تا سرد شود. شربت کامبوجا را به آن اضافه کنید سپس قارچ را به آرامی درون کاسه یا شیشه بریزید طوری که سر ظرف حدود پنج سانتی متر خالی باشد. در مرحله بعد درب ظرف را با پارچه ململ یا هر پارچه ای که از الیاف طبیعی باشد بپوشانید.

کشت قارچ کامبوجا در محیط چای

تهیه عصاره از کامبوجا
ابتدا قارچ کامبوجا را با چاقو خرد کرده و بعد با هاون له و سپس با آب مقطر مخلوط کنید. در مرحله بعد مخلوط را بر روی بنماری گذاشته تا عصاره آن با آب مخلوط گردد بعد آن را از صافی رد کرده و دوباره روی بنماری بگذارید تا خشک شود.

چگونگی پرورش کپک
پس از الکل کشی کردن محیط و روشن کردن چراغ بونزن محیط کشت و میوه کپکی را آورده و لوپ را ضدعفونی کرده و روی حرارت قرار داده و با آن کپک را از روی میوه برداشته و درون محیط کشت به صورت تکه هایی کوچک و با فاصله از هم قرار داده و سپس آن را به مدت 2 الی 3 روز با دمای 37 درجه درون انکوباتور قرار دهید تا رشد کند. سپس دور آن را پارافیلم کشیده و برای کاهش سرعت رشد کپک آن را درون یخچال بگذارید.

بررسی هاله

برای بررسی هاله در اطراف دیسک در محیط کپک، ابتدا میوه در محیط مرطوب به منظور کپک زدن قرار داده شد. پس از کپک زدن آن قسمتی از ماده کپک زده در محیط کشت سابرود دکستور آگار قرار داده شد. پس از رشد کردن کپک، کپک به وسیله لوپ کشت خطی داده شد. ماده مورد نظر به غلظت های مشخص 0/5، 0/15، 0/25، 0/50، 0/75 و عصاره آن به غلظت های 1 و 2 گرم در 20 سی سی آب رسید. سپس دیسک ها با غلظت های یاد شده در محیط کشت کپک قرار داده شد.

محیط های حاوی کپک و عصاره گیاهی به مدت 24 ساعت در انکوباتور با دمای 37 درجه سلسیوس قرار داده شدند. سپس در 9 لوله آزمایش 9 سی.سی. نوترین براث ریخته شد و استریل گردید بعد به روش رقیق سازی 1 سی.سی. از عصاره خالص کامبوجا به لوله اول اضافه گردید و تا 7 لوله ادامه داده شد. در گام بعد هر کدام از این لوله ها در پلیت ها توزیع گردید. در گام آخر از قطعات کپک خاکستری میوه به اندازه یک سر لوپ وسط پلیت قرار داده شد و بعد از مدت یک هفته رشد قطعات قارچی برای اندازه گیری آن بررسی گردید.
نتایج نشان داد که محیط چای با شرایط رعایت شده استاندارد شامل تاریکی، ظرف شیشه ای و میزان شکر مورد نظر باعث تکثیر و ماندگاری قارچ تا بیشتر از 6 ماه گردید. علاوه بر این نتایج نشان داد که قرار دادن پلیت حاوی کپک دیسک هایی از عصاره قارچ با غلظت 0/5، 0/15، 0/25، 0/50، 0/75 مانع رشد کپک نمی شود. اما قرار دادن پلیت حاوی باکتری دیسک هایی از عصاره قارچ با غلظت های مختلف، مانع رشد باکتری می گردد.
نتایج حاصل از کشت قارچ به روش اشاره شده نشان داد که قارچ کامبوجا قابلیت تکثیر در شرایط استاندارد و به صورت ساده و ارزان را دارد. هم چنین نتایج نشان داد که قارچ کامبوجا به دلیل دارا بودن اسید استیک و اسید سیتریک قابلیت نگه دارنده بودن باکتری ها را دارد.

مهارت های کسب شده
1. روش کشت باکتری
2. آشنایی با قارچ کامبوجا
3. آشنایی با قارچ دکمه ای
4. جلوگیری از قهوه ای شدن قارچ ها
5. جلوگیری از به هدر رفتن قارچ ها
6. جلوگیری از به هدر رفتن میوه های حساس
7. جلوگیری از فساد گوشت در مدت زمان کوتاه
8. آشنایی با قارچ های آلوده کننده میوه و قارچ
9. آشنایی با انواع میوه ها