چهره موفق کودتای ترکیه

مجید اخوان كه در كوتای اخیر تركیه دوربینش را وسط معركه برد از این تجربه می گوید. او كه پیش از سابقه حضور دردل بحران را داشته در گفت و گو تاكید می كند ذاتا عاشق گزارش های سخت است

در ماجرای اخیر كودتای تركیه ، شبكه خبر خیلی زود وارد میدان شد و با برقراری ارتباط زنده با آنكارا نبض خبر را در اختیار گرفت. مجید اخوان اخبار و تصاویر را از دل اتفاق برای بیننده ها ارسال می كرد و حتی به نزدیكی تانك كودتاچیان رفت! واكنش شبكه خبر روز گذشته با تمجید كاربران مواجه شد؛ برخی هم به دیده تردید ماجرا را دیدند كه «ای بابا مگر چه كرده ... » سوژه این گفت و گو مجید اخوان است كه پیش از این سابقه حضور در بحران های خبری را داشته. 
*دقیقا توی چه شرایطی بودید كه متوجه كودتا شدید؟
حدود ساعت نه و نیم به وقت آنكارا بود كه صدای چند جنگنده را شنیدم كه در حال پرواز روی آسمان آنكارا هستند. خب در این ساعت پرواز هواپیماهای نظامی روی ساختمان های مسكونی طبیعی نیست؛ برای همین شروع به جست و جو كردم ببینم چه خبر شده. معمولا این اتفاق به مناسبت های مختلف می افتد ؛‌مثل روز ملی تركیه یا سالروز تولد آتاتورك كه نمایش های هوایی انجام می دهند و اتفاقی طبیعی است ولی این یكی غیر طبیعی بود. بلافاصله رسانه ها چك كردم دیدم و همان موقع احتمال دادم كه یك كودتای نظامی رخ داده و بلافاصله تهران را در جریان این اتفاق قرار دادیم ؛ مقامات تركیه هم آن را تائید كردند و بقیه ماجرا را كه هم در جریان هستید.
*چه فرآیندی طی شد تا به محل وقوع كودتا بروید؟ خودتان به این نتجیه رسیدید كه نباید زمان را از دست داد یا منتظر تائید تهران ماندید؟
نكته مهم این است كه در چنین مواقعی اصلا فرصت گرفتن مجوز از تهران نیست. یكی از مهمترین ویژگی های خبرنگاری در بحران این است كه همیشه آنلاین باشی. یك خبرنگار در بحران ساده ترین مثال است كه شارژ موبالیش پر باشد ،‌دوربنش كنارش باشد ، آمادگی پوشش هر خبری را داشته باشد. بلافصله به سفارتخانه رفتم با سفیر و چند دوستان احتمالات را بررسی كردیم. پیش بینی من البته از همان ابتدا این بود كه كودتا انجام شده به محض این كه از منزل خارج شدم  و به سمت سفارت راه افتادم اعلام شد كوتا انجام گرفته.
*درمسیری كه طی كردید تا به محل اصلی درگیری برسید ،‌عوامل كوتا یا مسولان دولتی مانعی برای خبرنگاران ایجاد نمی كردند؟

معمولا در چنین مواقعی مسولان امنیتی موانعی ایجاد می كنند ولی خوشبختانه در اتفاق اخیر نه تنها مانعی نبود كه هیچ ماموری در خیابان ها حضور نداشت؛‌اصلا پرنده پر نمی زد. چون با شروع پرواز جنگنده ها در آسمان آنكارا ، فضای رعب و وحشت در میان مردم ایجاد شده بود و تقریبا همه در خانه و از طریق تلویزیون خبرها را دریافت می كردند. وقتی به محل اصلی رسیدم ده هزار نفر جوان تجمع كرده بودند. نفربرها و تانك ها و خودروهای زرهی ارتش تركیه كه وارد شدند احساس كردم واقعا كار جدی است. پس به این نتجیه رسدیم علاوه بر این كه اخبار به تهران منتقل شود باید تصویر هم داشته باشد. یك وقت فرصت هست و می تواتی خبر را بفرستی و بعد از آن تصویر را ارسال كنی. اما شرایط طوری بود كه باید در حداقل زمان حداكثر بهره برداری را می كردم. برای همین پیشنهاد پخش زنده را دادم و گفتم از الان به بعد ببینده ایرانی باید با تصویر وقایع را دنبال كند. خوشبختانه تهران هم استقبال كرد ، همكاران پر تلاش بنده اجازه دادند با مجریان برنامه ارتباط بگیرم.
*در چنین شرایطی ترس همراه آدم است ؛‌شما چقدر نگران بودی؟
تا قبل از این كه تیراندازی شود راحت بودم ولی بعد از آن ترس بر من هم چیره شد ؛‌البته ترس كنترل شده نه ترس بازدارنده. سعی كردم ضمن این كه با مجری صحبت می كنم حواسم به تصویر هم باشد ، به حرفی كه می زنم و تانكی كه از پشت سر می آید هم باشد و ترس را هم كنترل كنم. و نتجیه شد آن چیزی كه شما در قاب تلویزیون دیدید. قاب تلویزیون همواره نمی تواند فضای واقعی و ملموسی كه یك خبرنگار در آن قرار دارد به محاطب منتقل كند . باید خبرنگاری كه در صحنه است این قدر خودش را غرق در موضوع كند كه تبواند موضوع را به مخاطبش القا كند. اگر من از فاصله دویست متری گزارش می كردم ،‌برای مخاطب باورپذیر نبود. مخاطب باید خودش را نزدیك گلوله تانك ببیند ، صدای گلوله را باگوشش بنشود و ... اگر مجید اخوان توانست این كار را بكند موفق است. خوشحال كه خواسته هموطنانم را توانسته ام برآورده كنم  و نظرش را به آن چه برایش اهمیت داشته جلب كنم. برای مخاطب من اهمیت داشت كه بداند در كشور همسایه اش چه اتفاقی دارد می افتاد. این اتفاق یك شب بعد از حادثه نیس فرانسه رخ می دهد؛ بعد مسافت و فاصله فرهنگی شاید همذات پنداری زیادی برای مردم كشور من با با مردم فرانسه ایجاد نكند اما حوادث تركیه برای مردم كشور من خیلی اهمیت دارد و این حق طبیعی اوست كه به طور دقیق از آن چه اطرافش رخ می دهد مطلع شود. این مهم بودن باعث شد كه صحیح ترین راه را برای مخاطبم استفاده كنم.
*دقیقا از چه ساعتی مشغول گرفتن گزارش شدید و تا كی در محل حادثه بودید؟  
دقیقا از زمانی كه متوجه شدم صدای جنگنده ها در آسمان آنكار مشكوك است كارم را شروع كردم. اول اطلاعات رسانه های تركیه را منتقل كردم و بعد هم به محل حادثه رفتم. كار من تا این لحظه كه ساعت 15 به وقت آنكارا و 16:30 به وقت تهران است تمام نشده. هنوز خانه نرفته ام و فكر می كنم در این 14 ساعت حدود 50 ارتباط زنده تلویزیونی و رادیویی  و ‌100 خبر مكتوب داشته ام. ما جلسه داشتیم و سیاست گذاری كردیم این ها البته دركمترین زمان ممكن با همكاران و به شكل ایستاده در وسط اتاق انجام شد فقط به خاطر این كه از سوژه عقب نمانیم. 

*این تلاش نتیجه هم داد. نمی دانم واكنش ها را دیده اید یا نه. غالب رسانه ها از سرعت عمل شما و شبكه خبر تمجید كرده اند. این نشان می دهد تلویزیون ما توانایی پوشش اتفاقات فوری را دارد.  
بله رسانه های ما این توانممندی و قابلیت ها را دارند كه از تمام ظرفیت ها استفاده كنند ؛‌این كه الان از تمام ظرفیت استفاده می شود یا نه محل بحث ما نیست و فضای خود را می طلبد. تاكید می كنم موفقیت یك كار در گرو همكاری یك گروه منسجم است . معتقدم اگر ما در برنامه ربزی و كار سیتسمی غفلت كنیم از رقبا عقب می افتیم. اگر شبكه خبر كه شبكه مردم است موفق بوده به دو دلیل است؛ اعتمادی كه مخاطب به رسانه كرده و دو به خاطر كار سیستمی است. یعنی من مجید اخوان در آنكارا، مدیر پخش، ناظر پخش، همكاران فنی در استودیو، مجریان و ..  از خواب شان زده اند و دست به دست هم داده اند تا یك كار خوب روی آنتن بفرستند. من همین تجربه را در بحران عراق داشتم ؛ در در زلزله هائیتی داشتم در حالی كه زمین می لرزید و سی صد هزار نفر آدم زیر آورا بودند و بوی تعفن همه جا را گرفته بود كارمان را انجام می دادیم. همه رسانه ها از سایت ها و خبرگزاری ها بگیرید تا فضای مجازی هر جا احساس كردند باید اطلاع رسانی كننند كرده اند . حالا اگر نوع اطلاع رسانی مورد پسند افكار عمومی نبوده مساله دیگری است. همهتلاش ما در خبر صدا و سیما این بوده كه در حداقل زمان اخباری موثق در اختیار مخاطب قرار دهیم. اگر ما این اعتماد را مخدوش كنیم رسانه را از دست می دهیم نه مخاطب را . اگر مخاطب به سمت رسانه ای دیگر برود عقب افتاده ایم.
* دیدگاه كاربران در برابر كار شما و شبكه خبر دو نوع است ؛ یك عده تحسین می كنند و برخی معتقدند اتفاق خاصی رخ نداده . گویا این دسته هنوز با شك و تردید به تلویزیون نگاه می كنند در حالی كه شبكه خبر در مذاكرات 5+ 1 هم نشان داد می تواند سریع عمل كند. 
 نظر شما را تا حدودی قبول دارم ؛. همین مجید اخوان كه حالا مورد توجه قرار گرفته ،  9 دور مذاكرات هسته ای را پوشش قرار داده. هیچ وقت یادم نمی رود دقیقه به دقیقه با شبكه خبر ارتباط می گفتم ؛ یادهم هست بچه های تهران می گفتند هر كلمه ای كه می گویی روی بازار ارز تاثیر می گذارد. مثلا بگویی مذاكرات نتیجه بخش نبوده قیمت دلار بالا می رود اگر بگویی آقای جلیلی و خانم اشتون مثلا اخم كرند قیمت ها طور دیگری می شود. این رسانه همان رسانه است ؛‌همانی است كه مسابقات یورو 2016 نشان می دهد ، نود، دورهمی و خندوانه نشان می دهد و كلی مخاطب دارد. من در حدود دو سال ماوریت در تركیه هیچ یادم نمی آید اتفاقی رخ داده باشد و ما آن را پوشش نداده باشیم. آن هم بدون جانبداری. پس چرا یك سری ایده ها این حرف ها را می زنند؟البته قابل احترام است ولی من هم می توانم بگویم درفرانسه هفتاد نفر كشته شده اند چه اتفاقی افتاده ؟! این اتفاق در جایگاه خودش مهم است ولی این سلیقه آدم ها است كه دربرابر كشته شدكان فرانسه در برابر سفارتش شمع روشن می كند و در واكنش به كشته شدگان 230 نفره بغداد هیچ تلنگری نمی زنند؛ شمع روشنكن كردن جای خود دارد. رسانه باید بپذیرد به همه سلایق احترام بگذارد و ما می گذاریم. ما تمام تلاش مان را می كنیم كه به عنوان یك رسانه صادق آخرین اطلاعاتت را در حوزه خبر به دست مردم برسانیم.

منبع: هفت صبح